diaforos
Just another WordPress site
Ιλιάδα Β – Ὄνειρος. Διάπειρα. Βοιωτία ἢ κατάλογος νεῶν
Ομηρικά Έπη
Πηγή greek-language.gr _ Homer Iliad b
greek-language.gr _ Homer – Iliad and Odyssey
Ἄλλοι μέν ῥα θεοί τε καὶ ἀνέρες ἱπποκορυσταὶ
εὗδον παννύχιοι, Δία δ᾽ οὐκ ἔχε νήδυμος ὕπνος,
ἀλλ᾽ ὅ γε μερμήριζε κατὰ φρένα ὡς Ἀχιλῆα
τιμήσῃ, ὀλέσῃ δὲ πολέας ἐπὶ νηυσὶν Ἀχαιῶν.
5 ἥδε δέ οἱ κατὰ θυμὸν ἀρίστη φαίνετο βουλή,
πέμψαι ἐπ᾽ Ἀτρεΐδῃ Ἀγαμέμνονι οὖλον Ὄνειρον·
καί μιν φωνήσας ἔπεα πτερόεντα προσηύδα·
«βάσκ᾽ ἴθι, οὖλε Ὄνειρε, θοὰς ἐπὶ νῆας Ἀχαιῶν·
ἐλθὼν ἐς κλισίην Ἀγαμέμνονος Ἀτρεΐδαο
10 πάντα μάλ᾽ ἀτρεκέως ἀγορευέμεν ὡς ἐπιτέλλω·
θωρῆξαί ἑ κέλευε κάρη κομόωντας Ἀχαιοὺς
πανσυδίῃ· νῦν γάρ κεν ἕλοι πόλιν εὐρυάγυιαν
Τρώων· οὐ γὰρ ἔτ᾽ ἀμφὶς Ὀλύμπια δώματ᾽ ἔχοντες
ἀθάνατοι φράζονται· ἐπέγναμψεν γὰρ ἅπαντας
15 Ἥρη λισσομένη, Τρώεσσι δὲ κήδε᾽ ἐφῆπται.»
Ὣς φάτο, βῆ δ᾽ ἄρ᾽ Ὄνειρος ἐπεὶ τὸν μῦθον ἄκουσε·
καρπαλίμως δ᾽ ἵκανε θοὰς ἐπὶ νῆας Ἀχαιῶν,
βῆ δ᾽ ἄρ᾽ ἐπ᾽ Ἀτρεΐδην Ἀγαμέμνονα· τὸν δὲ κίχανεν
εὕδοντ᾽ ἐν κλισίῃ, περὶ δ᾽ ἀμβρόσιος κέχυθ᾽ ὕπνος.
20 στῆ δ᾽ ἄρ᾽ ὑπὲρ κεφαλῆς Νηληΐῳ υἷι ἐοικώς,
Νέστορι, τόν ῥα μάλιστα γερόντων τῖ᾽ Ἀγαμέμνων·
τῷ μιν ἐεισάμενος προσεφώνεε θεῖος Ὄνειρος·
«εὕδεις, Ἀτρέος υἱὲ δαΐφρονος ἱπποδάμοιο·
οὐ χρὴ παννύχιον εὕδειν βουληφόρον ἄνδρα,
25 ᾧ λαοί τ᾽ ἐπιτετράφαται καὶ τόσσα μέμηλε·
νῦν δ᾽ ἐμέθεν ξύνες ὦκα· Διὸς δέ τοι ἄγγελός εἰμι,
ὃς σεῦ ἄνευθεν ἐὼν μέγα κήδεται ἠδ᾽ ἐλεαίρει.
θωρῆξαί σε κέλευσε κάρη κομόωντας Ἀχαιοὺς
πανσυδίῃ· νῦν γάρ κεν ἕλοις πόλιν εὐρυάγυιαν
30 Τρώων· οὐ γὰρ ἔτ᾽ ἀμφὶς Ὀλύμπια δώματ᾽ ἔχοντες
ἀθάνατοι φράζονται· ἐπέγναμψεν γὰρ ἅπαντας
Ἥρη λισσομένη, Τρώεσσι δὲ κήδε᾽ ἐφῆπται
ἐκ Διός· ἀλλὰ σὺ σῇσιν ἔχε φρεσί, μηδέ σε λήθη
αἱρείτω εὖτ᾽ ἄν σε μελίφρων ὕπνος ἀνήῃ.»
35 Ὣς ἄρα φωνήσας ἀπεβήσετο, τὸν δ᾽ ἔλιπ᾽ αὐτοῦ
τὰ φρονέοντ᾽ ἀνὰ θυμὸν ἅ ῥ᾽ οὐ τελέεσθαι ἔμελλον·
φῆ γὰρ ὅ γ᾽ αἱρήσειν Πριάμου πόλιν ἤματι κείνῳ,
νήπιος, οὐδὲ τὰ ᾔδη ἅ ῥα Ζεὺς μήδετο ἔργα·
θήσειν γὰρ ἔτ᾽ ἔμελλεν ἐπ᾽ ἄλγεά τε στοναχάς τε
40 Τρωσί τε καὶ Δαναοῖσι διὰ κρατερὰς ὑσμίνας.
ἔγρετο δ᾽ ἐξ ὕπνου, θείη δέ μιν ἀμφέχυτ᾽ ὀμφή·
ἕζετο δ᾽ ὀρθωθείς, μαλακὸν δ᾽ ἔνδυνε χιτῶνα,
καλὸν νηγάτεον, περὶ δὲ μέγα βάλλετο φᾶρος·
ποσσὶ δ᾽ ὑπὸ λιπαροῖσιν ἐδήσατο καλὰ πέδιλα,
45 ἀμφὶ δ᾽ ἄρ᾽ ὤμοισιν βάλετο ξίφος ἀργυρόηλον·
εἵλετο δὲ σκῆπτρον πατρώϊον, ἄφθιτον αἰεί·
σὺν τῷ ἔβη κατὰ νῆας Ἀχαιῶν χαλκοχιτώνων.
Ἠὼς μέν ῥα θεὰ προσεβήσετο μακρὸν Ὄλυμπον,
Ζηνὶ φόως ἐρέουσα καὶ ἄλλοις ἀθανάτοισιν·
50 αὐτὰρ ὁ κηρύκεσσι λιγυφθόγγοισι κέλευσε
κηρύσσειν ἀγορήνδε κάρη κομόωντας Ἀχαιούς·
οἱ μὲν ἐκήρυσσον, τοὶ δ᾽ ἠγείροντο μάλ᾽ ὦκα·
Βουλὴν δὲ πρῶτον μεγαθύμων ἷζε γερόντων
Νεστορέῃ παρὰ νηῒ Πυλοιγενέος βασιλῆος·
55 τοὺς ὅ γε συγκαλέσας πυκινὴν ἀρτύνετο βουλήν·
«κλῦτε, φίλοι· θεῖός μοι ἐνύπνιον ἦλθεν Ὄνειρος
ἀμβροσίην διὰ νύκτα· μάλιστα δὲ Νέστορι δίῳ
εἶδός τε μέγεθός τε φυήν τ᾽ ἄγχιστα ἐῴκει·
στῆ δ᾽ ἄρ᾽ ὑπὲρ κεφαλῆς καί με πρὸς μῦθον ἔειπεν·
60 “εὕδεις, Ἀτρέος υἱὲ δαΐφρονος ἱπποδάμοιο·
οὐ χρὴ παννύχιον εὕδειν βουληφόρον ἄνδρα,
ᾧ λαοί τ᾽ ἐπιτετράφαται καὶ τόσσα μέμηλε·
νῦν δ᾽ ἐμέθεν ξύνες ὦκα· Διὸς δέ τοι ἄγγελός εἰμι,
ὃς σεῦ ἄνευθεν ἐὼν μέγα κήδεται ἠδ᾽ ἐλεαίρει·
65 θωρῆξαί σε κέλευσε κάρη κομόωντας Ἀχαιοὺς
πανσυδίῃ· νῦν γάρ κεν ἕλοις πόλιν εὐρυάγυιαν
Τρώων· οὐ γὰρ ἔτ᾽ ἀμφὶς Ὀλύμπια δώματ᾽ ἔχοντες
ἀθάνατοι φράζονται· ἐπέγναμψεν γὰρ ἅπαντας
Ἥρη λισσομένη, Τρώεσσι δὲ κήδε᾽ ἐφῆπται
70 ἐκ Διός· ἀλλὰ σὺ σῇσιν ἔχε φρεσίν.” ὣς ὁ μὲν εἰπὼν
ᾤχετ᾽ ἀποπτάμενος, ἐμὲ δὲ γλυκὺς ὕπνος ἀνῆκεν.
ἀλλ᾽ ἄγετ᾽, αἴ κέν πως θωρήξομεν υἷας Ἀχαιῶν·
πρῶτα δ᾽ ἐγὼν ἔπεσιν πειρήσομαι, ἣ θέμις ἐστί,
καὶ φεύγειν σὺν νηυσὶ πολυκλήϊσι κελεύσω·
75 ὑμεῖς δ᾽ ἄλλοθεν ἄλλος ἐρητύειν ἐπέεσσιν.»
Ἤτοι ὅ γ᾽ ὣς εἰπὼν κατ᾽ ἄρ᾽ ἕζετο, τοῖσι δ᾽ ἀνέστη
Νέστωρ, ὅς ῥα Πύλοιο ἄναξ ἦν ἠμαθόεντος·
ὅ σφιν ἐϋφρονέων ἀγορήσατο καὶ μετέειπεν·
«ὦ φίλοι, Ἀργείων ἡγήτορες ἠδὲ μέδοντες,
80 εἰ μέν τις τὸν ὄνειρον Ἀχαιῶν ἄλλος ἔνισπε,
ψεῦδός κεν φαῖμεν καὶ νοσφιζοίμεθα μᾶλλον·
νῦν δ᾽ ἴδεν ὃς μέγ᾽ ἄριστος Ἀχαιῶν εὔχεται εἶναι·
ἀλλ᾽ ἄγετ᾽, αἴ κέν πως θωρήξομεν υἷας Ἀχαιῶν.»
Ὣς ἄρα φωνήσας βουλῆς ἐξ ἦρχε νέεσθαι,
85 οἱ δ᾽ ἐπανέστησαν πείθοντό τε ποιμένι λαῶν
σκηπτοῦχοι βασιλῆες· ἐπεσσεύοντο δὲ λαοί.
ἠΰτε ἔθνεα εἶσι μελισσάων ἁδινάων,
πέτρης ἐκ γλαφυρῆς αἰεὶ νέον ἐρχομενάων,
βοτρυδὸν δὲ πέτονται ἐπ᾽ ἄνθεσιν εἰαρινοῖσιν·
90 αἱ μέν τ᾽ ἔνθα ἅλις πεποτήαται, αἱ δέ τε ἔνθα·
ὣς τῶν ἔθνεα πολλὰ νεῶν ἄπο καὶ κλισιάων
ἠϊόνος προπάροιθε βαθείης ἐστιχόωντο
ἰλαδὸν εἰς ἀγορήν· μετὰ δέ σφισιν Ὄσσα δεδήει
ὀτρύνουσ᾽ ἰέναι, Διὸς ἄγγελος· οἱ δ᾽ ἀγέροντο.
95 τετρήχει δ᾽ ἀγορή, ὑπὸ δὲ στεναχίζετο γαῖα
λαῶν ἱζόντων, ὅμαδος δ᾽ ἦν· ἐννέα δέ σφεας
κήρυκες βοόωντες ἐρήτυον, εἴ ποτ᾽ ἀϋτῆς
σχοίατ᾽, ἀκούσειαν δὲ διοτρεφέων βασιλήων.
σπουδῇ δ᾽ ἕζετο λαός, ἐρήτυθεν δὲ καθ᾽ ἕδρας
100 παυσάμενοι κλαγγῆς· ἀνὰ δὲ κρείων Ἀγαμέμνων
ἔστη σκῆπτρον ἔχων, τὸ μὲν Ἥφαιστος κάμε τεύχων.
Ἥφαιστος μὲν δῶκε Διὶ Κρονίωνι ἄνακτι,
αὐτὰρ ἄρα Ζεὺς δῶκε διακτόρῳ Ἀργειφόντῃ·
Ἑρμείας δὲ ἄναξ δῶκεν Πέλοπι πληξίππῳ,
105 αὐτὰρ ὁ αὖτε Πέλοψ δῶκ᾽ Ἀτρέϊ ποιμένι λαῶν,
Ἀτρεὺς δὲ θνῄσκων ἔλιπεν πολύαρνι Θυέστῃ,
αὐτὰρ ὁ αὖτε Θυέστ᾽ Ἀγαμέμνονι λεῖπε φορῆναι,
πολλῇσιν νήσοισι καὶ Ἄργεϊ παντὶ ἀνάσσειν.
τῷ ὅ γ᾽ ἐρεισάμενος ἔπε᾽ Ἀργείοισι μετηύδα·
110 «ὦ φίλοι ἥρωες Δαναοὶ, θεράποντες Ἄρηος,
Ζεύς με μέγα Κρονίδης ἄτῃ ἐνέδησε βαρείῃ,
σχέτλιος, ὃς πρὶν μέν μοι ὑπέσχετο καὶ κατένευσεν
Ἴλιον ἐκπέρσαντ᾽ εὐτείχεον ἀπονέεσθαι,
νῦν δὲ κακὴν ἀπάτην βουλεύσατο, καί με κελεύει
115 δυσκλέα Ἄργος ἱκέσθαι, ἐπεὶ πολὺν ὤλεσα λαόν.
οὕτω που Διὶ μέλλει ὑπερμενέϊ φίλον εἶναι,
ὃς δὴ πολλάων πολίων κατέλυσε κάρηνα
ἠδ᾽ ἔτι καὶ λύσει· τοῦ γὰρ κράτος ἐστὶ μέγιστον.
αἰσχρὸν γὰρ τόδε γ᾽ ἐστὶ καὶ ἐσσομένοισι πυθέσθαι,
120 μὰψ οὕτω τοιόνδε τοσόνδε τε λαὸν Ἀχαιῶν
ἄπρηκτον πόλεμον πολεμίζειν ἠδὲ μάχεσθαι
ἀνδράσι παυροτέροισι, τέλος δ᾽ οὔ πώ τι πέφανται·
εἴ περ γάρ κ᾽ ἐθέλοιμεν Ἀχαιοί τε Τρῶές τε,
ὅρκια πιστὰ ταμόντες, ἀριθμηθήμεναι ἄμφω,
125 Τρῶας μὲν λέξασθαι ἐφέστιοι ὅσσοι ἔασιν,
ἡμεῖς δ᾽ ἐς δεκάδας διακοσμηθεῖμεν Ἀχαιοί,
Τρώων δ᾽ ἄνδρα ἕκαστοι ἑλοίμεθα οἰνοχοεύειν,
πολλαί κεν δεκάδες δευοίατο οἰνοχόοιο.
τόσσον ἐγώ φημι πλέας ἔμμεναι υἷας Ἀχαιῶν
130 Τρώων, οἳ ναίουσι κατὰ πτόλιν· ἀλλ᾽ ἐπίκουροι
πολλέων ἐκ πολίων ἐγχέσπαλοι ἄνδρες ἔασιν,
οἵ με μέγα πλάζουσι καὶ οὐκ εἰῶσ᾽ ἐθέλοντα
Ἰλίου ἐκπέρσαι εὖ ναιόμενον πτολίεθρον.
ἐννέα δὴ βεβάασι Διὸς μεγάλου ἐνιαυτοί,
135 καὶ δὴ δοῦρα σέσηπε νεῶν καὶ σπάρτα λέλυνται·
αἱ δέ που ἡμέτεραί τ᾽ ἄλοχοι καὶ νήπια τέκνα
ἥατ᾽ ἐνὶ μεγάροις ποτιδέγμεναι· ἄμμι δὲ ἔργον
αὔτως ἀκράαντον, οὗ εἵνεκα δεῦρ᾽ ἱκόμεσθα.
ἀλλ᾽ ἄγεθ᾽, ὡς ἂν ἐγὼ εἴπω, πειθώμεθα πάντες·
140 φεύγωμεν σὺν νηυσὶ φίλην ἐς πατρίδα γαῖαν·
οὐ γὰρ ἔτι Τροίην αἱρήσομεν εὐρυάγυιαν.»
Ὣς φάτο, τοῖσι δὲ θυμὸν ἐνὶ στήθεσσιν ὄρινε
πᾶσι μετὰ πληθύν, ὅσοι οὐ βουλῆς ἐπάκουσαν·
κινήθη δ᾽ ἀγορὴ φὴ κύματα μακρὰ θαλάσσης,
145 πόντου Ἰκαρίοιο, τὰ μέν τ᾽ Εὖρός τε Νότος τε
ὤρορ᾽ ἐπαΐξας πατρὸς Διὸς ἐκ νεφελάων.
ὡς δ᾽ ὅτε κινήσῃ Ζέφυρος βαθὺ λήϊον ἐλθών,
λάβρος ἐπαιγίζων, ἐπί τ᾽ ἠμύει ἀσταχύεσσιν,
ὣς τῶν πᾶσ᾽ ἀγορὴ κινήθη· τοὶ δ᾽ ἀλαλητῷ
150 νῆας ἔπ᾽ ἐσσεύοντο, ποδῶν δ᾽ ὑπένερθε κονίη
ἵστατ᾽ ἀειρομένη· τοὶ δ᾽ ἀλλήλοισι κέλευον
ἅπτεσθαι νηῶν ἠδ᾽ ἑλκέμεν εἰς ἅλα δῖαν,
οὐρούς τ᾽ ἐξεκάθαιρον· ἀϋτὴ δ᾽ οὐρανὸν ἷκεν
οἴκαδε ἱεμένων· ὑπὸ δ᾽ ᾕρεον ἕρματα νηῶν.
155 Ἔνθα κεν Ἀργείοισιν ὑπέρμορα νόστος ἐτύχθη,
εἰ μὴ Ἀθηναίην Ἥρη πρὸς μῦθον ἔειπεν·
«ὢ πόποι, αἰγιόχοιο Διὸς τέκος, Ἀτρυτώνη,
οὕτω δὴ οἶκόνδε φίλην ἐς πατρίδα γαῖαν
Ἀργεῖοι φεύξονται ἐπ᾽ εὐρέα νῶτα θαλάσσης,
160 κὰδ δέ κεν εὐχωλὴν Πριάμῳ καὶ Τρωσὶ λίποιεν
Ἀργείην Ἑλένην, ἧς εἵνεκα πολλοὶ Ἀχαιῶν
ἐν Τροίῃ ἀπόλοντο, φίλης ἀπὸ πατρίδος αἴης·
ἀλλ᾽ ἴθι νῦν κατὰ λαὸν Ἀχαιῶν χαλκοχιτώνων·
σοῖς ἀγανοῖς ἐπέεσσιν ἐρήτυε φῶτα ἕκαστον,
165 μηδὲ ἔα νῆας ἅλαδ᾽ ἑλκέμεν ἀμφιελίσσας.»
Ὣς ἔφατ᾽, οὐδ᾽ ἀπίθησε θεὰ γλαυκῶπις Ἀθήνη,
βῆ δὲ κατ᾽ Οὐλύμποιο καρήνων ἀΐξασα·
καρπαλίμως δ᾽ ἵκανε θοὰς ἐπὶ νῆας Ἀχαιῶν.
εὗρεν ἔπειτ᾽ Ὀδυσῆα, Διὶ μῆτιν ἀτάλαντον,
170 ἐσταότ᾽· οὐδ᾽ ὅ γε νηὸς ἐϋσσέλμοιο μελαίνης
ἅπτετ᾽, ἐπεί μιν ἄχος κραδίην καὶ θυμὸν ἵκανεν·
ἀγχοῦ δ᾽ ἱσταμένη προσέφη γλαυκῶπις Ἀθήνη·
«διογενὲς Λαερτιάδη, πολυμήχαν᾽ Ὀδυσσεῦ,
οὕτω δὴ οἶκόνδε φίλην ἐς πατρίδα γαῖαν
175 φεύξεσθ᾽ ἐν νήεσσι πολυκλήϊσι πεσόντες,
κὰδ δέ κεν εὐχωλὴν Πριάμῳ καὶ Τρωσὶ λίποιτε
Ἀργείην Ἑλένην, ἧς εἵνεκα πολλοὶ Ἀχαιῶν
ἐν Τροίῃ ἀπόλοντο, φίλης ἀπὸ πατρίδος αἴης;
ἀλλ᾽ ἴθι νῦν κατὰ λαὸν Ἀχαιῶν, μηδ᾽ ἔτ᾽ ἐρώει,
180 σοῖς δ᾽ ἀγανοῖς ἐπέεσσιν ἐρήτυε φῶτα ἕκαστον,
μηδὲ ἔα νῆας ἅλαδ᾽ ἑλκέμεν ἀμφιελίσσας.»
Ὣς φάθ᾽, ὁ δὲ ξυνέηκε θεᾶς ὄπα φωνησάσης,
βῆ δὲ θέειν, ἀπὸ δὲ χλαῖναν βάλε· τὴν δὲ κόμισσε
κῆρυξ Εὐρυβάτης Ἰθακήσιος, ὅς οἱ ὀπήδει·
185 αὐτὸς δ᾽ Ἀτρεΐδεω Ἀγαμέμνονος ἀντίος ἐλθὼν
δέξατό οἱ σκῆπτρον πατρώϊον, ἄφθιτον αἰεί·
σὺν τῷ ἔβη κατὰ νῆας Ἀχαιῶν χαλκοχιτώνων.
Ὅν τινα μὲν βασιλῆα καὶ ἔξοχον ἄνδρα κιχείη,
τὸν δ᾽ ἀγανοῖς ἐπέεσσιν ἐρητύσασκε παραστάς·
190 «δαιμόνι᾽, οὔ σε ἔοικε κακὸν ὣς δειδίσσεσθαι,
ἀλλ᾽ αὐτός τε κάθησο καὶ ἄλλους ἵδρυε λαούς·
οὐ γάρ πω σάφα οἶσθ᾽ οἷος νόος Ἀτρεΐωνος·
νῦν μὲν πειρᾶται, τάχα δ᾽ ἴψεται υἷας Ἀχαιῶν.
ἐν βουλῇ δ᾽ οὐ πάντες ἀκούσαμεν οἷον ἔειπε;
195 μή τι χολωσάμενος ῥέξῃ κακὸν υἷας Ἀχαιῶν·
θυμὸς δὲ μέγας ἐστὶ διοτρεφέων βασιλήων,
τιμὴ δ᾽ ἐκ Διός ἐστι, φιλεῖ δέ ἑ μητίετα Ζεύς.»
Ὃν δ᾽ αὖ δήμου τ᾽ ἄνδρα ἴδοι βοόωντά τ᾽ ἐφεύροι,
τὸν σκήπτρῳ ἐλάσασκεν ὁμοκλήσασκέ τε μύθῳ·
200 «δαιμόνι᾽, ἀτρέμας ἧσο καὶ ἄλλων μῦθον ἄκουε,
οἳ σέο φέρτεροί εἰσι, σὺ δ᾽ ἀπτόλεμος καὶ ἄναλκις,
οὔτε ποτ᾽ ἐν πολέμῳ ἐναρίθμιος οὔτ᾽ ἐνὶ βουλῇ.
οὐ μέν πως πάντες βασιλεύσομεν ἐνθάδ᾽ Ἀχαιοί·
οὐκ ἀγαθὸν πολυκοιρανίη· εἷς κοίρανος ἔστω,
205 εἷς βασιλεύς, ᾧ δῶκε Κρόνου πάϊς ἀγκυλομήτεω
σκῆπτρόν τ᾽ ἠδὲ θέμιστας, ἵνα σφισι βουλεύῃσι.»
Ὣς ὅ γε κοιρανέων δίεπε στρατόν· οἱ δ᾽ ἀγορήνδε
αὖτις ἐπεσσεύοντο νεῶν ἄπο καὶ κλισιάων
ἠχῇ, ὡς ὅτε κῦμα πολυφλοίσβοιο θαλάσσης
210 αἰγιαλῷ μεγάλῳ βρέμεται, σμαραγεῖ δέ τε πόντος.
Ἄλλοι μέν ῥ᾽ ἕζοντο, ἐρήτυθεν δὲ καθ᾽ ἕδρας·
Θερσίτης δ᾽ ἔτι μοῦνος ἀμετροεπὴς ἐκολῴα,
ὃς ἔπεα φρεσὶν ᾗσιν ἄκοσμά τε πολλά τε ᾔδη,
μάψ, ἀτὰρ οὐ κατὰ κόσμον, ἐριζέμεναι βασιλεῦσιν,
215 ἀλλ᾽ ὅ τι οἱ εἴσαιτο γελοίϊον Ἀργείοισιν
ἔμμεναι· αἴσχιστος δὲ ἀνὴρ ὑπὸ Ἴλιον ἦλθε·
φολκὸς ἔην, χωλὸς δ᾽ ἕτερον πόδα· τὼ δέ οἱ ὤμω
κυρτώ, ἐπὶ στῆθος συνοχωκότε· αὐτὰρ ὕπερθε
φοξὸς ἔην κεφαλήν, ψεδνὴ δ᾽ ἐπενήνοθε λάχνη.
220 ἔχθιστος δ᾽ Ἀχιλῆϊ μάλιστ᾽ ἦν ἠδ᾽ Ὀδυσῆϊ·
τὼ γὰρ νεικείεσκε· τότ᾽ αὖτ᾽ Ἀγαμέμνονι δίῳ
ὀξέα κεκλήγων λέγ᾽ ὀνείδεα· τῷ δ᾽ ἄρ᾽ Ἀχαιοὶ
ἐκπάγλως κοτέοντο νεμέσσηθέν τ᾽ ἐνὶ θυμῷ.
αὐτὰρ ὁ μακρὰ βοῶν Ἀγαμέμνονα νείκεε μύθῳ·
225 «Ἀτρεΐδη, τέο δὴ αὖτ᾽ ἐπιμέμφεαι ἠδὲ χατίζεις;
πλεῖαί τοι χαλκοῦ κλισίαι, πολλαὶ δὲ γυναῖκες
εἰσὶν ἐνὶ κλισίῃς ἐξαίρετοι, ἅς τοι Ἀχαιοὶ
πρωτίστῳ δίδομεν, εὖτ᾽ ἂν πτολίεθρον ἕλωμεν.
ἦ ἔτι καὶ χρυσοῦ ἐπιδεύεαι, ὅν κέ τις οἴσει
230 Τρώων ἱπποδάμων ἐξ Ἰλίου υἷος ἄποινα,
ὅν κεν ἐγὼ δήσας ἀγάγω ἢ ἄλλος Ἀχαιῶν,
ἠὲ γυναῖκα νέην, ἵνα μίσγεαι ἐν φιλότητι,
ἥν τ᾽ αὐτὸς ἀπονόσφι κατίσχεαι; οὐ μὲν ἔοικεν
ἀρχὸν ἐόντα κακῶν ἐπιβασκέμεν υἷας Ἀχαιῶν.
235 ὦ πέπονες, κάκ᾽ ἐλέγχε᾽, Ἀχαιΐδες, οὐκέτ᾽ Ἀχαιοί,
οἴκαδέ περ σὺν νηυσὶ νεώμεθα, τόνδε δ᾽ ἐῶμεν
αὐτοῦ ἐνὶ Τροίῃ γέρα πεσσέμεν, ὄφρα ἴδηται
ἤ ῥά τί οἱ χἠμεῖς προσαμύνομεν, ἦε καὶ οὐκί·
ὃς καὶ νῦν Ἀχιλῆα, ἕο μέγ᾽ ἀμείνονα φῶτα,
240 ἠτίμησεν· ἑλὼν γὰρ ἔχει γέρας, αὐτὸς ἀπούρας.
ἀλλὰ μάλ᾽ οὐκ Ἀχιλῆϊ χόλος φρεσίν, ἀλλὰ μεθήμων·
ἦ γὰρ ἄν, Ἀτρεΐδη, νῦν ὕστατα λωβήσαιο.»
Ὣς φάτο νεικείων Ἀγαμέμνονα, ποιμένα λαῶν,
Θερσίτης· τῷ δ᾽ ὦκα παρίστατο δῖος Ὀδυσσεύς,
245 καί μιν ὑπόδρα ἰδὼν χαλεπῷ ἠνίπαπε μύθῳ·
«Θερσῖτ᾽ ἀκριτόμυθε, λιγύς περ ἐὼν ἀγορητής,
ἴσχεο, μηδ᾽ ἔθελ᾽ οἶος ἐριζέμεναι βασιλεῦσιν·
οὐ γὰρ ἐγὼ σέο φημὶ χερειότερον βροτὸν ἄλλον
ἔμμεναι, ὅσσοι ἅμ᾽ Ἀτρεΐδῃς ὑπὸ Ἴλιον ἦλθον.
250 τῶ οὐκ ἂν βασιλῆας ἀνὰ στόμ᾽ ἔχων ἀγορεύοις,
καί σφιν ὀνείδεά τε προφέροις, νόστόν τε φυλάσσοις.
οὐδέ τί πω σάφα ἴδμεν ὅπως ἔσται τάδε ἔργα,
ἢ εὖ ἦε κακῶς νοστήσομεν υἷες Ἀχαιῶν.
τῶ νῦν Ἀτρεΐδῃ Ἀγαμέμνονι, ποιμένι λαῶν,
255 ἧσαι ὀνειδίζων, ὅτι οἱ μάλα πολλὰ διδοῦσιν
ἥρωες Δαναοί· σὺ δὲ κερτομέων ἀγορεύεις.
ἀλλ᾽ ἔκ τοι ἐρέω, τὸ δὲ καὶ τετελεσμένον ἔσται·
εἴ κ᾽ ἔτι σ᾽ ἀφραίνοντα κιχήσομαι ὥς νύ περ ὧδε,
μηκέτ᾽ ἔπειτ᾽ Ὀδυσῆϊ κάρη ὤμοισιν ἐπείη,
260 μηδ᾽ ἔτι Τηλεμάχοιο πατὴρ κεκλημένος εἴην,
εἰ μὴ ἐγώ σε λαβὼν ἀπὸ μὲν φίλα εἵματα δύσω,
χλαῖνάν τ᾽ ἠδὲ χιτῶνα, τά τ᾽ αἰδῶ ἀμφικαλύπτει,
αὐτὸν δὲ κλαίοντα θοὰς ἐπὶ νῆας ἀφήσω
πεπλήγων ἀγορῆθεν ἀεικέσσι πληγῇσιν.»
265 Ὣς ἄρ᾽ ἔφη, σκήπτρῳ δὲ μετάφρενον ἠδὲ καὶ ὤμω
πλῆξεν· ὁ δ᾽ ἰδνώθη, θαλερὸν δέ οἱ ἔκπεσε δάκρυ·
σμῶδιξ δ᾽ αἱματόεσσα μεταφρένου ἐξυπανέστη
σκήπτρου ὕπο χρυσέου· ὁ δ᾽ ἄρ᾽ ἕζετο τάρβησέν τε,
ἀλγήσας δ᾽ ἀχρεῖον ἰδὼν ἀπομόρξατο δάκρυ.
270 οἱ δὲ καὶ ἀχνύμενοί περ ἐπ᾽ αὐτῷ ἡδὺ γέλασσαν·
ὧδε δέ τις εἴπεσκεν ἰδὼν ἐς πλησίον ἄλλον·
«ὢ πόποι, ἦ δὴ μυρί᾽ Ὀδυσσεὺς ἐσθλὰ ἔοργε
βουλάς τ᾽ ἐξάρχων ἀγαθὰς πόλεμόν τε κορύσσων·
νῦν δὲ τόδε μέγ᾽ ἄριστον ἐν Ἀργείοισιν ἔρεξεν,
275 ὃς τὸν λωβητῆρα ἐπεσβόλον ἔσχ᾽ ἀγοράων.
οὔ θήν μιν πάλιν αὖτις ἀνήσει θυμὸς ἀγήνωρ
νεικείειν βασιλῆας ὀνειδείοις ἐπέεσσιν.»
Ὣς φάσαν ἡ πληθύς· ἀνὰ δ᾽ ὁ πτολίπορθος Ὀδυσσεὺς
ἔστη σκῆπτρον ἔχων· παρὰ δὲ γλαυκῶπις Ἀθήνη
280 εἰδομένη κήρυκι σιωπᾶν λαὸν ἀνώγει,
ὡς ἅμα θ᾽ οἱ πρῶτοί τε καὶ ὕστατοι υἷες Ἀχαιῶν
μῦθον ἀκούσειαν καὶ ἐπιφρασσαίατο βουλήν·
ὅ σφιν ἐϋφρονέων ἀγορήσατο καὶ μετέειπεν·
«Ἀτρεΐδη, νῦν δή σε, ἄναξ, ἐθέλουσιν Ἀχαιοὶ
285 πᾶσιν ἐλέγχιστον θέμεναι μερόπεσσι βροτοῖσιν,
οὐδέ τοι ἐκτελέουσιν ὑπόσχεσιν ἥν περ ὑπέσταν
ἐνθάδ᾽ ἔτι στείχοντες ἀπ᾽ Ἄργεος ἱπποβότοιο,
Ἴλιον ἐκπέρσαντ᾽ εὐτείχεον ἀπονέεσθαι.
ὥς τε γὰρ ἢ παῖδες νεαροὶ χῆραί τε γυναῖκες
290 ἀλλήλοισιν ὀδύρονται οἶκόνδε νέεσθαι.
ἦ μὴν καὶ πόνος ἐστὶν ἀνιηθέντα νέεσθαι·
καὶ γάρ τίς θ᾽ ἕνα μῆνα μένων ἀπὸ ἧς ἀλόχοιο
ἀσχαλάᾳ σὺν νηῒ πολυζύγῳ, ὅν περ ἄελλαι
χειμέριαι εἰλέωσιν ὀρινομένη τε θάλασσα·
295 ἡμῖν δ᾽ εἴνατός ἐστι περιτροπέων ἐνιαυτὸς
ἐνθάδε μιμνόντεσσι· τῶ οὐ νεμεσίζομ᾽ Ἀχαιοὺς
ἀσχαλάαν παρὰ νηυσὶ κορωνίσιν· ἀλλὰ καὶ ἔμπης
αἰσχρόν τοι δηρόν τε μένειν κενεόν τε νέεσθαι.
τλῆτε, φίλοι, καὶ μείνατ᾽ ἐπὶ χρόνον, ὄφρα δαῶμεν
300 ἢ ἐτεὸν Κάλχας μαντεύεται, ἦε καὶ οὐκί.
εὖ γὰρ δὴ τόδε ἴδμεν ἐνὶ φρεσίν, ἐστὲ δὲ πάντες
μάρτυροι, οὓς μὴ κῆρες ἔβαν θανάτοιο φέρουσαι·
χθιζά τε καὶ πρωΐζ᾽, ὅτ᾽ ἐς Αὐλίδα νῆες Ἀχαιῶν
ἠγερέθοντο κακὰ Πριάμῳ καὶ Τρωσὶ φέρουσαι,
305 ἡμεῖς δ᾽ ἀμφὶ περὶ κρήνην ἱεροὺς κατὰ βωμοὺς
ἕρδομεν ἀθανάτοισι τεληέσσας ἑκατόμβας,
καλῇ ὑπὸ πλατανίστῳ, ὅθεν ῥέεν ἀγλαὸν ὕδωρ·
ἔνθ᾽ ἐφάνη μέγα σῆμα· δράκων ἐπὶ νῶτα δαφοινός,
σμερδαλέος, τόν ῥ᾽ αὐτὸς Ὀλύμπιος ἧκε φόωσδε,
310 βωμοῦ ὑπαΐξας πρός ῥα πλατάνιστον ὄρουσεν.
ἔνθα δ᾽ ἔσαν στρουθοῖο νεοσσοί, νήπια τέκνα,
ὄζῳ ἐπ᾽ ἀκροτάτῳ, πετάλοις ὑποπεπτηῶτες,
ὀκτώ, ἀτὰρ μήτηρ ἐνάτη ἦν, ἣ τέκε τέκνα.
ἔνθ᾽ ὅ γε τοὺς ἐλεεινὰ κατήσθιε τετριγῶτας·
315 μήτηρ δ᾽ ἀμφιποτᾶτο ὀδυρομένη φίλα τέκνα·
τὴν δ᾽ ἐλελιξάμενος πτέρυγος λάβεν ἀμφιαχυῖαν.
αὐτὰρ ἐπεὶ κατὰ τέκνα φάγε στρουθοῖο καὶ αὐτήν,
τὸν μὲν ἀρίζηλον θῆκεν θεός, ὅς περ ἔφηνε·
λᾶαν γάρ μιν ἔθηκε Κρόνου πάϊς ἀγκυλομήτεω·
320 ἡμεῖς δ᾽ ἑσταότες θαυμάζομεν οἷον ἐτύχθη.
ὡς οὖν δεινὰ πέλωρα θεῶν εἰσῆλθ᾽ ἑκατόμβας,
Κάλχας δ᾽ αὐτίκ᾽ ἔπειτα θεοπροπέων ἀγόρευε·
“τίπτ᾽ ἄνεῳ ἐγένεσθε, κάρη κομόωντες Ἀχαιοί;
ἡμῖν μὲν τόδ᾽ ἔφηνε τέρας μέγα μητίετα Ζεύς,
325 ὄψιμον, ὀψιτέλεστον, ὅου κλέος οὔ ποτ᾽ ὀλεῖται.
ὡς οὗτος κατὰ τέκνα φάγε στρουθοῖο καὶ αὐτήν,
ὀκτώ, ἀτὰρ μήτηρ ἐνάτη ἦν, ἣ τέκε τέκνα,
ὣς ἡμεῖς τοσσαῦτ᾽ ἔτεα πτολεμίξομεν αὖθι,
τῷ δεκάτῳ δὲ πόλιν αἱρήσομεν εὐρυάγυιαν.”
330 κεῖνος τὼς ἀγόρευε· τὰ δὴ νῦν πάντα τελεῖται.
ἀλλ᾽ ἄγε, μίμνετε πάντες, ἐϋκνήμιδες Ἀχαιοί,
αὐτοῦ, εἰς ὅ κεν ἄστυ μέγα Πριάμοιο ἕλωμεν.»
Ὣς ἔφατ᾽, Ἀργεῖοι δὲ μέγ᾽ ἴαχον, ἀμφὶ δὲ νῆες
σμερδαλέον κονάβησαν ἀϋσάντων ὑπ᾽ Ἀχαιῶν,
335 μῦθον ἐπαινήσαντες Ὀδυσσῆος θείοιο·
τοῖσι δὲ καὶ μετέειπε Γερήνιος ἱππότα Νέστωρ·
«ὦ πόποι, ἦ δὴ παισὶν ἐοικότες ἀγοράασθε
νηπιάχοις, οἷς οὔ τι μέλει πολεμήϊα ἔργα.
πῇ δὴ συνθεσίαι τε καὶ ὅρκια βήσεται ἥμιν;
340 ἐν πυρὶ δὴ βουλαί τε γενοίατο μήδεά τ᾽ ἀνδρῶν,
σπονδαί τ᾽ ἄκρητοι καὶ δεξιαί, ᾗς ἐπέπιθμεν·
αὔτως γὰρ ἐπέεσσ᾽ ἐριδαίνομεν, οὐδέ τι μῆχος
εὑρέμεναι δυνάμεσθα, πολὺν χρόνον ἐνθάδ᾽ ἐόντες.
Ἀτρεΐδη, σὺ δ᾽ ἔθ᾽ ὡς πρὶν ἔχων ἀστεμφέα βουλὴν
345 ἄρχευ᾽ Ἀργείοισι κατὰ κρατερὰς ὑσμίνας,
τούσδε δ᾽ ἔα φθινύθειν, ἕνα καὶ δύο, τοί κεν Ἀχαιῶν
νόσφιν βουλεύωσ᾽ —ἄνυσις δ᾽ οὐκ ἔσσεται αὐτῶν—
πρὶν Ἄργοσδ᾽ ἰέναι, πρὶν καὶ Διὸς αἰγιόχοιο
γνώμεναι εἴ τε ψεῦδος ὑπόσχεσις, εἴ τε καὶ οὐκί.
350 φημὶ γὰρ οὖν κατανεῦσαι ὑπερμενέα Κρονίωνα
ἤματι τῷ, ὅτε νηυσὶν ἐν ὠκυπόροισιν ἔβαινον
Ἀργεῖοι Τρώεσσι φόνον καὶ κῆρα φέροντες·
ἀστράπτων ἐπιδέξι᾽, ἐναίσιμα σήματα φαίνων.
τῶ μή τις πρὶν ἐπειγέσθω οἶκόνδε νέεσθαι,
355 πρίν τινα πὰρ Τρώων ἀλόχῳ κατακοιμηθῆναι,
τείσασθαι δ᾽ Ἑλένης ὁρμήματά τε στοναχάς τε.
εἰ δέ τις ἐκπάγλως ἐθέλει οἶκόνδε νέεσθαι,
ἁπτέσθω ἧς νηὸς ἐϋσσέλμοιο μελαίνης,
ὄφρα πρόσθ᾽ ἄλλων θάνατον καὶ πότμον ἐπίσπῃ.
360 ἀλλά, ἄναξ, αὐτός τ᾽ εὖ μήδεο πείθεό τ᾽ ἄλλῳ·
οὔ τοι ἀπόβλητον ἔπος ἔσσεται, ὅττι κεν εἴπω·
κρῖν᾽ ἄνδρας κατὰ φῦλα, κατὰ φρήτρας, Ἀγάμεμνον,
ὡς φρήτρη φρήτρηφιν ἀρήγῃ, φῦλα δὲ φύλοις.
εἰ δέ κεν ὣς ἕρξῃς καί τοι πείθωνται Ἀχαιοί,
365 γνώσῃ ἔπειθ᾽ ὅς θ᾽ ἡγεμόνων κακὸς ὅς τέ νυ λαῶν
ἠδ᾽ ὅς κ᾽ ἐσθλὸς ἔῃσι· κατὰ σφέας γὰρ μαχέονται·
γνώσεαι δ᾽ εἰ καὶ θεσπεσίῃ πόλιν οὐκ ἀλαπάξεις,
ἦ ἀνδρῶν κακότητι καὶ ἀφραδίῃ πολέμοιο.»
Τὸν δ᾽ ἀπαμειβόμενος προσέφη κρείων Ἀγαμέμνων·
370 «ἦ μὰν αὖτ᾽ ἀγορῇ νικᾷς, γέρον, υἷας Ἀχαιῶν.
αἲ γὰρ Ζεῦ τε πάτερ καὶ Ἀθηναίη καὶ Ἄπολλον
τοιοῦτοι δέκα μοι συμφράδμονες εἶεν Ἀχαιῶν·
τῶ κε τάχ᾽ ἠμύσειε πόλις Πριάμοιο ἄνακτος
χερσὶν ὑφ᾽ ἡμετέρῃσιν ἁλοῦσά τε περθομένη τε.
375 ἀλλά μοι αἰγίοχος Κρονίδης Ζεὺς ἄλγε᾽ ἔδωκεν,
ὅς με μετ᾽ ἀπρήκτους ἔριδας καὶ νείκεα βάλλει.
καὶ γὰρ ἐγὼν Ἀχιλεύς τε μαχεσσάμεθ᾽ εἵνεκα κούρης
ἀντιβίοις ἐπέεσσιν, ἐγὼ δ᾽ ἦρχον χαλεπαίνων·
εἰ δέ ποτ᾽ ἔς γε μίαν βουλεύσομεν, οὐκέτ᾽ ἔπειτα
380 Τρωσὶν ἀνάβλησις κακοῦ ἔσσεται, οὐδ᾽ ἠβαιόν.
νῦν δ᾽ ἔρχεσθ᾽ ἐπὶ δεῖπνον, ἵνα ξυνάγωμεν Ἄρηα.
εὖ μέν τις δόρυ θηξάσθω, εὖ δ᾽ ἀσπίδα θέσθω,
εὖ δέ τις ἵπποισιν δεῖπνον δότω ὠκυπόδεσσιν,
εὖ δέ τις ἅρματος ἀμφὶς ἰδὼν πολέμοιο μεδέσθω,
385 ὥς κε πανημέριοι στυγερῷ κρινώμεθ᾽ Ἄρηϊ.
οὐ γὰρ παυσωλή γε μετέσσεται, οὐδ᾽ ἠβαιόν,
εἰ μὴ νὺξ ἐλθοῦσα διακρινέει μένος ἀνδρῶν.
ἱδρώσει μέν τευ τελαμὼν ἀμφὶ στήθεσφιν
ἀσπίδος ἀμφιβρότης, περὶ δ᾽ ἔγχεϊ χεῖρα καμεῖται·
390 ἱδρώσει δέ τευ ἵππος ἐΰξοον ἅρμα τιταίνων.
ὃν δέ κ᾽ ἐγὼν ἀπάνευθε μάχης ἐθέλοντα νοήσω
μιμνάζειν παρὰ νηυσὶ κορωνίσιν, οὔ οἱ ἔπειτα
ἄρκιον ἐσσεῖται φυγέειν κύνας ἠδ᾽ οἰωνούς.»
Ὣς ἔφατ᾽, Ἀργεῖοι δὲ μέγ᾽ ἴαχον, ὡς ὅτε κῦμα
395 ἀκτῇ ἐφ᾽ ὑψηλῇ, ὅτε κινήσῃ Νότος ἐλθών,
προβλῆτι σκοπέλῳ· τὸν δ᾽ οὔ ποτε κύματα λείπει
παντοίων ἀνέμων, ὅτ᾽ ἂν ἔνθ᾽ ἢ ἔνθα γένωνται.
ἀνστάντες δ᾽ ὀρέοντο κεδασθέντες κατὰ νῆας,
κάπνισσάν τε κατὰ κλισίας, καὶ δεῖπνον ἕλοντο.
400 ἄλλος δ᾽ ἄλλῳ ἔρεζε θεῶν αἰειγενετάων,
εὐχόμενος θάνατόν τε φυγεῖν καὶ μῶλον Ἄρηος.
αὐτὰρ ὁ βοῦν ἱέρευσεν ἄναξ ἀνδρῶν Ἀγαμέμνων
πίονα πενταέτηρον ὑπερμενέϊ Κρονίωνι,
κίκλησκεν δὲ γέροντας ἀριστῆας Παναχαιῶν,
405 Νέστορα μὲν πρώτιστα καὶ Ἰδομενῆα ἄνακτα,
αὐτὰρ ἔπειτ᾽ Αἴαντε δύω καὶ Τυδέος υἱόν,
ἕκτον δ᾽ αὖτ᾽ Ὀδυσῆα, Διὶ μῆτιν ἀτάλαντον.
αὐτόματος δέ οἱ ἦλθε βοὴν ἀγαθὸς Μενέλαος·
ᾔδεε γὰρ κατὰ θυμὸν ἀδελφεὸν ὡς ἐπονεῖτο.
410 βοῦν δὲ περιστήσαντο καὶ οὐλοχύτας ἀνέλοντο·
τοῖσιν δ᾽ εὐχόμενος μετέφη κρείων Ἀγαμέμνων·
Ζεῦ κύδιστε μέγιστε, κελαινεφές, αἰθέρι ναίων,
μὴ πρὶν ἐπ᾽ ἠέλιον δῦναι καὶ ἐπὶ κνέφας ἐλθεῖν,
πρίν με κατὰ πρηνὲς βαλέειν Πριάμοιο μέλαθρον
415 αἰθαλόεν, πρῆσαι δὲ πυρὸς δηΐοιο θύρετρα,
Ἑκτόρεον δὲ χιτῶνα περὶ στήθεσσι δαΐξαι
χαλκῷ ῥωγαλέον· πολέες δ᾽ ἀμφ᾽ αὐτὸν ἑταῖροι
πρηνέες ἐν κονίῃσιν ὀδὰξ λαζοίατο γαῖαν.»
Ὣς ἔφατ᾽, οὐδ᾽ ἄρα πώ οἱ ἐπεκραίαινε Κρονίων,
420 ἀλλ᾽ ὅ γε δέκτο μὲν ἱρά, πόνον δ᾽ ἀμέγαρτον ὄφελλεν.
αὐτὰρ ἐπεί ῥ᾽ εὔξαντο καὶ οὐλοχύτας προβάλοντο,
αὐέρυσαν μὲν πρῶτα καὶ ἔσφαξαν καὶ ἔδειραν,
μηρούς τ᾽ ἐξέταμον κατά τε κνίσῃ ἐκάλυψαν
δίπτυχα ποιήσαντες, ἐπ᾽ αὐτῶν δ᾽ ὠμοθέτησαν.
425 καὶ τὰ μὲν ἂρ σχίζῃσιν ἀφύλλοισιν κατέκαιον,
σπλάγχνα δ᾽ ἄρ᾽ ἀμπείραντες ὑπείρεχον Ἡφαίστοιο.
αὐτὰρ ἐπεὶ κατὰ μῆρ᾽ ἐκάη καὶ σπλάγχνα πάσαντο,
μίστυλλόν τ᾽ ἄρα τἆλλα καὶ ἀμφ᾽ ὀβελοῖσιν ἔπειραν,
ὤπτησάν τε περιφραδέως, ἐρύσαντό τε πάντα.
430 αὐτὰρ ἐπεὶ παύσαντο πόνου τετύκοντό τε δαῖτα,
δαίνυντ᾽, οὐδέ τι θυμὸς ἐδεύετο δαιτὸς ἐΐσης.
αὐτὰρ ἐπεὶ πόσιος καὶ ἐδητύος ἐξ ἔρον ἕντο,
τοῖς ἄρα μύθων ἦρχε Γερήνιος ἱππότα Νέστωρ·
«Ἀτρεΐδη κύδιστε, ἄναξ ἀνδρῶν Ἀγάμεμνον,
435 μηκέτι νῦν δήθ᾽ αὖθι λεγώμεθα, μηδ᾽ ἔτι δηρὸν
ἀμβαλλώμεθα ἔργον, ὃ δὴ θεὸς ἐγγυαλίζει.
ἀλλ᾽ ἄγε, κήρυκες μὲν Ἀχαιῶν χαλκοχιτώνων
λαὸν κηρύσσοντες ἀγειρόντων κατὰ νῆας,
ἡμεῖς δ᾽ ἀθρόοι ὧδε κατὰ στρατὸν εὐρὺν Ἀχαιῶν
440 ἴομεν, ὄφρα κε θᾶσσον ἐγείρομεν ὀξὺν Ἄρηα.»
Ὣς ἔφατ᾽, οὐδ᾽ ἀπίθησεν ἄναξ ἀνδρῶν Ἀγαμέμνων.
αὐτίκα κηρύκεσσι λιγυφθόγγοισι κέλευσε
κηρύσσειν πόλεμόνδε κάρη κομόωντας Ἀχαιούς·
οἱ μὲν ἐκήρυσσον, τοὶ δ᾽ ἠγείροντο μάλ᾽ ὦκα.
445 οἱ δ᾽ ἀμφ᾽ Ἀτρεΐωνα διοτρεφέες βασιλῆες
θῦνον κρίνοντες, μετὰ δὲ γλαυκῶπις Ἀθήνη,
αἰγίδ᾽ ἔχουσ᾽ ἐρίτιμον ἀγήρων ἀθανάτην τε,
τῆς ἑκατὸν θύσανοι παγχρύσεοι ἠερέθονται,
πάντες ἐϋπλεκέες, ἑκατόμβοιος δὲ ἕκαστος·
450 σὺν τῇ παιφάσσουσα διέσσυτο λαὸν Ἀχαιῶν
ὀτρύνουσ᾽ ἰέναι· ἐν δὲ σθένος ὦρσεν ἑκάστῳ
καρδίῃ ἄλληκτον πολεμίζειν ἠδὲ μάχεσθαι.
τοῖσι δ᾽ ἄφαρ πόλεμος γλυκίων γένετ᾽ ἠὲ νέεσθαι
ἐν νηυσὶ γλαφυρῇσι φίλην ἐς πατρίδα γαῖαν.
455 Ἠΰτε πῦρ ἀΐδηλον ἐπιφλέγει ἄσπετον ὕλην
οὔρεος ἐν κορυφῇς, ἕκαθεν δέ τε φαίνεται αὐγή,
ὣς τῶν ἐρχομένων ἀπὸ χαλκοῦ θεσπεσίοιο
αἴγλη παμφανόωσα δι᾽ αἰθέρος οὐρανὸν ἷκε.
Τῶν δ᾽, ὥς τ᾽ ὀρνίθων πετεηνῶν ἔθνεα πολλά,
460 χηνῶν ἢ γεράνων ἢ κύκνων δουλιχοδείρων,
Ἀσίῳ ἐν λειμῶνι, Καϋστρίου ἀμφὶ ῥέεθρα,
ἔνθα καὶ ἔνθα ποτῶνται ἀγαλλόμενα πτερύγεσσι,
κλαγγηδὸν προκαθιζόντων, σμαραγεῖ δέ τε λειμών,
ὣς τῶν ἔθνεα πολλὰ νεῶν ἄπο καὶ κλισιάων
465 ἐς πεδίον προχέοντο Σκαμάνδριον· αὐτὰρ ὑπὸ χθὼν
σμερδαλέον κονάβιζε ποδῶν αὐτῶν τε καὶ ἵππων.
ἔσταν δ᾽ ἐν λειμῶνι Σκαμανδρίῳ ἀνθεμόεντι
μυρίοι, ὅσσα τε φύλλα καὶ ἄνθεα γίγνεται ὥρῃ.
Ἠΰτε μυιάων ἁδινάων ἔθνεα πολλά,
470 αἵ τε κατὰ σταθμὸν ποιμνήϊον ἠλάσκουσιν
ὥρῃ ἐν εἰαρινῇ, ὅτε τε γλάγος ἄγγεα δεύει,
τόσσοι ἐπὶ Τρώεσσι κάρη κομόωντες Ἀχαιοὶ
ἐν πεδίῳ ἵσταντο διαρραῖσαι μεμαῶτες.
Τοὺς δ᾽, ὥς τ᾽ αἰπόλια πλατέ᾽ αἰγῶν αἰπόλοι ἄνδρες
475 ῥεῖα διακρίνωσιν, ἐπεί κε νομῷ μιγέωσιν,
ὣς τοὺς ἡγεμόνες διεκόσμεον ἔνθα καὶ ἔνθα
ὑσμίνηνδ᾽ ἰέναι, μετὰ δὲ κρείων Ἀγαμέμνων,
ὄμματα καὶ κεφαλὴν ἴκελος Διὶ τερπικεραύνῳ,
Ἄρεϊ δὲ ζώνην, στέρνον δὲ Ποσειδάωνι.
480 ἠΰτε βοῦς ἀγέληφι μέγ᾽ ἔξοχος ἔπλετο πάντων
ταῦρος· ὁ γάρ τε βόεσσι μεταπρέπει ἀγρομένῃσι·
τοῖον ἄρ᾽ Ἀτρεΐδην θῆκε Ζεὺς ἤματι κείνῳ,
ἐκπρεπέ᾽ ἐν πολλοῖσι καὶ ἔξοχον ἡρώεσσιν.
Ἔσπετε νῦν μοι Μοῦσαι Ὀλύμπια δώματ᾽ ἔχουσαι—
485 ὑμεῖς γὰρ θεαί ἐστε, πάρεστέ τε, ἴστέ τε πάντα,
ἡμεῖς δὲ κλέος οἶον ἀκούομεν οὐδέ τι ἴδμεν—
οἵ τινες ἡγεμόνες Δαναῶν καὶ κοίρανοι ἦσαν·
πληθὺν δ᾽ οὐκ ἂν ἐγὼ μυθήσομαι οὐδ᾽ ὀνομήνω,
οὐδ᾽ εἴ μοι δέκα μὲν γλῶσσαι, δέκα δὲ στόματ᾽ εἶεν,
490 φωνὴ δ᾽ ἄρρηκτος, χάλκεον δέ μοι ἦτορ ἐνείη,
εἰ μὴ Ὀλυμπιάδες Μοῦσαι, Διὸς αἰγιόχοιο
θυγατέρες, μνησαίαθ᾽ ὅσοι ὑπὸ Ἴλιον ἦλθον·
ἀρχοὺς αὖ νηῶν ἐρέω νῆάς τε προπάσας.
Βοιωτῶν μὲν Πηνέλεως καὶ Λήϊτος ἦρχον
495 Ἀρκεσίλαός τε Προθοήνωρ τε Κλονίος τε,
οἵ θ᾽ Ὑρίην ἐνέμοντο καὶ Αὐλίδα πετρήεσσαν
Σχοῖνόν τε Σκῶλόν τε πολύκνημόν τ᾽ Ἐτεωνόν,
Θέσπειαν Γραῖάν τε καὶ εὐρύχορον Μυκαλησσόν,
οἵ τ᾽ ἀμφ᾽ Ἅρμ᾽ ἐνέμοντο καὶ Εἰλέσιον καὶ Ἐρυθράς,
500 οἵ τ᾽ Ἐλεῶν᾽ εἶχον ἠδ᾽ Ὕλην καὶ Πετεῶνα,
Ὠκαλέην Μεδεῶνά τ᾽, ἐϋκτίμενον πτολίεθρον,
Κώπας Εὔτρησίν τε πολυτρήρωνά τε Θίσβην,
οἵ τε Κορώνειαν καὶ ποιήενθ᾽ Ἁλίαρτον,
οἵ τε Πλάταιαν ἔχον ἠδ᾽ οἳ Γλισᾶντ᾽ ἐνέμοντο,
505 οἵ θ᾽ Ὑποθήβας εἶχον, ἐϋκτίμενον πτολίεθρον,
Ὀγχηστόν θ᾽ ἱερόν, Ποσιδήϊον ἀγλαὸν ἄλσος,
οἵ τε πολυστάφυλον Ἄρνην ἔχον, οἵ τε Μίδειαν
Νῖσάν τε ζαθέην Ἀνθηδόνα τ᾽ ἐσχατόωσαν·
τῶν μὲν πεντήκοντα νέες κίον, ἐν δὲ ἑκάστῃ
510 κοῦροι Βοιωτῶν ἑκατὸν καὶ εἴκοσι βαῖνον.
Οἳ δ᾽ Ἀσπληδόνα ναῖον ἰδ᾽ Ὀρχομενὸν Μινύειον,
τῶν ἦρχ᾽ Ἀσκάλαφος καὶ Ἰάλμενος, υἷες Ἄρηος,
οὓς τέκεν Ἀστυόχη δόμῳ Ἄκτορος Ἀζεΐδαο,
παρθένος αἰδοίη, ὑπερώϊον εἰσαναβᾶσα,
515 Ἄρηϊ κρατερῷ· ὁ δέ οἱ παρελέξατο λάθρῃ·
τοῖς δὲ τριήκοντα γλαφυραὶ νέες ἐστιχόωντο.
Αὐτὰρ Φωκήων Σχεδίος καὶ Ἐπίστροφος ἦρχον,
υἷες Ἰφίτου μεγαθύμου Ναυβολίδαο,
οἳ Κυπάρισσον ἔχον Πυθῶνά τε πετρήεσσαν
520 Κρῖσάν τε ζαθέην καὶ Δαυλίδα καὶ Πανοπῆα,
οἵ τ᾽ Ἀνεμώρειαν καὶ Ὑάμπολιν ἀμφενέμοντο,
οἵ τ᾽ ἄρα πὰρ ποταμὸν Κηφισὸν δῖον ἔναιον,
οἵ τε Λίλαιαν ἔχον πηγῇς ἔπι Κηφισοῖο·
τοῖς δ᾽ ἅμα τεσσαράκοντα μέλαιναι νῆες ἕποντο.
525 οἱ μὲν Φωκήων στίχας ἵστασαν ἀμφιέποντες,
Βοιωτῶν δ᾽ ἔμπλην ἐπ᾽ ἀριστερὰ θωρήσσοντο.
Λοκρῶν δ᾽ ἡγεμόνευεν Ὀϊλῆος ταχὺς Αἴας,
μείων, οὔ τι τόσος γε ὅσος Τελαμώνιος Αἴας,
ἀλλὰ πολὺ μείων· ὀλίγος μὲν ἔην, λινοθώρηξ,
530 ἐγχείῃ δ᾽ ἐκέκαστο Πανέλληνας καὶ Ἀχαιούς·
οἳ Κῦνόν τ᾽ ἐνέμοντ᾽ Ὀπόεντά τε Καλλίαρόν τε
Βῆσσάν τε Σκάρφην τε καὶ Αὐγειὰς ἐρατεινὰς
Τάρφην τε Θρόνιόν τε Βοαγρίου ἀμφὶ ῥέεθρα·
τῷ δ᾽ ἅμα τεσσαράκοντα μέλαιναι νῆες ἕποντο
535 Λοκρῶν, οἳ ναίουσι πέρην ἱερῆς Εὐβοίης.
Οἳ δ᾽ Εὔβοιαν ἔχον μένεα πνείοντες Ἄβαντες,
Χαλκίδα τ᾽ Εἰρέτριάν τε πολυστάφυλόν θ᾽ Ἱστίαιαν
Κήρινθόν τ᾽ ἔφαλον Δίου τ᾽ αἰπὺ πτολίεθρον,
οἵ τε Κάρυστον ἔχον ἠδ᾽ οἳ Στύρα ναιετάασκον,
540 τῶν αὖθ᾽ ἡγεμόνευ᾽ Ἐλεφήνωρ, ὄζος Ἄρηος,
Χαλκωδοντιάδης, μεγαθύμων ἀρχὸς Ἀβάντων.
τῷ δ᾽ ἅμ᾽ Ἄβαντες ἕποντο θοοί, ὄπιθεν κομόωντες,
αἰχμηταὶ μεμαῶτες ὀρεκτῇσιν μελίῃσι
θώρηκας ῥήξειν δηΐων ἀμφὶ στήθεσσι·
545 τῷ δ᾽ ἅμα τεσσαράκοντα μέλαιναι νῆες ἕποντο.
Οἳ δ᾽ ἄρ᾽ Ἀθήνας εἶχον, ἐϋκτίμενον πτολίεθρον,
δῆμον Ἐρεχθῆος μεγαλήτορος, ὅν ποτ᾽ Ἀθήνη
θρέψε Διὸς θυγάτηρ, τέκε δὲ ζείδωρος ἄρουρα,
κὰδ δ᾽ ἐν Ἀθήνῃς εἷσεν, ἑῷ ἐν πίονι νηῷ·
550 ἔνθα δέ μιν ταύροισι καὶ ἀρνειοῖς ἱλάονται
κοῦροι Ἀθηναίων περιτελλομένων ἐνιαυτῶν·
τῶν αὖθ᾽ ἡγεμόνευ᾽ υἱὸς Πετεῶο Μενεσθεύς.
τῷ δ᾽ οὔ πώ τις ὁμοῖος ἐπιχθόνιος γένετ᾽ ἀνὴρ
κοσμῆσαι ἵππους τε καὶ ἀνέρας ἀσπιδιώτας·
555 Νέστωρ οἶος ἔριζεν· ὁ γὰρ προγενέστερος ἦεν·
τῷ δ᾽ ἅμα πεντήκοντα μέλαιναι νῆες ἕποντο.
Αἴας δ᾽ ἐκ Σαλαμῖνος ἄγεν δυοκαίδεκα νῆας,
στῆσε δ᾽ ἄγων ἵν᾽ Ἀθηναίων ἵσταντο φάλαγγες.
Οἳ δ᾽ Ἄργος τ᾽ εἶχον Τίρυνθά τε τειχιόεσσαν,
560 Ἑρμιόνην Ἀσίνην τε, βαθὺν κατὰ κόλπον ἐχούσας,
Τροιζῆν᾽ Ἠϊόνας τε καὶ ἀμπελόεντ᾽ Ἐπίδαυρον,
οἵ τ᾽ ἔχον Αἴγιναν Μάσητά τε κοῦροι Ἀχαιῶν,
τῶν αὖθ᾽ ἡγεμόνευε βοὴν ἀγαθὸς Διομήδης
καὶ Σθένελος, Καπανῆος ἀγακλειτοῦ φίλος υἱός·
565 τοῖσι δ᾽ ἅμ᾽ Εὐρύαλος τρίτατος κίεν, ἰσόθεος φώς,
Μηκιστέος υἱὸς Ταλαϊονίδαο ἄνακτος·
συμπάντων δ᾽ ἡγεῖτο βοὴν ἀγαθὸς Διομήδης·
τοῖσι δ᾽ ἅμ᾽ ὀγδώκοντα μέλαιναι νῆες ἕποντο.
Οἳ δὲ Μυκήνας εἶχον, ἐϋκτίμενον πτολίεθρον,
570 ἀφνειόν τε Κόρινθον ἐϋκτιμένας τε Κλεωνάς,
Ὀρνειάς τ᾽ ἐνέμοντο Ἀραιθυρέην τ᾽ ἐρατεινὴν
καὶ Σικυῶν᾽, ὅθ᾽ ἄρ᾽ Ἄδρηστος πρῶτ᾽ ἐμβασίλευεν,
οἵ θ᾽ Ὑπερησίην τε καὶ αἰπεινὴν Γονόεσσαν
Πελλήνην τ᾽ εἶχον ἠδ᾽ Αἴγιον ἀμφινέμοντο
575 Αἰγιαλόν τ᾽ ἀνὰ πάντα καὶ ἀμφ᾽ Ἑλίκην εὐρεῖαν,
τῶν ἑκατὸν νηῶν ἦρχε κρείων Ἀγαμέμνων
Ἀτρεΐδης· ἅμα τῷ γε πολὺ πλεῖστοι καὶ ἄριστοι
λαοὶ ἕποντ᾽· ἐν δ᾽ αὐτὸς ἐδύσετο νώροπα χαλκὸν
κυδιόων, πᾶσιν δὲ μετέπρεπεν ἡρώεσσιν,
580 οὕνεκ᾽ ἄριστος ἔην, πολὺ δὲ πλείστους ἄγε λαούς.
Οἳ δ᾽ εἶχον κοίλην Λακεδαίμονα κητώεσσαν,
Φᾶρίν τε Σπάρτην τε πολυτρήρωνά τε Μέσσην,
Βρυσειάς τ᾽ ἐνέμοντο καὶ Αὐγειὰς ἐρατεινάς,
οἵ τ᾽ ἄρ᾽ Ἀμύκλας εἶχον Ἕλος τ᾽, ἔφαλον πτολίεθρον,
585 οἵ τε Λάαν εἶχον ἠδ᾽ Οἴτυλον ἀμφενέμοντο,
τῶν οἱ ἀδελφεὸς ἦρχε, βοὴν ἀγαθὸς Μενέλαος,
ἑξήκοντα νεῶν· ἀπάτερθε δὲ θωρήσσοντο·
ἐν δ᾽ αὐτὸς κίεν ᾗσι προθυμίῃσι πεποιθώς,
ὀτρύνων πόλεμόνδε· μάλιστα δὲ ἵετο θυμῷ
590 τείσασθαι Ἑλένης ὁρμήματά τε στοναχάς τε.
Οἳ δὲ Πύλον τ᾽ ἐνέμοντο καὶ Ἀρήνην ἐρατεινὴν
καὶ Θρύον, Ἀλφειοῖο πόρον, καὶ ἐΰκτιτον Αἰπύ,
καὶ Κυπαρισσήεντα καὶ Ἀμφιγένειαν ἔναιον,
καὶ Πτελεὸν καὶ Ἕλος καὶ Δώριον, ἔνθα τε Μοῦσαι
595 ἀντόμεναι Θάμυριν τὸν Θρήϊκα παῦσαν ἀοιδῆς,
Οἰχαλίηθεν ἰόντα παρ᾽ Εὐρύτου Οἰχαλιῆος·
στεῦτο γὰρ εὐχόμενος νικησέμεν, εἴ περ ἂν αὐταὶ
Μοῦσαι ἀείδοιεν, κοῦραι Διὸς αἰγιόχοιο·
αἱ δὲ χολωσάμεναι πηρὸν θέσαν, αὐτὰρ ἀοιδὴν
600 θεσπεσίην ἀφέλοντο καὶ ἐκλέλαθον κιθαριστύν·
τῶν αὖθ᾽ ἡγεμόνευε Γερήνιος ἱππότα Νέστωρ·
τῷ δ᾽ ἐνενήκοντα γλαφυραὶ νέες ἐστιχόωντο.
Οἳ δ᾽ ἔχον Ἀρκαδίην ὑπὸ Κυλλήνης ὄρος αἰπὺ
Αἰπύτιον παρὰ τύμβον, ἵν᾽ ἀνέρες ἀγχιμαχηταί,
605 οἳ Φενεόν τε νέμοντο καὶ Ὀρχομενὸν πολύμηλον
Ῥίπην τε Στρατίην τε καὶ ἠνεμόεσσαν Ἐνίσπην,
καὶ Τεγέην εἶχον καὶ Μαντινέην ἐρατεινήν,
Στύμφηλόν τ᾽ εἶχον καὶ Παρρασίην ἐνέμοντο,
τῶν ἦρχ᾽ Ἀγκαίοιο πάϊς, κρείων Ἀγαπήνωρ,
610 ἑξήκοντα νεῶν· πολέες δ᾽ ἐν νηῒ ἑκάστῃ
Ἀρκάδες ἄνδρες ἔβαινον, ἐπιστάμενοι πολεμίζειν.
αὐτὸς γάρ σφιν δῶκεν ἄναξ ἀνδρῶν Ἀγαμέμνων
νῆας ἐϋσσέλμους περάαν ἐπὶ οἴνοπα πόντον
Ἀτρεΐδης, ἐπεὶ οὔ σφι θαλάσσια ἔργα μεμήλει.
615 Οἳ δ᾽ ἄρα Βουπράσιόν τε καὶ Ἤλιδα δῖαν ἔναιον,
ὅσσον ἐφ᾽ Ὑρμίνη καὶ Μύρσινος ἐσχατόωσα
πέτρη τ᾽ Ὠλενίη καὶ Ἀλήσιον ἐντὸς ἐέργει,
τῶν αὖ τέσσαρες ἀρχοὶ ἔσαν, δέκα δ᾽ ἀνδρὶ ἑκάστῳ
νῆες ἕποντο θοαί, πολέες δ᾽ ἔμβαινον Ἐπειοί.
620 τῶν μὲν ἄρ᾽ Ἀμφίμαχος καὶ Θάλπιος ἡγησάσθην
υἷες ὁ μὲν Κτεάτου, ὁ δ᾽ ἄρ᾽ Εὐρύτου, Ἀκτορίωνε·
τῶν δ᾽ Ἀμαρυγκεΐδης ἦρχε κρατερὸς Διώρης·
τῶν δὲ τετάρτων ἦρχε Πολύξεινος θεοειδής,
υἱὸς Ἀγασθένεος Αὐγηϊάδαο ἄνακτος.
625Οἳ δ᾽ ἐκ Δουλιχίοιο Ἐχινάων θ᾽ ἱεράων
νήσων, αἳ ναίουσι πέρην ἁλὸς Ἤλιδος ἄντα,
τῶν αὖθ᾽ ἡγεμόνευε Μέγης ἀτάλαντος Ἄρηϊ
Φυλεΐδης, ὃν τίκτε Διῒ φίλος ἱππότα Φυλεύς,
ὅς ποτε Δουλίχιόνδ᾽ ἀπενάσσατο πατρὶ χολωθείς·
630 τῷ δ᾽ ἅμα τεσσαράκοντα μέλαιναι νῆες ἕποντο.
Αὐτὰρ Ὀδυσσεὺς ἦγε Κεφαλλῆνας μεγαθύμους,
οἵ ῥ᾽ Ἰθάκην εἶχον καὶ Νήριτον εἰνοσίφυλλον,
καὶ Κροκύλει᾽ ἐνέμοντο καὶ Αἰγίλιπα τρηχεῖαν,
οἵ τε Ζάκυνθον ἔχον ἠδ᾽ οἳ Σάμον ἀμφινέμοντο,
635 οἵ τ᾽ ἤπειρον ἔχον ἠδ᾽ ἀντιπέραι᾽ ἐνέμοντο·
τῶν μὲν Ὀδυσσεὺς ἦρχε Διὶ μῆτιν ἀτάλαντος·
τῷ δ᾽ ἅμα νῆες ἕποντο δυώδεκα μιλτοπάρῃοι.
Αἰτωλῶν δ᾽ ἡγεῖτο Θόας Ἀνδραίμονος υἱός,
οἳ Πλευρῶν᾽ ἐνέμοντο καὶ Ὤλενον ἠδὲ Πυλήνην
640 Χαλκίδα τ᾽ ἀγχίαλον Καλυδῶνά τε πετρήεσσαν·
οὐ γὰρ ἔτ᾽ Οἰνῆος μεγαλήτορος υἱέες ἦσαν,
οὐδ᾽ ἄρ᾽ ἔτ᾽ αὐτὸς ἔην, θάνε δὲ ξανθὸς Μελέαγρος·
τῷ δ᾽ ἐπὶ πάντ᾽ ἐτέταλτο ἀνασσέμεν Αἰτωλοῖσι·
τῷ δ᾽ ἅμα τεσσαράκοντα μέλαιναι νῆες ἕποντο.
645Κρητῶν δ᾽ Ἰδομενεὺς δουρικλυτὸς ἡγεμόνευεν,
οἳ Κνωσόν τ᾽ εἶχον Γόρτυνά τε τειχιόεσσαν,
Λύκτον Μίλητόν τε καὶ ἀργινόεντα Λύκαστον
Φαιστόν τε Ῥύτιόν τε, πόλεις εὖ ναιετοώσας,
ἄλλοι θ᾽ οἳ Κρήτην ἑκατόμπολιν ἀμφενέμοντο.
650 τῶν μὲν ἄρ᾽ Ἰδομενεὺς δουρικλυτὸς ἡγεμόνευε
Μηριόνης τ᾽ ἀτάλαντος Ἐνυαλίῳ ἀνδρειφόντῃ·
τοῖσι δ᾽ ἅμ᾽ ὀγδώκοντα μέλαιναι νῆες ἕποντο.
Τληπόλεμος δ᾽ Ἡρακλεΐδης ἠΰς τε μέγας τε
ἐκ Ῥόδου ἐννέα νῆας ἄγεν Ῥοδίων ἀγερώχων,
655 οἳ Ῥόδον ἀμφενέμοντο διὰ τρίχα κοσμηθέντες,
Λίνδον Ἰηλυσόν τε καὶ ἀργινόεντα Κάμειρον.
τῶν μὲν Τληπόλεμος δουρικλυτὸς ἡγεμόνευεν,
ὃν τέκεν Ἀστυόχεια βίῃ Ἡρακληείῃ,
τὴν ἄγετ᾽ ἐξ Ἐφύρης ποταμοῦ ἄπο Σελλήεντος
660 πέρσας ἄστεα πολλὰ διοτρεφέων αἰζηῶν.
Τληπόλεμος δ᾽ ἐπεὶ οὖν τράφ᾽ ἐνὶ μεγάρῳ εὐπήκτῳ,
αὐτίκα πατρὸς ἑοῖο φίλον μήτρωα κατέκτα
ἤδη γηράσκοντα Λικύμνιον, ὄζον Ἄρηος·
αἶψα δὲ νῆας ἔπηξε, πολὺν δ᾽ ὅ γε λαὸν ἀγείρας
665 βῆ φεύγων ἐπὶ πόντον· ἀπείλησαν γάρ οἱ ἄλλοι
υἱέες υἱωνοί τε βίης Ἡρακληείης.
αὐτὰρ ὅ γ᾽ ἐς Ῥόδον ἷξεν ἀλώμενος, ἄλγεα πάσχων·
τριχθὰ δὲ ᾤκηθεν καταφυλαδόν, ἠδ᾽ ἐφίληθεν
ἐκ Διός, ὅς τε θεοῖσι καὶ ἀνθρώποισιν ἀνάσσει,
670 καί σφιν θεσπέσιον πλοῦτον κατέχευε Κρονίων.
Νιρεὺς αὖ Σύμηθεν ἄγε τρεῖς νῆας ἐΐσας,
Νιρεὺς Ἀγλαΐης υἱὸς Χαρόποιό τ᾽ ἄνακτος,
Νιρεύς, ὃς κάλλιστος ἀνὴρ ὑπὸ Ἴλιον ἦλθε
τῶν ἄλλων Δαναῶν μετ᾽ ἀμύμονα Πηλεΐωνα·
675 ἀλλ᾽ ἀλαπαδνὸς ἔην, παῦρος δέ οἱ εἵπετο λαός.
Οἳ δ᾽ ἄρα Νίσυρόν τ᾽ εἶχον Κράπαθόν τε Κάσον τε
καὶ Κῶν Εὐρυπύλοιο πόλιν νήσους τε Καλύδνας,
τῶν αὖ Φείδιππός τε καὶ Ἄντιφος ἡγησάσθην,
Θεσσαλοῦ υἷε δύω Ἡρακλεΐδαο ἄνακτος·
680 τοῖς δὲ τριήκοντα γλαφυραὶ νέες ἐστιχόωντο.
Νῦν αὖ τοὺς ὅσσοι τὸ Πελασγικὸν Ἄργος ἔναιον,
οἵ τ᾽ Ἄλον οἵ τ᾽ Ἀλόπην οἵ τε Τρηχῖνα νέμοντο,
οἵ τ᾽ εἶχον Φθίην ἠδ᾽ Ἑλλάδα καλλιγύναικα,
Μυρμιδόνες δὲ καλεῦντο καὶ Ἕλληνες καὶ Ἀχαιοί,
685 τῶν αὖ πεντήκοντα νεῶν ἦν ἀρχὸς Ἀχιλλεύς.
ἀλλ᾽ οἵ γ᾽ οὐ πολέμοιο δυσηχέος ἐμνώοντο·
οὐ γὰρ ἔην ὅς τίς σφιν ἐπὶ στίχας ἡγήσαιτο·
κεῖτο γὰρ ἐν νήεσσι ποδάρκης δῖος Ἀχιλλεύς,
κούρης χωόμενος Βρισηΐδος ἠϋκόμοιο,
690 τὴν ἐκ Λυρνησσοῦ ἐξείλετο πολλὰ μογήσας,
Λυρνησσὸν διαπορθήσας καὶ τείχεα Θήβης,
κὰδ δὲ Μύνητ᾽ ἔβαλεν καὶ Ἐπίστροφον ἐγχεσιμώρους,
υἱέας Εὐηνοῖο Σεληπιάδαο ἄνακτος·
τῆς ὅ γε κεῖτ᾽ ἀχέων, τάχα δ᾽ ἀνστήσεσθαι ἔμελλεν.
695 Οἳ δ᾽ εἶχον Φυλάκην καὶ Πύρασον ἀνθεμόεντα,
Δήμητρος τέμενος, Ἴτωνά τε μητέρα μήλων,
ἀγχίαλόν τ᾽ Ἀντρῶνα ἰδὲ Πτελεὸν λεχεποίην,
τῶν αὖ Πρωτεσίλαος ἀρήϊος ἡγεμόνευε
ζωὸς ἐών· τότε δ᾽ ἤδη ἔχεν κάτα γαῖα μέλαινα.
700 τοῦ δὲ καὶ ἀμφιδρυφὴς ἄλοχος Φυλάκῃ ἐλέλειπτο
καὶ δόμος ἡμιτελής· τὸν δ᾽ ἔκτανε Δάρδανος ἀνὴρ
νηὸς ἀποθρῴσκοντα πολὺ πρώτιστον Ἀχαιῶν.
οὐδὲ μὲν οὐδ᾽ οἳ ἄναρχοι ἔσαν, πόθεόν γε μὲν ἀρχόν·
ἀλλά σφεας κόσμησε Ποδάρκης, ὄζος Ἄρηος,
705 Ἰφίκλου υἱὸς πολυμήλου Φυλακίδαο,
αὐτοκασίγνητος μεγαθύμου Πρωτεσιλάου
ὁπλότερος γενεῇ· ὁ δ᾽ ἅμα πρότερος καὶ ἀρείων
ἥρως Πρωτεσίλαος ἀρήϊος· οὐδέ τι λαοὶ
δεύονθ᾽ ἡγεμόνος, πόθεόν γε μὲν ἐσθλὸν ἐόντα·
710 τῷ δ᾽ ἅμα τεσσαράκοντα μέλαιναι νῆες ἕποντο.
Οἳ δὲ Φερὰς ἐνέμοντο παραὶ Βοιβηΐδα λίμνην,
Βοίβην καὶ Γλαφύρας καὶ ἐϋκτιμένην Ἰαωλκόν,
τῶν ἦρχ᾽ Ἀδμήτοιο φίλος πάϊς ἕνδεκα νηῶν
Εὔμηλος, τὸν ὑπ᾽ Ἀδμήτῳ τέκε δῖα γυναικῶν
715 Ἄλκηστις, Πελίαο θυγατρῶν εἶδος ἀρίστη.
Οἳ δ᾽ ἄρα Μηθώνην καὶ Θαυμακίην ἐνέμοντο
καὶ Μελίβοιαν ἔχον καὶ Ὀλιζῶνα τρηχεῖαν,
τῶν δὲ Φιλοκτήτης ἦρχεν τόξων ἐῢ εἰδὼς
ἑπτὰ νεῶν· ἐρέται δ᾽ ἐν ἑκάστῃ πεντήκοντα
720 ἐμβέβασαν, τόξων εὖ εἰδότες ἶφι μάχεσθαι.
ἀλλ᾽ ὁ μὲν ἐν νήσῳ κεῖτο κρατέρ᾽ ἄλγεα πάσχων,
Λήμνῳ ἐν ἠγαθέῃ, ὅθι μιν λίπον υἷες Ἀχαιῶν
ἕλκεϊ μοχθίζοντα κακῷ ὀλοόφρονος ὕδρου·
ἔνθ᾽ ὅ γε κεῖτ᾽ ἀχέων· τάχα δὲ μνήσεσθαι ἔμελλον
725 Ἀργεῖοι παρὰ νηυσὶ Φιλοκτήταο ἄνακτος.
οὐδὲ μὲν οὐδ᾽ οἳ ἄναρχοι ἔσαν, πόθεόν γε μὲν ἀρχόν·
ἀλλὰ Μέδων κόσμησεν Ὀϊλῆος νόθος υἱός,
τόν ῥ᾽ ἔτεκεν Ῥήνη ὑπ᾽ Ὀϊλῆϊ πτολιπόρθῳ.
Οἳ δ᾽ εἶχον Τρίκκην καὶ Ἰθώμην κλωμακόεσσαν,
730 οἵ τ᾽ ἔχον Οἰχαλίην, πόλιν Εὐρύτου Οἰχαλιῆος,
τῶν αὖθ᾽ ἡγείσθην Ἀσκληπιοῦ δύο παῖδε,
ἰητῆρ᾽ ἀγαθώ, Ποδαλείριος ἠδὲ Μαχάων·
τοῖς δὲ τριήκοντα γλαφυραὶ νέες ἐστιχόωντο.
Οἳ δ᾽ ἔχον Ὀρμένιον, οἵ τε κρήνην Ὑπέρειαν,
735 οἵ τ᾽ ἔχον Ἀστέριον Τιτάνοιό τε λευκὰ κάρηνα,
τῶν ἦρχ᾽ Εὐρύπυλος Εὐαίμονος ἀγλαὸς υἱός·
τῷ δ᾽ ἅμα τεσσαράκοντα μέλαιναι νῆες ἕποντο.
Οἳ δ᾽ Ἄργισσαν ἔχον καὶ Γυρτώνην ἐνέμοντο,
Ὄρθην Ἠλώνην τε πόλιν τ᾽ Ὀλοοσσόνα λευκήν,
740 τῶν αὖθ᾽ ἡγεμόνευε μενεπτόλεμος Πολυποίτης,
υἱὸς Πειριθόοιο, τὸν ἀθάνατος τέκετο Ζεύς·
τόν ῥ᾽ ὑπὸ Πειριθόῳ τέκετο κλυτὸς Ἱπποδάμεια
ἤματι τῷ ὅτε Φῆρας ἐτείσατο λαχνήεντας,
τοὺς δ᾽ ἐκ Πηλίου ὦσε καὶ Αἰθίκεσσι πέλασσεν·
745 οὐκ οἶος, ἅμα τῷ γε Λεοντεύς, ὄζος Ἄρηος,
υἱὸς ὑπερθύμοιο Κορώνου Καινεΐδαο·
τοῖς δ᾽ ἅμα τεσσαράκοντα μέλαιναι νῆες ἕποντο.
Γουνεὺς δ᾽ ἐκ Κύφου ἦγε δύω καὶ εἴκοσι νῆας·
τῷ δ᾽ Ἐνιῆνες ἕποντο μενεπτόλεμοί τε Περαιβοί,
750 οἳ περὶ Δωδώνην δυσχείμερον οἰκί᾽ ἔθεντο,
οἵ τ᾽ ἀμφ᾽ ἱμερτὸν Τιταρησσὸν ἔργ᾽ ἐνέμοντο,
ὅς ῥ᾽ ἐς Πηνειὸν προΐει καλλίρροον ὕδωρ,
οὐδ᾽ ὅ γε Πηνειῷ συμμίσγεται ἀργυροδίνῃ,
ἀλλά τέ μιν καθύπερθεν ἐπιρρέει ἠΰτ᾽ ἔλαιον·
755 ὅρκου γὰρ δεινοῦ Στυγὸς ὕδατός ἐστιν ἀπορρώξ.
Μαγνήτων δ᾽ ἦρχε Πρόθοος Τενθρηδόνος υἱός,
οἳ περὶ Πηνειὸν καὶ Πήλιον εἰνοσίφυλλον
ναίεσκον· τῶν μὲν Πρόθοος θοὸς ἡγεμόνευε,
τῷ δ᾽ ἅμα τεσσαράκοντα μέλαιναι νῆες ἕποντο.
760 Οὗτοι ἄρ᾽ ἡγεμόνες Δαναῶν καὶ κοίρανοι ἦσαν·
τίς τ᾽ ἂρ τῶν ὄχ᾽ ἄριστος ἔην, σύ μοι ἔννεπε, Μοῦσα,
αὐτῶν ἠδ᾽ ἵππων, οἳ ἅμ᾽ Ἀτρεΐδῃσιν ἕποντο.
Ἵπποι μὲν μέγ᾽ ἄρισται ἔσαν Φηρητιάδαο,
τὰς Εὔμηλος ἔλαυνε ποδώκεας ὄρνιθας ὥς,
765 ὄτριχας οἰέτεας, σταφύλῃ ἐπὶ νῶτον ἐΐσας·
τὰς ἐν Πηρείῃ θρέψ᾽ ἀργυρότοξος Ἀπόλλων,
ἄμφω θηλείας, φόβον Ἄρηος φορεούσας.
ἀνδρῶν αὖ μέγ᾽ ἄριστος ἔην Τελαμώνιος Αἴας,
ὄφρ᾽ Ἀχιλεὺς μήνιεν· ὁ γὰρ πολὺ φέρτατος ἦεν,
770 ἵπποι θ᾽, οἳ φορέεσκον ἀμύμονα Πηλεΐωνα.
ἀλλ᾽ ὁ μὲν ἐν νήεσσι κορωνίσι ποντοπόροισι
κεῖτ᾽ ἀπομηνίσας Ἀγαμέμνονι ποιμένι λαῶν
Ἀτρεΐδῃ· λαοὶ δὲ παρὰ ῥηγμῖνι θαλάσσης
δίσκοισιν τέρποντο καὶ αἰγανέῃσιν ἱέντες
775 τόξοισίν θ᾽· ἵπποι δὲ παρ᾽ ἅρμασιν οἷσιν ἕκαστος
λωτὸν ἐρεπτόμενοι ἐλεόθρεπτόν τε σέλινον
ἕστασαν· ἅρματα δ᾽ εὖ πεπυκασμένα κεῖτο ἀνάκτων
ἐν κλισίῃς· οἱ δ᾽ ἀρχὸν ἀρηΐφιλον ποθέοντες
φοίτων ἔνθα καὶ ἔνθα κατὰ στρατὸν οὐδὲ μάχοντο.
780 Οἱ δ᾽ ἄρ᾽ ἴσαν ὡς εἴ τε πυρὶ χθὼν πᾶσα νέμοιτο·
γαῖα δ᾽ ὑπεστενάχιζε Διὶ ὣς τερπικεραύνῳ
χωομένῳ, ὅτε τ᾽ ἀμφὶ Τυφωέϊ γαῖαν ἱμάσσῃ
εἰν Ἀρίμοις, ὅθι φασὶ Τυφωέος ἔμμεναι εὐνάς·
ὣς ἄρα τῶν ὑπὸ ποσσὶ μέγα στεναχίζετο γαῖα
785 ἐρχομένων· μάλα δ᾽ ὦκα διέπρησσον πεδίοιο.
Τρωσὶν δ᾽ ἄγγελος ἦλθε ποδήνεμος ὠκέα Ἶρις
πὰρ Διὸς αἰγιόχοιο σὺν ἀγγελίῃ ἀλεγεινῇ·
οἱ δ᾽ ἀγορὰς ἀγόρευον ἐπὶ Πριάμοιο θύρῃσι
πάντες ὁμηγερέες, ἠμὲν νέοι ἠδὲ γέροντες·
790 ἀγχοῦ δ᾽ ἱσταμένη προσέφη πόδας ὠκέα Ἶρις·
εἴσατο δὲ φθογγὴν υἷϊ Πριάμοιο Πολίτῃ,
ὃς Τρώων σκοπὸς ἷζε, ποδωκείῃσι πεποιθώς,
τύμβῳ ἐπ᾽ ἀκροτάτῳ Αἰσυήταο γέροντος,
δέγμενος ὁππότε ναῦφιν ἀφορμηθεῖεν Ἀχαιοί·
795 τῷ μιν ἐεισαμένη προσέφη πόδας ὠκέα Ἶρις·
«ὦ γέρον, αἰεί τοι μῦθοι φίλοι ἄκριτοί εἰσιν,
ὥς ποτ᾽ ἐπ᾽ εἰρήνης· πόλεμος δ᾽ ἀλίαστος ὄρωρεν.
ἦ μὲν δὴ μάλα πολλὰ μάχας εἰσήλυθον ἀνδρῶν,
ἀλλ᾽ οὔ πω τοιόνδε τοσόνδε τε λαὸν ὄπωπα·
800 λίην γὰρ φύλλοισιν ἐοικότες ἢ ψαμάθοισιν
ἔρχονται πεδίοιο μαχησόμενοι προτὶ ἄστυ.
Ἕκτορ, σοὶ δὲ μάλιστ᾽ ἐπιτέλλομαι, ὧδε δὲ ῥέξαι·
πολλοὶ γὰρ κατὰ ἄστυ μέγα Πριάμου ἐπίκουροι,
ἄλλη δ᾽ ἄλλων γλῶσσα πολυσπερέων ἀνθρώπων·
805 τοῖσιν ἕκαστος ἀνὴρ σημαινέτω οἷσί περ ἄρχει,
τῶν δ᾽ ἐξηγείσθω κοσμησάμενος πολιήτας.»
Ὣς ἔφαθ᾽, Ἕκτωρ δ᾽ οὔ τι θεᾶς ἔπος ἠγνοίησεν,
αἶψα δὲ λῦσ᾽ ἀγορήν· ἐπὶ τεύχεα δ᾽ ἐσσεύοντο·
πᾶσαι δ᾽ ὠΐγνυντο πύλαι, ἐκ δ᾽ ἔσσυτο λαός,
810 πεζοί θ᾽ ἱππῆές τε· πολὺς δ᾽ ὀρυμαγδὸς ὀρώρει.
Ἔστι δέ τις προπάροιθε πόλιος αἰπεῖα κολώνη,
ἐν πεδίῳ ἀπάνευθε, περίδρομος ἔνθα καὶ ἔνθα,
τὴν ἤτοι ἄνδρες Βατίειαν κικλήσκουσιν,
ἀθάνατοι δέ τε σῆμα πολυσκάρθμοιο Μυρίνης·
815 ἔνθα τότε Τρῶές τε διέκριθεν ἠδ᾽ ἐπίκουροι.
Τρωσὶ μὲν ἡγεμόνευε μέγας κορυθαίολος Ἕκτωρ
Πριαμίδης· ἅμα τῷ γε πολὺ πλεῖστοι καὶ ἄριστοι
λαοὶ θωρήσσοντο μεμαότες ἐγχείῃσι.
Δαρδανίων αὖτ᾽ ἦρχεν ἐῢς πάϊς Ἀγχίσαο,
820 Αἰνείας, τὸν ὑπ᾽ Ἀγχίσῃ τέκε δῖ᾽ Ἀφροδίτη,
Ἴδης ἐν κνημοῖσι θεὰ βροτῷ εὐνηθεῖσα,
οὐκ οἶος, ἅμα τῷ γε δύω Ἀντήνορος υἷε,
Ἀρχέλοχός τ᾽ Ἀκάμας τε μάχης εὖ εἰδότε πάσης.
Οἳ δὲ Ζέλειαν ἔναιον ὑπαὶ πόδα νείατον Ἴδης,
825 ἀφνειοί, πίνοντες ὕδωρ μέλαν Αἰσήποιο,
Τρῶες, τῶν αὖτ᾽ ἦρχε Λυκάονος ἀγλαὸς υἱός,
Πάνδαρος, ᾧ καὶ τόξον Ἀπόλλων αὐτὸς ἔδωκεν.
Οἳ δ᾽ Ἀδρήστειάν τ᾽ εἶχον καὶ δῆμον Ἀπαισοῦ,
καὶ Πιτύειαν ἔχον καὶ Τηρείης ὄρος αἰπύ,
830 τῶν ἦρχ᾽ Ἄδρηστός τε καὶ Ἄμφιος λινοθώρηξ,
υἷε δύω Μέροπος Περκωσίου, ὃς περὶ πάντων
ᾔδεε μαντοσύνας, οὐδὲ οὓς παῖδας ἔασκε
στείχειν ἐς πόλεμον φθισήνορα· τὼ δέ οἱ οὔ τι
πειθέσθην· κῆρες γὰρ ἄγον μέλανος θανάτοιο.
835 Οἳ δ᾽ ἄρα Περκώτην καὶ Πράκτιον ἀμφενέμοντο,
καὶ Σηστὸν καὶ Ἄβυδον ἔχον καὶ δῖαν Ἀρίσβην,
τῶν αὖθ᾽ Ὑρτακίδης ἦρχ᾽ Ἄσιος, ὄρχαμος ἀνδρῶν,
Ἄσιος Ὑρτακίδης, ὃν Ἀρίσβηθεν φέρον ἵπποι
αἴθωνες μεγάλοι ,ποταμοῦ ἄπο Σελλήεντος.
840 Ἱππόθοος δ᾽ ἄγε φῦλα Πελασγῶν ἐγχεσιμώρων,
τῶν οἳ Λάρισαν ἐριβώλακα ναιετάασκον·
τῶν ἦρχ᾽ Ἱππόθοός τε Πύλαιός τ᾽, ὄζος Ἄρηος,
υἷε δύω Λήθοιο Πελασγοῦ Τευταμίδαο.
Αὐτὰρ Θρήϊκας ἦγ᾽ Ἀκάμας καὶ Πείροος ἥρως,
845 ὅσσους Ἑλλήσποντος ἀγάρροος ἐντὸς ἐέργει.
Εὔφημος δ᾽ ἀρχὸς Κικόνων ἦν αἰχμητάων
υἱὸς Τροιζήνοιο διοτρεφέος Κεάδαο.
Αὐτὰρ Πυραίχμης ἄγε Παίονας ἀγκυλοτόξους,
τηλόθεν ἐξ Ἀμυδῶνος, ἀπ᾽ Ἀξιοῦ εὐρὺ ῥέοντος,
850 Ἀξιοῦ, οὗ κάλλιστον ὕδωρ ἐπικίδναται αἶαν.
Παφλαγόνων δ᾽ ἡγεῖτο Πυλαιμένεος λάσιον κῆρ
ἐξ Ἐνετῶν, ὅθεν ἡμιόνων γένος ἀγροτεράων,
οἵ ῥα Κύτωρον ἔχον καὶ Σήσαμον ἀμφενέμοντο
ἀμφί τε Παρθένιον ποταμὸν κλυτὰ δώματα ναῖον
855 Κρῶμνάν τ᾽ Αἰγιαλόν τε καὶ ὑψηλοὺς Ἐρυθίνους.
Αὐτὰρ Ἁλιζώνων Ὀδίος καὶ Ἐπίστροφος ἦρχον
τηλόθεν ἐξ Ἀλύβης, ὅθεν ἀργύρου ἐστὶ γενέθλη.
Μυσῶν δὲ Χρόμις ἦρχε καὶ Ἔννομος οἰωνιστής·
ἀλλ᾽ οὐκ οἰωνοῖσιν ἐρύσατο κῆρα μέλαιναν,
860 ἀλλ᾽ ἐδάμη ὑπὸ χερσὶ ποδώκεος Αἰακίδαο
ἐν ποταμῷ, ὅθι περ Τρῶας κεράϊζε καὶ ἄλλους.
Φόρκυς αὖ Φρύγας ἦγε καὶ Ἀσκάνιος θεοειδὴς
τῆλ᾽ ἐξ Ἀσκανίης· μέμασαν δ᾽ ὑσμῖνι μάχεσθαι.
Μῄοσιν αὖ Μέσθλης τε καὶ Ἄντιφος ἡγησάσθην,
865 υἷε Ταλαιμένεος, τὼ Γυγαίη τέκε λίμνη,
οἳ καὶ Μῄονας ἦγον ὑπὸ Τμώλῳ γεγαῶτας.
Νάστης αὖ Καρῶν ἡγήσατο βαρβαροφώνων,
οἳ Μίλητον ἔχον Φθιρῶν τ᾽ ὄρος ἀκριτόφυλλον
Μαιάνδρου τε ῥοὰς Μυκάλης τ᾽ αἰπεινὰ κάρηνα·
870 τῶν μὲν ἄρ᾽ Ἀμφίμαχος καὶ Νάστης ἡγησάσθην,
Νάστης Ἀμφίμαχός τε, Νομίονος ἀγλαὰ τέκνα,
ὃς καὶ χρυσὸν ἔχων πόλεμόνδ᾽ ἴεν ἠΰτε κούρη,
νήπιος, οὐδέ τί οἱ τό γ᾽ ἐπήρκεσε λυγρὸν ὄλεθρον,
ἀλλ᾽ ἐδάμη ὑπὸ χερσὶ ποδώκεος Αἰακίδαο
875 ἐν ποταμῷ, χρυσὸν δ᾽ Ἀχιλεὺς ἐκόμισσε δαΐφρων.
Σαρπηδὼν δ᾽ ἦρχεν Λυκίων καὶ Γλαῦκος ἀμύμων
τηλόθεν ἐκ Λυκίης, Ξάνθου ἄπο δινήεντος.
Ιλιάδα – Α
Πηγή greek-language.gr _ Homer Iliad b
greek-language.gr _ Homer – Iliad and Odyssey
Ἄλλοι μέν ῥα θεοί τε καὶ ἀνέρες ἱπποκορυσταὶ
εὗδον παννύχιοι, Δία δ᾽ οὐκ ἔχε νήδυμος ὕπνος,
ἀλλ᾽ ὅ γε μερμήριζε κατὰ φρένα ὡς Ἀχιλῆα
τιμήσῃ, ὀλέσῃ δὲ πολέας ἐπὶ νηυσὶν Ἀχαιῶν.
5 ἥδε δέ οἱ κατὰ θυμὸν ἀρίστη φαίνετο βουλή,
πέμψαι ἐπ᾽ Ἀτρεΐδῃ Ἀγαμέμνονι οὖλον Ὄνειρον·
καί μιν φωνήσας ἔπεα πτερόεντα προσηύδα·
«βάσκ᾽ ἴθι, οὖλε Ὄνειρε, θοὰς ἐπὶ νῆας Ἀχαιῶν·
ἐλθὼν ἐς κλισίην Ἀγαμέμνονος Ἀτρεΐδαο
10 πάντα μάλ᾽ ἀτρεκέως ἀγορευέμεν ὡς ἐπιτέλλω·
θωρῆξαί ἑ κέλευε κάρη κομόωντας Ἀχαιοὺς
πανσυδίῃ· νῦν γάρ κεν ἕλοι πόλιν εὐρυάγυιαν
Τρώων· οὐ γὰρ ἔτ᾽ ἀμφὶς Ὀλύμπια δώματ᾽ ἔχοντες
ἀθάνατοι φράζονται· ἐπέγναμψεν γὰρ ἅπαντας
15 Ἥρη λισσομένη, Τρώεσσι δὲ κήδε᾽ ἐφῆπται.»
Ὣς φάτο, βῆ δ᾽ ἄρ᾽ Ὄνειρος ἐπεὶ τὸν μῦθον ἄκουσε·
καρπαλίμως δ᾽ ἵκανε θοὰς ἐπὶ νῆας Ἀχαιῶν,
βῆ δ᾽ ἄρ᾽ ἐπ᾽ Ἀτρεΐδην Ἀγαμέμνονα· τὸν δὲ κίχανεν
εὕδοντ᾽ ἐν κλισίῃ, περὶ δ᾽ ἀμβρόσιος κέχυθ᾽ ὕπνος.
20 στῆ δ᾽ ἄρ᾽ ὑπὲρ κεφαλῆς Νηληΐῳ υἷι ἐοικώς,
Νέστορι, τόν ῥα μάλιστα γερόντων τῖ᾽ Ἀγαμέμνων·
τῷ μιν ἐεισάμενος προσεφώνεε θεῖος Ὄνειρος·
«εὕδεις, Ἀτρέος υἱὲ δαΐφρονος ἱπποδάμοιο·
οὐ χρὴ παννύχιον εὕδειν βουληφόρον ἄνδρα,
25 ᾧ λαοί τ᾽ ἐπιτετράφαται καὶ τόσσα μέμηλε·
νῦν δ᾽ ἐμέθεν ξύνες ὦκα· Διὸς δέ τοι ἄγγελός εἰμι,
ὃς σεῦ ἄνευθεν ἐὼν μέγα κήδεται ἠδ᾽ ἐλεαίρει.
θωρῆξαί σε κέλευσε κάρη κομόωντας Ἀχαιοὺς
πανσυδίῃ· νῦν γάρ κεν ἕλοις πόλιν εὐρυάγυιαν
30 Τρώων· οὐ γὰρ ἔτ᾽ ἀμφὶς Ὀλύμπια δώματ᾽ ἔχοντες
ἀθάνατοι φράζονται· ἐπέγναμψεν γὰρ ἅπαντας
Ἥρη λισσομένη, Τρώεσσι δὲ κήδε᾽ ἐφῆπται
ἐκ Διός· ἀλλὰ σὺ σῇσιν ἔχε φρεσί, μηδέ σε λήθη
αἱρείτω εὖτ᾽ ἄν σε μελίφρων ὕπνος ἀνήῃ.»
35 Ὣς ἄρα φωνήσας ἀπεβήσετο, τὸν δ᾽ ἔλιπ᾽ αὐτοῦ
τὰ φρονέοντ᾽ ἀνὰ θυμὸν ἅ ῥ᾽ οὐ τελέεσθαι ἔμελλον·
φῆ γὰρ ὅ γ᾽ αἱρήσειν Πριάμου πόλιν ἤματι κείνῳ,
νήπιος, οὐδὲ τὰ ᾔδη ἅ ῥα Ζεὺς μήδετο ἔργα·
θήσειν γὰρ ἔτ᾽ ἔμελλεν ἐπ᾽ ἄλγεά τε στοναχάς τε
40 Τρωσί τε καὶ Δαναοῖσι διὰ κρατερὰς ὑσμίνας.
ἔγρετο δ᾽ ἐξ ὕπνου, θείη δέ μιν ἀμφέχυτ᾽ ὀμφή·
ἕζετο δ᾽ ὀρθωθείς, μαλακὸν δ᾽ ἔνδυνε χιτῶνα,
καλὸν νηγάτεον, περὶ δὲ μέγα βάλλετο φᾶρος·
ποσσὶ δ᾽ ὑπὸ λιπαροῖσιν ἐδήσατο καλὰ πέδιλα,
45 ἀμφὶ δ᾽ ἄρ᾽ ὤμοισιν βάλετο ξίφος ἀργυρόηλον·
εἵλετο δὲ σκῆπτρον πατρώϊον, ἄφθιτον αἰεί·
σὺν τῷ ἔβη κατὰ νῆας Ἀχαιῶν χαλκοχιτώνων.
Ἠὼς μέν ῥα θεὰ προσεβήσετο μακρὸν Ὄλυμπον,
Ζηνὶ φόως ἐρέουσα καὶ ἄλλοις ἀθανάτοισιν·
50 αὐτὰρ ὁ κηρύκεσσι λιγυφθόγγοισι κέλευσε
κηρύσσειν ἀγορήνδε κάρη κομόωντας Ἀχαιούς·
οἱ μὲν ἐκήρυσσον, τοὶ δ᾽ ἠγείροντο μάλ᾽ ὦκα·
Βουλὴν δὲ πρῶτον μεγαθύμων ἷζε γερόντων
Νεστορέῃ παρὰ νηῒ Πυλοιγενέος βασιλῆος·
55 τοὺς ὅ γε συγκαλέσας πυκινὴν ἀρτύνετο βουλήν·
«κλῦτε, φίλοι· θεῖός μοι ἐνύπνιον ἦλθεν Ὄνειρος
ἀμβροσίην διὰ νύκτα· μάλιστα δὲ Νέστορι δίῳ
εἶδός τε μέγεθός τε φυήν τ᾽ ἄγχιστα ἐῴκει·
στῆ δ᾽ ἄρ᾽ ὑπὲρ κεφαλῆς καί με πρὸς μῦθον ἔειπεν·
60 “εὕδεις, Ἀτρέος υἱὲ δαΐφρονος ἱπποδάμοιο·
οὐ χρὴ παννύχιον εὕδειν βουληφόρον ἄνδρα,
ᾧ λαοί τ᾽ ἐπιτετράφαται καὶ τόσσα μέμηλε·
νῦν δ᾽ ἐμέθεν ξύνες ὦκα· Διὸς δέ τοι ἄγγελός εἰμι,
ὃς σεῦ ἄνευθεν ἐὼν μέγα κήδεται ἠδ᾽ ἐλεαίρει·
65 θωρῆξαί σε κέλευσε κάρη κομόωντας Ἀχαιοὺς
πανσυδίῃ· νῦν γάρ κεν ἕλοις πόλιν εὐρυάγυιαν
Τρώων· οὐ γὰρ ἔτ᾽ ἀμφὶς Ὀλύμπια δώματ᾽ ἔχοντες
ἀθάνατοι φράζονται· ἐπέγναμψεν γὰρ ἅπαντας
Ἥρη λισσομένη, Τρώεσσι δὲ κήδε᾽ ἐφῆπται
70 ἐκ Διός· ἀλλὰ σὺ σῇσιν ἔχε φρεσίν.” ὣς ὁ μὲν εἰπὼν
ᾤχετ᾽ ἀποπτάμενος, ἐμὲ δὲ γλυκὺς ὕπνος ἀνῆκεν.
ἀλλ᾽ ἄγετ᾽, αἴ κέν πως θωρήξομεν υἷας Ἀχαιῶν·
πρῶτα δ᾽ ἐγὼν ἔπεσιν πειρήσομαι, ἣ θέμις ἐστί,
καὶ φεύγειν σὺν νηυσὶ πολυκλήϊσι κελεύσω·
75 ὑμεῖς δ᾽ ἄλλοθεν ἄλλος ἐρητύειν ἐπέεσσιν.»
Ἤτοι ὅ γ᾽ ὣς εἰπὼν κατ᾽ ἄρ᾽ ἕζετο, τοῖσι δ᾽ ἀνέστη
Νέστωρ, ὅς ῥα Πύλοιο ἄναξ ἦν ἠμαθόεντος·
ὅ σφιν ἐϋφρονέων ἀγορήσατο καὶ μετέειπεν·
«ὦ φίλοι, Ἀργείων ἡγήτορες ἠδὲ μέδοντες,
80 εἰ μέν τις τὸν ὄνειρον Ἀχαιῶν ἄλλος ἔνισπε,
ψεῦδός κεν φαῖμεν καὶ νοσφιζοίμεθα μᾶλλον·
νῦν δ᾽ ἴδεν ὃς μέγ᾽ ἄριστος Ἀχαιῶν εὔχεται εἶναι·
ἀλλ᾽ ἄγετ᾽, αἴ κέν πως θωρήξομεν υἷας Ἀχαιῶν.»
Ὣς ἄρα φωνήσας βουλῆς ἐξ ἦρχε νέεσθαι,
85 οἱ δ᾽ ἐπανέστησαν πείθοντό τε ποιμένι λαῶν
σκηπτοῦχοι βασιλῆες· ἐπεσσεύοντο δὲ λαοί.
ἠΰτε ἔθνεα εἶσι μελισσάων ἁδινάων,
πέτρης ἐκ γλαφυρῆς αἰεὶ νέον ἐρχομενάων,
βοτρυδὸν δὲ πέτονται ἐπ᾽ ἄνθεσιν εἰαρινοῖσιν·
90 αἱ μέν τ᾽ ἔνθα ἅλις πεποτήαται, αἱ δέ τε ἔνθα·
ὣς τῶν ἔθνεα πολλὰ νεῶν ἄπο καὶ κλισιάων
ἠϊόνος προπάροιθε βαθείης ἐστιχόωντο
ἰλαδὸν εἰς ἀγορήν· μετὰ δέ σφισιν Ὄσσα δεδήει
ὀτρύνουσ᾽ ἰέναι, Διὸς ἄγγελος· οἱ δ᾽ ἀγέροντο.
95 τετρήχει δ᾽ ἀγορή, ὑπὸ δὲ στεναχίζετο γαῖα
λαῶν ἱζόντων, ὅμαδος δ᾽ ἦν· ἐννέα δέ σφεας
κήρυκες βοόωντες ἐρήτυον, εἴ ποτ᾽ ἀϋτῆς
σχοίατ᾽, ἀκούσειαν δὲ διοτρεφέων βασιλήων.
σπουδῇ δ᾽ ἕζετο λαός, ἐρήτυθεν δὲ καθ᾽ ἕδρας
100 παυσάμενοι κλαγγῆς· ἀνὰ δὲ κρείων Ἀγαμέμνων
ἔστη σκῆπτρον ἔχων, τὸ μὲν Ἥφαιστος κάμε τεύχων.
Ἥφαιστος μὲν δῶκε Διὶ Κρονίωνι ἄνακτι,
αὐτὰρ ἄρα Ζεὺς δῶκε διακτόρῳ Ἀργειφόντῃ·
Ἑρμείας δὲ ἄναξ δῶκεν Πέλοπι πληξίππῳ,
105 αὐτὰρ ὁ αὖτε Πέλοψ δῶκ᾽ Ἀτρέϊ ποιμένι λαῶν,
Ἀτρεὺς δὲ θνῄσκων ἔλιπεν πολύαρνι Θυέστῃ,
αὐτὰρ ὁ αὖτε Θυέστ᾽ Ἀγαμέμνονι λεῖπε φορῆναι,
πολλῇσιν νήσοισι καὶ Ἄργεϊ παντὶ ἀνάσσειν.
τῷ ὅ γ᾽ ἐρεισάμενος ἔπε᾽ Ἀργείοισι μετηύδα·
110 «ὦ φίλοι ἥρωες Δαναοὶ, θεράποντες Ἄρηος,
Ζεύς με μέγα Κρονίδης ἄτῃ ἐνέδησε βαρείῃ,
σχέτλιος, ὃς πρὶν μέν μοι ὑπέσχετο καὶ κατένευσεν
Ἴλιον ἐκπέρσαντ᾽ εὐτείχεον ἀπονέεσθαι,
νῦν δὲ κακὴν ἀπάτην βουλεύσατο, καί με κελεύει
115 δυσκλέα Ἄργος ἱκέσθαι, ἐπεὶ πολὺν ὤλεσα λαόν.
οὕτω που Διὶ μέλλει ὑπερμενέϊ φίλον εἶναι,
ὃς δὴ πολλάων πολίων κατέλυσε κάρηνα
ἠδ᾽ ἔτι καὶ λύσει· τοῦ γὰρ κράτος ἐστὶ μέγιστον.
αἰσχρὸν γὰρ τόδε γ᾽ ἐστὶ καὶ ἐσσομένοισι πυθέσθαι,
120 μὰψ οὕτω τοιόνδε τοσόνδε τε λαὸν Ἀχαιῶν
ἄπρηκτον πόλεμον πολεμίζειν ἠδὲ μάχεσθαι
ἀνδράσι παυροτέροισι, τέλος δ᾽ οὔ πώ τι πέφανται·
εἴ περ γάρ κ᾽ ἐθέλοιμεν Ἀχαιοί τε Τρῶές τε,
ὅρκια πιστὰ ταμόντες, ἀριθμηθήμεναι ἄμφω,
125 Τρῶας μὲν λέξασθαι ἐφέστιοι ὅσσοι ἔασιν,
ἡμεῖς δ᾽ ἐς δεκάδας διακοσμηθεῖμεν Ἀχαιοί,
Τρώων δ᾽ ἄνδρα ἕκαστοι ἑλοίμεθα οἰνοχοεύειν,
πολλαί κεν δεκάδες δευοίατο οἰνοχόοιο.
τόσσον ἐγώ φημι πλέας ἔμμεναι υἷας Ἀχαιῶν
130 Τρώων, οἳ ναίουσι κατὰ πτόλιν· ἀλλ᾽ ἐπίκουροι
πολλέων ἐκ πολίων ἐγχέσπαλοι ἄνδρες ἔασιν,
οἵ με μέγα πλάζουσι καὶ οὐκ εἰῶσ᾽ ἐθέλοντα
Ἰλίου ἐκπέρσαι εὖ ναιόμενον πτολίεθρον.
ἐννέα δὴ βεβάασι Διὸς μεγάλου ἐνιαυτοί,
135 καὶ δὴ δοῦρα σέσηπε νεῶν καὶ σπάρτα λέλυνται·
αἱ δέ που ἡμέτεραί τ᾽ ἄλοχοι καὶ νήπια τέκνα
ἥατ᾽ ἐνὶ μεγάροις ποτιδέγμεναι· ἄμμι δὲ ἔργον
αὔτως ἀκράαντον, οὗ εἵνεκα δεῦρ᾽ ἱκόμεσθα.
ἀλλ᾽ ἄγεθ᾽, ὡς ἂν ἐγὼ εἴπω, πειθώμεθα πάντες·
140 φεύγωμεν σὺν νηυσὶ φίλην ἐς πατρίδα γαῖαν·
οὐ γὰρ ἔτι Τροίην αἱρήσομεν εὐρυάγυιαν.»
Ὣς φάτο, τοῖσι δὲ θυμὸν ἐνὶ στήθεσσιν ὄρινε
πᾶσι μετὰ πληθύν, ὅσοι οὐ βουλῆς ἐπάκουσαν·
κινήθη δ᾽ ἀγορὴ φὴ κύματα μακρὰ θαλάσσης,
145 πόντου Ἰκαρίοιο, τὰ μέν τ᾽ Εὖρός τε Νότος τε
ὤρορ᾽ ἐπαΐξας πατρὸς Διὸς ἐκ νεφελάων.
ὡς δ᾽ ὅτε κινήσῃ Ζέφυρος βαθὺ λήϊον ἐλθών,
λάβρος ἐπαιγίζων, ἐπί τ᾽ ἠμύει ἀσταχύεσσιν,
ὣς τῶν πᾶσ᾽ ἀγορὴ κινήθη· τοὶ δ᾽ ἀλαλητῷ
150 νῆας ἔπ᾽ ἐσσεύοντο, ποδῶν δ᾽ ὑπένερθε κονίη
ἵστατ᾽ ἀειρομένη· τοὶ δ᾽ ἀλλήλοισι κέλευον
ἅπτεσθαι νηῶν ἠδ᾽ ἑλκέμεν εἰς ἅλα δῖαν,
οὐρούς τ᾽ ἐξεκάθαιρον· ἀϋτὴ δ᾽ οὐρανὸν ἷκεν
οἴκαδε ἱεμένων· ὑπὸ δ᾽ ᾕρεον ἕρματα νηῶν.
155 Ἔνθα κεν Ἀργείοισιν ὑπέρμορα νόστος ἐτύχθη,
εἰ μὴ Ἀθηναίην Ἥρη πρὸς μῦθον ἔειπεν·
«ὢ πόποι, αἰγιόχοιο Διὸς τέκος, Ἀτρυτώνη,
οὕτω δὴ οἶκόνδε φίλην ἐς πατρίδα γαῖαν
Ἀργεῖοι φεύξονται ἐπ᾽ εὐρέα νῶτα θαλάσσης,
160 κὰδ δέ κεν εὐχωλὴν Πριάμῳ καὶ Τρωσὶ λίποιεν
Ἀργείην Ἑλένην, ἧς εἵνεκα πολλοὶ Ἀχαιῶν
ἐν Τροίῃ ἀπόλοντο, φίλης ἀπὸ πατρίδος αἴης·
ἀλλ᾽ ἴθι νῦν κατὰ λαὸν Ἀχαιῶν χαλκοχιτώνων·
σοῖς ἀγανοῖς ἐπέεσσιν ἐρήτυε φῶτα ἕκαστον,
165 μηδὲ ἔα νῆας ἅλαδ᾽ ἑλκέμεν ἀμφιελίσσας.»
Ὣς ἔφατ᾽, οὐδ᾽ ἀπίθησε θεὰ γλαυκῶπις Ἀθήνη,
βῆ δὲ κατ᾽ Οὐλύμποιο καρήνων ἀΐξασα·
καρπαλίμως δ᾽ ἵκανε θοὰς ἐπὶ νῆας Ἀχαιῶν.
εὗρεν ἔπειτ᾽ Ὀδυσῆα, Διὶ μῆτιν ἀτάλαντον,
170 ἐσταότ᾽· οὐδ᾽ ὅ γε νηὸς ἐϋσσέλμοιο μελαίνης
ἅπτετ᾽, ἐπεί μιν ἄχος κραδίην καὶ θυμὸν ἵκανεν·
ἀγχοῦ δ᾽ ἱσταμένη προσέφη γλαυκῶπις Ἀθήνη·
«διογενὲς Λαερτιάδη, πολυμήχαν᾽ Ὀδυσσεῦ,
οὕτω δὴ οἶκόνδε φίλην ἐς πατρίδα γαῖαν
175 φεύξεσθ᾽ ἐν νήεσσι πολυκλήϊσι πεσόντες,
κὰδ δέ κεν εὐχωλὴν Πριάμῳ καὶ Τρωσὶ λίποιτε
Ἀργείην Ἑλένην, ἧς εἵνεκα πολλοὶ Ἀχαιῶν
ἐν Τροίῃ ἀπόλοντο, φίλης ἀπὸ πατρίδος αἴης;
ἀλλ᾽ ἴθι νῦν κατὰ λαὸν Ἀχαιῶν, μηδ᾽ ἔτ᾽ ἐρώει,
180 σοῖς δ᾽ ἀγανοῖς ἐπέεσσιν ἐρήτυε φῶτα ἕκαστον,
μηδὲ ἔα νῆας ἅλαδ᾽ ἑλκέμεν ἀμφιελίσσας.»
Ὣς φάθ᾽, ὁ δὲ ξυνέηκε θεᾶς ὄπα φωνησάσης,
βῆ δὲ θέειν, ἀπὸ δὲ χλαῖναν βάλε· τὴν δὲ κόμισσε
κῆρυξ Εὐρυβάτης Ἰθακήσιος, ὅς οἱ ὀπήδει·
185 αὐτὸς δ᾽ Ἀτρεΐδεω Ἀγαμέμνονος ἀντίος ἐλθὼν
δέξατό οἱ σκῆπτρον πατρώϊον, ἄφθιτον αἰεί·
σὺν τῷ ἔβη κατὰ νῆας Ἀχαιῶν χαλκοχιτώνων.
Ὅν τινα μὲν βασιλῆα καὶ ἔξοχον ἄνδρα κιχείη,
τὸν δ᾽ ἀγανοῖς ἐπέεσσιν ἐρητύσασκε παραστάς·
190 «δαιμόνι᾽, οὔ σε ἔοικε κακὸν ὣς δειδίσσεσθαι,
ἀλλ᾽ αὐτός τε κάθησο καὶ ἄλλους ἵδρυε λαούς·
οὐ γάρ πω σάφα οἶσθ᾽ οἷος νόος Ἀτρεΐωνος·
νῦν μὲν πειρᾶται, τάχα δ᾽ ἴψεται υἷας Ἀχαιῶν.
ἐν βουλῇ δ᾽ οὐ πάντες ἀκούσαμεν οἷον ἔειπε;
195 μή τι χολωσάμενος ῥέξῃ κακὸν υἷας Ἀχαιῶν·
θυμὸς δὲ μέγας ἐστὶ διοτρεφέων βασιλήων,
τιμὴ δ᾽ ἐκ Διός ἐστι, φιλεῖ δέ ἑ μητίετα Ζεύς.»
Ὃν δ᾽ αὖ δήμου τ᾽ ἄνδρα ἴδοι βοόωντά τ᾽ ἐφεύροι,
τὸν σκήπτρῳ ἐλάσασκεν ὁμοκλήσασκέ τε μύθῳ·
200 «δαιμόνι᾽, ἀτρέμας ἧσο καὶ ἄλλων μῦθον ἄκουε,
οἳ σέο φέρτεροί εἰσι, σὺ δ᾽ ἀπτόλεμος καὶ ἄναλκις,
οὔτε ποτ᾽ ἐν πολέμῳ ἐναρίθμιος οὔτ᾽ ἐνὶ βουλῇ.
οὐ μέν πως πάντες βασιλεύσομεν ἐνθάδ᾽ Ἀχαιοί·
οὐκ ἀγαθὸν πολυκοιρανίη· εἷς κοίρανος ἔστω,
205 εἷς βασιλεύς, ᾧ δῶκε Κρόνου πάϊς ἀγκυλομήτεω
σκῆπτρόν τ᾽ ἠδὲ θέμιστας, ἵνα σφισι βουλεύῃσι.»
Ὣς ὅ γε κοιρανέων δίεπε στρατόν· οἱ δ᾽ ἀγορήνδε
αὖτις ἐπεσσεύοντο νεῶν ἄπο καὶ κλισιάων
ἠχῇ, ὡς ὅτε κῦμα πολυφλοίσβοιο θαλάσσης
210 αἰγιαλῷ μεγάλῳ βρέμεται, σμαραγεῖ δέ τε πόντος.
Ἄλλοι μέν ῥ᾽ ἕζοντο, ἐρήτυθεν δὲ καθ᾽ ἕδρας·
Θερσίτης δ᾽ ἔτι μοῦνος ἀμετροεπὴς ἐκολῴα,
ὃς ἔπεα φρεσὶν ᾗσιν ἄκοσμά τε πολλά τε ᾔδη,
μάψ, ἀτὰρ οὐ κατὰ κόσμον, ἐριζέμεναι βασιλεῦσιν,
215 ἀλλ᾽ ὅ τι οἱ εἴσαιτο γελοίϊον Ἀργείοισιν
ἔμμεναι· αἴσχιστος δὲ ἀνὴρ ὑπὸ Ἴλιον ἦλθε·
φολκὸς ἔην, χωλὸς δ᾽ ἕτερον πόδα· τὼ δέ οἱ ὤμω
κυρτώ, ἐπὶ στῆθος συνοχωκότε· αὐτὰρ ὕπερθε
φοξὸς ἔην κεφαλήν, ψεδνὴ δ᾽ ἐπενήνοθε λάχνη.
220 ἔχθιστος δ᾽ Ἀχιλῆϊ μάλιστ᾽ ἦν ἠδ᾽ Ὀδυσῆϊ·
τὼ γὰρ νεικείεσκε· τότ᾽ αὖτ᾽ Ἀγαμέμνονι δίῳ
ὀξέα κεκλήγων λέγ᾽ ὀνείδεα· τῷ δ᾽ ἄρ᾽ Ἀχαιοὶ
ἐκπάγλως κοτέοντο νεμέσσηθέν τ᾽ ἐνὶ θυμῷ.
αὐτὰρ ὁ μακρὰ βοῶν Ἀγαμέμνονα νείκεε μύθῳ·
225 «Ἀτρεΐδη, τέο δὴ αὖτ᾽ ἐπιμέμφεαι ἠδὲ χατίζεις;
πλεῖαί τοι χαλκοῦ κλισίαι, πολλαὶ δὲ γυναῖκες
εἰσὶν ἐνὶ κλισίῃς ἐξαίρετοι, ἅς τοι Ἀχαιοὶ
πρωτίστῳ δίδομεν, εὖτ᾽ ἂν πτολίεθρον ἕλωμεν.
ἦ ἔτι καὶ χρυσοῦ ἐπιδεύεαι, ὅν κέ τις οἴσει
230 Τρώων ἱπποδάμων ἐξ Ἰλίου υἷος ἄποινα,
ὅν κεν ἐγὼ δήσας ἀγάγω ἢ ἄλλος Ἀχαιῶν,
ἠὲ γυναῖκα νέην, ἵνα μίσγεαι ἐν φιλότητι,
ἥν τ᾽ αὐτὸς ἀπονόσφι κατίσχεαι; οὐ μὲν ἔοικεν
ἀρχὸν ἐόντα κακῶν ἐπιβασκέμεν υἷας Ἀχαιῶν.
235 ὦ πέπονες, κάκ᾽ ἐλέγχε᾽, Ἀχαιΐδες, οὐκέτ᾽ Ἀχαιοί,
οἴκαδέ περ σὺν νηυσὶ νεώμεθα, τόνδε δ᾽ ἐῶμεν
αὐτοῦ ἐνὶ Τροίῃ γέρα πεσσέμεν, ὄφρα ἴδηται
ἤ ῥά τί οἱ χἠμεῖς προσαμύνομεν, ἦε καὶ οὐκί·
ὃς καὶ νῦν Ἀχιλῆα, ἕο μέγ᾽ ἀμείνονα φῶτα,
240 ἠτίμησεν· ἑλὼν γὰρ ἔχει γέρας, αὐτὸς ἀπούρας.
ἀλλὰ μάλ᾽ οὐκ Ἀχιλῆϊ χόλος φρεσίν, ἀλλὰ μεθήμων·
ἦ γὰρ ἄν, Ἀτρεΐδη, νῦν ὕστατα λωβήσαιο.»
Ὣς φάτο νεικείων Ἀγαμέμνονα, ποιμένα λαῶν,
Θερσίτης· τῷ δ᾽ ὦκα παρίστατο δῖος Ὀδυσσεύς,
245 καί μιν ὑπόδρα ἰδὼν χαλεπῷ ἠνίπαπε μύθῳ·
«Θερσῖτ᾽ ἀκριτόμυθε, λιγύς περ ἐὼν ἀγορητής,
ἴσχεο, μηδ᾽ ἔθελ᾽ οἶος ἐριζέμεναι βασιλεῦσιν·
οὐ γὰρ ἐγὼ σέο φημὶ χερειότερον βροτὸν ἄλλον
ἔμμεναι, ὅσσοι ἅμ᾽ Ἀτρεΐδῃς ὑπὸ Ἴλιον ἦλθον.
250 τῶ οὐκ ἂν βασιλῆας ἀνὰ στόμ᾽ ἔχων ἀγορεύοις,
καί σφιν ὀνείδεά τε προφέροις, νόστόν τε φυλάσσοις.
οὐδέ τί πω σάφα ἴδμεν ὅπως ἔσται τάδε ἔργα,
ἢ εὖ ἦε κακῶς νοστήσομεν υἷες Ἀχαιῶν.
τῶ νῦν Ἀτρεΐδῃ Ἀγαμέμνονι, ποιμένι λαῶν,
255 ἧσαι ὀνειδίζων, ὅτι οἱ μάλα πολλὰ διδοῦσιν
ἥρωες Δαναοί· σὺ δὲ κερτομέων ἀγορεύεις.
ἀλλ᾽ ἔκ τοι ἐρέω, τὸ δὲ καὶ τετελεσμένον ἔσται·
εἴ κ᾽ ἔτι σ᾽ ἀφραίνοντα κιχήσομαι ὥς νύ περ ὧδε,
μηκέτ᾽ ἔπειτ᾽ Ὀδυσῆϊ κάρη ὤμοισιν ἐπείη,
260 μηδ᾽ ἔτι Τηλεμάχοιο πατὴρ κεκλημένος εἴην,
εἰ μὴ ἐγώ σε λαβὼν ἀπὸ μὲν φίλα εἵματα δύσω,
χλαῖνάν τ᾽ ἠδὲ χιτῶνα, τά τ᾽ αἰδῶ ἀμφικαλύπτει,
αὐτὸν δὲ κλαίοντα θοὰς ἐπὶ νῆας ἀφήσω
πεπλήγων ἀγορῆθεν ἀεικέσσι πληγῇσιν.»
265 Ὣς ἄρ᾽ ἔφη, σκήπτρῳ δὲ μετάφρενον ἠδὲ καὶ ὤμω
πλῆξεν· ὁ δ᾽ ἰδνώθη, θαλερὸν δέ οἱ ἔκπεσε δάκρυ·
σμῶδιξ δ᾽ αἱματόεσσα μεταφρένου ἐξυπανέστη
σκήπτρου ὕπο χρυσέου· ὁ δ᾽ ἄρ᾽ ἕζετο τάρβησέν τε,
ἀλγήσας δ᾽ ἀχρεῖον ἰδὼν ἀπομόρξατο δάκρυ.
270 οἱ δὲ καὶ ἀχνύμενοί περ ἐπ᾽ αὐτῷ ἡδὺ γέλασσαν·
ὧδε δέ τις εἴπεσκεν ἰδὼν ἐς πλησίον ἄλλον·
«ὢ πόποι, ἦ δὴ μυρί᾽ Ὀδυσσεὺς ἐσθλὰ ἔοργε
βουλάς τ᾽ ἐξάρχων ἀγαθὰς πόλεμόν τε κορύσσων·
νῦν δὲ τόδε μέγ᾽ ἄριστον ἐν Ἀργείοισιν ἔρεξεν,
275 ὃς τὸν λωβητῆρα ἐπεσβόλον ἔσχ᾽ ἀγοράων.
οὔ θήν μιν πάλιν αὖτις ἀνήσει θυμὸς ἀγήνωρ
νεικείειν βασιλῆας ὀνειδείοις ἐπέεσσιν.»
Ὣς φάσαν ἡ πληθύς· ἀνὰ δ᾽ ὁ πτολίπορθος Ὀδυσσεὺς
ἔστη σκῆπτρον ἔχων· παρὰ δὲ γλαυκῶπις Ἀθήνη
280 εἰδομένη κήρυκι σιωπᾶν λαὸν ἀνώγει,
ὡς ἅμα θ᾽ οἱ πρῶτοί τε καὶ ὕστατοι υἷες Ἀχαιῶν
μῦθον ἀκούσειαν καὶ ἐπιφρασσαίατο βουλήν·
ὅ σφιν ἐϋφρονέων ἀγορήσατο καὶ μετέειπεν·
«Ἀτρεΐδη, νῦν δή σε, ἄναξ, ἐθέλουσιν Ἀχαιοὶ
285 πᾶσιν ἐλέγχιστον θέμεναι μερόπεσσι βροτοῖσιν,
οὐδέ τοι ἐκτελέουσιν ὑπόσχεσιν ἥν περ ὑπέσταν
ἐνθάδ᾽ ἔτι στείχοντες ἀπ᾽ Ἄργεος ἱπποβότοιο,
Ἴλιον ἐκπέρσαντ᾽ εὐτείχεον ἀπονέεσθαι.
ὥς τε γὰρ ἢ παῖδες νεαροὶ χῆραί τε γυναῖκες
290 ἀλλήλοισιν ὀδύρονται οἶκόνδε νέεσθαι.
ἦ μὴν καὶ πόνος ἐστὶν ἀνιηθέντα νέεσθαι·
καὶ γάρ τίς θ᾽ ἕνα μῆνα μένων ἀπὸ ἧς ἀλόχοιο
ἀσχαλάᾳ σὺν νηῒ πολυζύγῳ, ὅν περ ἄελλαι
χειμέριαι εἰλέωσιν ὀρινομένη τε θάλασσα·
295 ἡμῖν δ᾽ εἴνατός ἐστι περιτροπέων ἐνιαυτὸς
ἐνθάδε μιμνόντεσσι· τῶ οὐ νεμεσίζομ᾽ Ἀχαιοὺς
ἀσχαλάαν παρὰ νηυσὶ κορωνίσιν· ἀλλὰ καὶ ἔμπης
αἰσχρόν τοι δηρόν τε μένειν κενεόν τε νέεσθαι.
τλῆτε, φίλοι, καὶ μείνατ᾽ ἐπὶ χρόνον, ὄφρα δαῶμεν
300 ἢ ἐτεὸν Κάλχας μαντεύεται, ἦε καὶ οὐκί.
εὖ γὰρ δὴ τόδε ἴδμεν ἐνὶ φρεσίν, ἐστὲ δὲ πάντες
μάρτυροι, οὓς μὴ κῆρες ἔβαν θανάτοιο φέρουσαι·
χθιζά τε καὶ πρωΐζ᾽, ὅτ᾽ ἐς Αὐλίδα νῆες Ἀχαιῶν
ἠγερέθοντο κακὰ Πριάμῳ καὶ Τρωσὶ φέρουσαι,
305 ἡμεῖς δ᾽ ἀμφὶ περὶ κρήνην ἱεροὺς κατὰ βωμοὺς
ἕρδομεν ἀθανάτοισι τεληέσσας ἑκατόμβας,
καλῇ ὑπὸ πλατανίστῳ, ὅθεν ῥέεν ἀγλαὸν ὕδωρ·
ἔνθ᾽ ἐφάνη μέγα σῆμα· δράκων ἐπὶ νῶτα δαφοινός,
σμερδαλέος, τόν ῥ᾽ αὐτὸς Ὀλύμπιος ἧκε φόωσδε,
310 βωμοῦ ὑπαΐξας πρός ῥα πλατάνιστον ὄρουσεν.
ἔνθα δ᾽ ἔσαν στρουθοῖο νεοσσοί, νήπια τέκνα,
ὄζῳ ἐπ᾽ ἀκροτάτῳ, πετάλοις ὑποπεπτηῶτες,
ὀκτώ, ἀτὰρ μήτηρ ἐνάτη ἦν, ἣ τέκε τέκνα.
ἔνθ᾽ ὅ γε τοὺς ἐλεεινὰ κατήσθιε τετριγῶτας·
315 μήτηρ δ᾽ ἀμφιποτᾶτο ὀδυρομένη φίλα τέκνα·
τὴν δ᾽ ἐλελιξάμενος πτέρυγος λάβεν ἀμφιαχυῖαν.
αὐτὰρ ἐπεὶ κατὰ τέκνα φάγε στρουθοῖο καὶ αὐτήν,
τὸν μὲν ἀρίζηλον θῆκεν θεός, ὅς περ ἔφηνε·
λᾶαν γάρ μιν ἔθηκε Κρόνου πάϊς ἀγκυλομήτεω·
320 ἡμεῖς δ᾽ ἑσταότες θαυμάζομεν οἷον ἐτύχθη.
ὡς οὖν δεινὰ πέλωρα θεῶν εἰσῆλθ᾽ ἑκατόμβας,
Κάλχας δ᾽ αὐτίκ᾽ ἔπειτα θεοπροπέων ἀγόρευε·
“τίπτ᾽ ἄνεῳ ἐγένεσθε, κάρη κομόωντες Ἀχαιοί;
ἡμῖν μὲν τόδ᾽ ἔφηνε τέρας μέγα μητίετα Ζεύς,
325 ὄψιμον, ὀψιτέλεστον, ὅου κλέος οὔ ποτ᾽ ὀλεῖται.
ὡς οὗτος κατὰ τέκνα φάγε στρουθοῖο καὶ αὐτήν,
ὀκτώ, ἀτὰρ μήτηρ ἐνάτη ἦν, ἣ τέκε τέκνα,
ὣς ἡμεῖς τοσσαῦτ᾽ ἔτεα πτολεμίξομεν αὖθι,
τῷ δεκάτῳ δὲ πόλιν αἱρήσομεν εὐρυάγυιαν.”
330 κεῖνος τὼς ἀγόρευε· τὰ δὴ νῦν πάντα τελεῖται.
ἀλλ᾽ ἄγε, μίμνετε πάντες, ἐϋκνήμιδες Ἀχαιοί,
αὐτοῦ, εἰς ὅ κεν ἄστυ μέγα Πριάμοιο ἕλωμεν.»
Ὣς ἔφατ᾽, Ἀργεῖοι δὲ μέγ᾽ ἴαχον, ἀμφὶ δὲ νῆες
σμερδαλέον κονάβησαν ἀϋσάντων ὑπ᾽ Ἀχαιῶν,
335 μῦθον ἐπαινήσαντες Ὀδυσσῆος θείοιο·
τοῖσι δὲ καὶ μετέειπε Γερήνιος ἱππότα Νέστωρ·
«ὦ πόποι, ἦ δὴ παισὶν ἐοικότες ἀγοράασθε
νηπιάχοις, οἷς οὔ τι μέλει πολεμήϊα ἔργα.
πῇ δὴ συνθεσίαι τε καὶ ὅρκια βήσεται ἥμιν;
340 ἐν πυρὶ δὴ βουλαί τε γενοίατο μήδεά τ᾽ ἀνδρῶν,
σπονδαί τ᾽ ἄκρητοι καὶ δεξιαί, ᾗς ἐπέπιθμεν·
αὔτως γὰρ ἐπέεσσ᾽ ἐριδαίνομεν, οὐδέ τι μῆχος
εὑρέμεναι δυνάμεσθα, πολὺν χρόνον ἐνθάδ᾽ ἐόντες.
Ἀτρεΐδη, σὺ δ᾽ ἔθ᾽ ὡς πρὶν ἔχων ἀστεμφέα βουλὴν
345 ἄρχευ᾽ Ἀργείοισι κατὰ κρατερὰς ὑσμίνας,
τούσδε δ᾽ ἔα φθινύθειν, ἕνα καὶ δύο, τοί κεν Ἀχαιῶν
νόσφιν βουλεύωσ᾽ —ἄνυσις δ᾽ οὐκ ἔσσεται αὐτῶν—
πρὶν Ἄργοσδ᾽ ἰέναι, πρὶν καὶ Διὸς αἰγιόχοιο
γνώμεναι εἴ τε ψεῦδος ὑπόσχεσις, εἴ τε καὶ οὐκί.
350 φημὶ γὰρ οὖν κατανεῦσαι ὑπερμενέα Κρονίωνα
ἤματι τῷ, ὅτε νηυσὶν ἐν ὠκυπόροισιν ἔβαινον
Ἀργεῖοι Τρώεσσι φόνον καὶ κῆρα φέροντες·
ἀστράπτων ἐπιδέξι᾽, ἐναίσιμα σήματα φαίνων.
τῶ μή τις πρὶν ἐπειγέσθω οἶκόνδε νέεσθαι,
355 πρίν τινα πὰρ Τρώων ἀλόχῳ κατακοιμηθῆναι,
τείσασθαι δ᾽ Ἑλένης ὁρμήματά τε στοναχάς τε.
εἰ δέ τις ἐκπάγλως ἐθέλει οἶκόνδε νέεσθαι,
ἁπτέσθω ἧς νηὸς ἐϋσσέλμοιο μελαίνης,
ὄφρα πρόσθ᾽ ἄλλων θάνατον καὶ πότμον ἐπίσπῃ.
360 ἀλλά, ἄναξ, αὐτός τ᾽ εὖ μήδεο πείθεό τ᾽ ἄλλῳ·
οὔ τοι ἀπόβλητον ἔπος ἔσσεται, ὅττι κεν εἴπω·
κρῖν᾽ ἄνδρας κατὰ φῦλα, κατὰ φρήτρας, Ἀγάμεμνον,
ὡς φρήτρη φρήτρηφιν ἀρήγῃ, φῦλα δὲ φύλοις.
εἰ δέ κεν ὣς ἕρξῃς καί τοι πείθωνται Ἀχαιοί,
365 γνώσῃ ἔπειθ᾽ ὅς θ᾽ ἡγεμόνων κακὸς ὅς τέ νυ λαῶν
ἠδ᾽ ὅς κ᾽ ἐσθλὸς ἔῃσι· κατὰ σφέας γὰρ μαχέονται·
γνώσεαι δ᾽ εἰ καὶ θεσπεσίῃ πόλιν οὐκ ἀλαπάξεις,
ἦ ἀνδρῶν κακότητι καὶ ἀφραδίῃ πολέμοιο.»
Τὸν δ᾽ ἀπαμειβόμενος προσέφη κρείων Ἀγαμέμνων·
370 «ἦ μὰν αὖτ᾽ ἀγορῇ νικᾷς, γέρον, υἷας Ἀχαιῶν.
αἲ γὰρ Ζεῦ τε πάτερ καὶ Ἀθηναίη καὶ Ἄπολλον
τοιοῦτοι δέκα μοι συμφράδμονες εἶεν Ἀχαιῶν·
τῶ κε τάχ᾽ ἠμύσειε πόλις Πριάμοιο ἄνακτος
χερσὶν ὑφ᾽ ἡμετέρῃσιν ἁλοῦσά τε περθομένη τε.
375 ἀλλά μοι αἰγίοχος Κρονίδης Ζεὺς ἄλγε᾽ ἔδωκεν,
ὅς με μετ᾽ ἀπρήκτους ἔριδας καὶ νείκεα βάλλει.
καὶ γὰρ ἐγὼν Ἀχιλεύς τε μαχεσσάμεθ᾽ εἵνεκα κούρης
ἀντιβίοις ἐπέεσσιν, ἐγὼ δ᾽ ἦρχον χαλεπαίνων·
εἰ δέ ποτ᾽ ἔς γε μίαν βουλεύσομεν, οὐκέτ᾽ ἔπειτα
380 Τρωσὶν ἀνάβλησις κακοῦ ἔσσεται, οὐδ᾽ ἠβαιόν.
νῦν δ᾽ ἔρχεσθ᾽ ἐπὶ δεῖπνον, ἵνα ξυνάγωμεν Ἄρηα.
εὖ μέν τις δόρυ θηξάσθω, εὖ δ᾽ ἀσπίδα θέσθω,
εὖ δέ τις ἵπποισιν δεῖπνον δότω ὠκυπόδεσσιν,
εὖ δέ τις ἅρματος ἀμφὶς ἰδὼν πολέμοιο μεδέσθω,
385 ὥς κε πανημέριοι στυγερῷ κρινώμεθ᾽ Ἄρηϊ.
οὐ γὰρ παυσωλή γε μετέσσεται, οὐδ᾽ ἠβαιόν,
εἰ μὴ νὺξ ἐλθοῦσα διακρινέει μένος ἀνδρῶν.
ἱδρώσει μέν τευ τελαμὼν ἀμφὶ στήθεσφιν
ἀσπίδος ἀμφιβρότης, περὶ δ᾽ ἔγχεϊ χεῖρα καμεῖται·
390 ἱδρώσει δέ τευ ἵππος ἐΰξοον ἅρμα τιταίνων.
ὃν δέ κ᾽ ἐγὼν ἀπάνευθε μάχης ἐθέλοντα νοήσω
μιμνάζειν παρὰ νηυσὶ κορωνίσιν, οὔ οἱ ἔπειτα
ἄρκιον ἐσσεῖται φυγέειν κύνας ἠδ᾽ οἰωνούς.»
Ὣς ἔφατ᾽, Ἀργεῖοι δὲ μέγ᾽ ἴαχον, ὡς ὅτε κῦμα
395 ἀκτῇ ἐφ᾽ ὑψηλῇ, ὅτε κινήσῃ Νότος ἐλθών,
προβλῆτι σκοπέλῳ· τὸν δ᾽ οὔ ποτε κύματα λείπει
παντοίων ἀνέμων, ὅτ᾽ ἂν ἔνθ᾽ ἢ ἔνθα γένωνται.
ἀνστάντες δ᾽ ὀρέοντο κεδασθέντες κατὰ νῆας,
κάπνισσάν τε κατὰ κλισίας, καὶ δεῖπνον ἕλοντο.
400 ἄλλος δ᾽ ἄλλῳ ἔρεζε θεῶν αἰειγενετάων,
εὐχόμενος θάνατόν τε φυγεῖν καὶ μῶλον Ἄρηος.
αὐτὰρ ὁ βοῦν ἱέρευσεν ἄναξ ἀνδρῶν Ἀγαμέμνων
πίονα πενταέτηρον ὑπερμενέϊ Κρονίωνι,
κίκλησκεν δὲ γέροντας ἀριστῆας Παναχαιῶν,
405 Νέστορα μὲν πρώτιστα καὶ Ἰδομενῆα ἄνακτα,
αὐτὰρ ἔπειτ᾽ Αἴαντε δύω καὶ Τυδέος υἱόν,
ἕκτον δ᾽ αὖτ᾽ Ὀδυσῆα, Διὶ μῆτιν ἀτάλαντον.
αὐτόματος δέ οἱ ἦλθε βοὴν ἀγαθὸς Μενέλαος·
ᾔδεε γὰρ κατὰ θυμὸν ἀδελφεὸν ὡς ἐπονεῖτο.
410 βοῦν δὲ περιστήσαντο καὶ οὐλοχύτας ἀνέλοντο·
τοῖσιν δ᾽ εὐχόμενος μετέφη κρείων Ἀγαμέμνων·
Ζεῦ κύδιστε μέγιστε, κελαινεφές, αἰθέρι ναίων,
μὴ πρὶν ἐπ᾽ ἠέλιον δῦναι καὶ ἐπὶ κνέφας ἐλθεῖν,
πρίν με κατὰ πρηνὲς βαλέειν Πριάμοιο μέλαθρον
415 αἰθαλόεν, πρῆσαι δὲ πυρὸς δηΐοιο θύρετρα,
Ἑκτόρεον δὲ χιτῶνα περὶ στήθεσσι δαΐξαι
χαλκῷ ῥωγαλέον· πολέες δ᾽ ἀμφ᾽ αὐτὸν ἑταῖροι
πρηνέες ἐν κονίῃσιν ὀδὰξ λαζοίατο γαῖαν.»
Ὣς ἔφατ᾽, οὐδ᾽ ἄρα πώ οἱ ἐπεκραίαινε Κρονίων,
420 ἀλλ᾽ ὅ γε δέκτο μὲν ἱρά, πόνον δ᾽ ἀμέγαρτον ὄφελλεν.
αὐτὰρ ἐπεί ῥ᾽ εὔξαντο καὶ οὐλοχύτας προβάλοντο,
αὐέρυσαν μὲν πρῶτα καὶ ἔσφαξαν καὶ ἔδειραν,
μηρούς τ᾽ ἐξέταμον κατά τε κνίσῃ ἐκάλυψαν
δίπτυχα ποιήσαντες, ἐπ᾽ αὐτῶν δ᾽ ὠμοθέτησαν.
425 καὶ τὰ μὲν ἂρ σχίζῃσιν ἀφύλλοισιν κατέκαιον,
σπλάγχνα δ᾽ ἄρ᾽ ἀμπείραντες ὑπείρεχον Ἡφαίστοιο.
αὐτὰρ ἐπεὶ κατὰ μῆρ᾽ ἐκάη καὶ σπλάγχνα πάσαντο,
μίστυλλόν τ᾽ ἄρα τἆλλα καὶ ἀμφ᾽ ὀβελοῖσιν ἔπειραν,
ὤπτησάν τε περιφραδέως, ἐρύσαντό τε πάντα.
430 αὐτὰρ ἐπεὶ παύσαντο πόνου τετύκοντό τε δαῖτα,
δαίνυντ᾽, οὐδέ τι θυμὸς ἐδεύετο δαιτὸς ἐΐσης.
αὐτὰρ ἐπεὶ πόσιος καὶ ἐδητύος ἐξ ἔρον ἕντο,
τοῖς ἄρα μύθων ἦρχε Γερήνιος ἱππότα Νέστωρ·
«Ἀτρεΐδη κύδιστε, ἄναξ ἀνδρῶν Ἀγάμεμνον,
435 μηκέτι νῦν δήθ᾽ αὖθι λεγώμεθα, μηδ᾽ ἔτι δηρὸν
ἀμβαλλώμεθα ἔργον, ὃ δὴ θεὸς ἐγγυαλίζει.
ἀλλ᾽ ἄγε, κήρυκες μὲν Ἀχαιῶν χαλκοχιτώνων
λαὸν κηρύσσοντες ἀγειρόντων κατὰ νῆας,
ἡμεῖς δ᾽ ἀθρόοι ὧδε κατὰ στρατὸν εὐρὺν Ἀχαιῶν
440 ἴομεν, ὄφρα κε θᾶσσον ἐγείρομεν ὀξὺν Ἄρηα.»
Ὣς ἔφατ᾽, οὐδ᾽ ἀπίθησεν ἄναξ ἀνδρῶν Ἀγαμέμνων.
αὐτίκα κηρύκεσσι λιγυφθόγγοισι κέλευσε
κηρύσσειν πόλεμόνδε κάρη κομόωντας Ἀχαιούς·
οἱ μὲν ἐκήρυσσον, τοὶ δ᾽ ἠγείροντο μάλ᾽ ὦκα.
445 οἱ δ᾽ ἀμφ᾽ Ἀτρεΐωνα διοτρεφέες βασιλῆες
θῦνον κρίνοντες, μετὰ δὲ γλαυκῶπις Ἀθήνη,
αἰγίδ᾽ ἔχουσ᾽ ἐρίτιμον ἀγήρων ἀθανάτην τε,
τῆς ἑκατὸν θύσανοι παγχρύσεοι ἠερέθονται,
πάντες ἐϋπλεκέες, ἑκατόμβοιος δὲ ἕκαστος·
450 σὺν τῇ παιφάσσουσα διέσσυτο λαὸν Ἀχαιῶν
ὀτρύνουσ᾽ ἰέναι· ἐν δὲ σθένος ὦρσεν ἑκάστῳ
καρδίῃ ἄλληκτον πολεμίζειν ἠδὲ μάχεσθαι.
τοῖσι δ᾽ ἄφαρ πόλεμος γλυκίων γένετ᾽ ἠὲ νέεσθαι
ἐν νηυσὶ γλαφυρῇσι φίλην ἐς πατρίδα γαῖαν.
455 Ἠΰτε πῦρ ἀΐδηλον ἐπιφλέγει ἄσπετον ὕλην
οὔρεος ἐν κορυφῇς, ἕκαθεν δέ τε φαίνεται αὐγή,
ὣς τῶν ἐρχομένων ἀπὸ χαλκοῦ θεσπεσίοιο
αἴγλη παμφανόωσα δι᾽ αἰθέρος οὐρανὸν ἷκε.
Τῶν δ᾽, ὥς τ᾽ ὀρνίθων πετεηνῶν ἔθνεα πολλά,
460 χηνῶν ἢ γεράνων ἢ κύκνων δουλιχοδείρων,
Ἀσίῳ ἐν λειμῶνι, Καϋστρίου ἀμφὶ ῥέεθρα,
ἔνθα καὶ ἔνθα ποτῶνται ἀγαλλόμενα πτερύγεσσι,
κλαγγηδὸν προκαθιζόντων, σμαραγεῖ δέ τε λειμών,
ὣς τῶν ἔθνεα πολλὰ νεῶν ἄπο καὶ κλισιάων
465 ἐς πεδίον προχέοντο Σκαμάνδριον· αὐτὰρ ὑπὸ χθὼν
σμερδαλέον κονάβιζε ποδῶν αὐτῶν τε καὶ ἵππων.
ἔσταν δ᾽ ἐν λειμῶνι Σκαμανδρίῳ ἀνθεμόεντι
μυρίοι, ὅσσα τε φύλλα καὶ ἄνθεα γίγνεται ὥρῃ.
Ἠΰτε μυιάων ἁδινάων ἔθνεα πολλά,
470 αἵ τε κατὰ σταθμὸν ποιμνήϊον ἠλάσκουσιν
ὥρῃ ἐν εἰαρινῇ, ὅτε τε γλάγος ἄγγεα δεύει,
τόσσοι ἐπὶ Τρώεσσι κάρη κομόωντες Ἀχαιοὶ
ἐν πεδίῳ ἵσταντο διαρραῖσαι μεμαῶτες.
Τοὺς δ᾽, ὥς τ᾽ αἰπόλια πλατέ᾽ αἰγῶν αἰπόλοι ἄνδρες
475 ῥεῖα διακρίνωσιν, ἐπεί κε νομῷ μιγέωσιν,
ὣς τοὺς ἡγεμόνες διεκόσμεον ἔνθα καὶ ἔνθα
ὑσμίνηνδ᾽ ἰέναι, μετὰ δὲ κρείων Ἀγαμέμνων,
ὄμματα καὶ κεφαλὴν ἴκελος Διὶ τερπικεραύνῳ,
Ἄρεϊ δὲ ζώνην, στέρνον δὲ Ποσειδάωνι.
480 ἠΰτε βοῦς ἀγέληφι μέγ᾽ ἔξοχος ἔπλετο πάντων
ταῦρος· ὁ γάρ τε βόεσσι μεταπρέπει ἀγρομένῃσι·
τοῖον ἄρ᾽ Ἀτρεΐδην θῆκε Ζεὺς ἤματι κείνῳ,
ἐκπρεπέ᾽ ἐν πολλοῖσι καὶ ἔξοχον ἡρώεσσιν.
Ἔσπετε νῦν μοι Μοῦσαι Ὀλύμπια δώματ᾽ ἔχουσαι—
485 ὑμεῖς γὰρ θεαί ἐστε, πάρεστέ τε, ἴστέ τε πάντα,
ἡμεῖς δὲ κλέος οἶον ἀκούομεν οὐδέ τι ἴδμεν—
οἵ τινες ἡγεμόνες Δαναῶν καὶ κοίρανοι ἦσαν·
πληθὺν δ᾽ οὐκ ἂν ἐγὼ μυθήσομαι οὐδ᾽ ὀνομήνω,
οὐδ᾽ εἴ μοι δέκα μὲν γλῶσσαι, δέκα δὲ στόματ᾽ εἶεν,
490 φωνὴ δ᾽ ἄρρηκτος, χάλκεον δέ μοι ἦτορ ἐνείη,
εἰ μὴ Ὀλυμπιάδες Μοῦσαι, Διὸς αἰγιόχοιο
θυγατέρες, μνησαίαθ᾽ ὅσοι ὑπὸ Ἴλιον ἦλθον·
ἀρχοὺς αὖ νηῶν ἐρέω νῆάς τε προπάσας.
Βοιωτῶν μὲν Πηνέλεως καὶ Λήϊτος ἦρχον
495 Ἀρκεσίλαός τε Προθοήνωρ τε Κλονίος τε,
οἵ θ᾽ Ὑρίην ἐνέμοντο καὶ Αὐλίδα πετρήεσσαν
Σχοῖνόν τε Σκῶλόν τε πολύκνημόν τ᾽ Ἐτεωνόν,
Θέσπειαν Γραῖάν τε καὶ εὐρύχορον Μυκαλησσόν,
οἵ τ᾽ ἀμφ᾽ Ἅρμ᾽ ἐνέμοντο καὶ Εἰλέσιον καὶ Ἐρυθράς,
500 οἵ τ᾽ Ἐλεῶν᾽ εἶχον ἠδ᾽ Ὕλην καὶ Πετεῶνα,
Ὠκαλέην Μεδεῶνά τ᾽, ἐϋκτίμενον πτολίεθρον,
Κώπας Εὔτρησίν τε πολυτρήρωνά τε Θίσβην,
οἵ τε Κορώνειαν καὶ ποιήενθ᾽ Ἁλίαρτον,
οἵ τε Πλάταιαν ἔχον ἠδ᾽ οἳ Γλισᾶντ᾽ ἐνέμοντο,
505 οἵ θ᾽ Ὑποθήβας εἶχον, ἐϋκτίμενον πτολίεθρον,
Ὀγχηστόν θ᾽ ἱερόν, Ποσιδήϊον ἀγλαὸν ἄλσος,
οἵ τε πολυστάφυλον Ἄρνην ἔχον, οἵ τε Μίδειαν
Νῖσάν τε ζαθέην Ἀνθηδόνα τ᾽ ἐσχατόωσαν·
τῶν μὲν πεντήκοντα νέες κίον, ἐν δὲ ἑκάστῃ
510 κοῦροι Βοιωτῶν ἑκατὸν καὶ εἴκοσι βαῖνον.
Οἳ δ᾽ Ἀσπληδόνα ναῖον ἰδ᾽ Ὀρχομενὸν Μινύειον,
τῶν ἦρχ᾽ Ἀσκάλαφος καὶ Ἰάλμενος, υἷες Ἄρηος,
οὓς τέκεν Ἀστυόχη δόμῳ Ἄκτορος Ἀζεΐδαο,
παρθένος αἰδοίη, ὑπερώϊον εἰσαναβᾶσα,
515 Ἄρηϊ κρατερῷ· ὁ δέ οἱ παρελέξατο λάθρῃ·
τοῖς δὲ τριήκοντα γλαφυραὶ νέες ἐστιχόωντο.
Αὐτὰρ Φωκήων Σχεδίος καὶ Ἐπίστροφος ἦρχον,
υἷες Ἰφίτου μεγαθύμου Ναυβολίδαο,
οἳ Κυπάρισσον ἔχον Πυθῶνά τε πετρήεσσαν
520 Κρῖσάν τε ζαθέην καὶ Δαυλίδα καὶ Πανοπῆα,
οἵ τ᾽ Ἀνεμώρειαν καὶ Ὑάμπολιν ἀμφενέμοντο,
οἵ τ᾽ ἄρα πὰρ ποταμὸν Κηφισὸν δῖον ἔναιον,
οἵ τε Λίλαιαν ἔχον πηγῇς ἔπι Κηφισοῖο·
τοῖς δ᾽ ἅμα τεσσαράκοντα μέλαιναι νῆες ἕποντο.
525 οἱ μὲν Φωκήων στίχας ἵστασαν ἀμφιέποντες,
Βοιωτῶν δ᾽ ἔμπλην ἐπ᾽ ἀριστερὰ θωρήσσοντο.
Λοκρῶν δ᾽ ἡγεμόνευεν Ὀϊλῆος ταχὺς Αἴας,
μείων, οὔ τι τόσος γε ὅσος Τελαμώνιος Αἴας,
ἀλλὰ πολὺ μείων· ὀλίγος μὲν ἔην, λινοθώρηξ,
530 ἐγχείῃ δ᾽ ἐκέκαστο Πανέλληνας καὶ Ἀχαιούς·
οἳ Κῦνόν τ᾽ ἐνέμοντ᾽ Ὀπόεντά τε Καλλίαρόν τε
Βῆσσάν τε Σκάρφην τε καὶ Αὐγειὰς ἐρατεινὰς
Τάρφην τε Θρόνιόν τε Βοαγρίου ἀμφὶ ῥέεθρα·
τῷ δ᾽ ἅμα τεσσαράκοντα μέλαιναι νῆες ἕποντο
535 Λοκρῶν, οἳ ναίουσι πέρην ἱερῆς Εὐβοίης.
Οἳ δ᾽ Εὔβοιαν ἔχον μένεα πνείοντες Ἄβαντες,
Χαλκίδα τ᾽ Εἰρέτριάν τε πολυστάφυλόν θ᾽ Ἱστίαιαν
Κήρινθόν τ᾽ ἔφαλον Δίου τ᾽ αἰπὺ πτολίεθρον,
οἵ τε Κάρυστον ἔχον ἠδ᾽ οἳ Στύρα ναιετάασκον,
540 τῶν αὖθ᾽ ἡγεμόνευ᾽ Ἐλεφήνωρ, ὄζος Ἄρηος,
Χαλκωδοντιάδης, μεγαθύμων ἀρχὸς Ἀβάντων.
τῷ δ᾽ ἅμ᾽ Ἄβαντες ἕποντο θοοί, ὄπιθεν κομόωντες,
αἰχμηταὶ μεμαῶτες ὀρεκτῇσιν μελίῃσι
θώρηκας ῥήξειν δηΐων ἀμφὶ στήθεσσι·
545 τῷ δ᾽ ἅμα τεσσαράκοντα μέλαιναι νῆες ἕποντο.
Οἳ δ᾽ ἄρ᾽ Ἀθήνας εἶχον, ἐϋκτίμενον πτολίεθρον,
δῆμον Ἐρεχθῆος μεγαλήτορος, ὅν ποτ᾽ Ἀθήνη
θρέψε Διὸς θυγάτηρ, τέκε δὲ ζείδωρος ἄρουρα,
κὰδ δ᾽ ἐν Ἀθήνῃς εἷσεν, ἑῷ ἐν πίονι νηῷ·
550 ἔνθα δέ μιν ταύροισι καὶ ἀρνειοῖς ἱλάονται
κοῦροι Ἀθηναίων περιτελλομένων ἐνιαυτῶν·
τῶν αὖθ᾽ ἡγεμόνευ᾽ υἱὸς Πετεῶο Μενεσθεύς.
τῷ δ᾽ οὔ πώ τις ὁμοῖος ἐπιχθόνιος γένετ᾽ ἀνὴρ
κοσμῆσαι ἵππους τε καὶ ἀνέρας ἀσπιδιώτας·
555 Νέστωρ οἶος ἔριζεν· ὁ γὰρ προγενέστερος ἦεν·
τῷ δ᾽ ἅμα πεντήκοντα μέλαιναι νῆες ἕποντο.
Αἴας δ᾽ ἐκ Σαλαμῖνος ἄγεν δυοκαίδεκα νῆας,
στῆσε δ᾽ ἄγων ἵν᾽ Ἀθηναίων ἵσταντο φάλαγγες.
Οἳ δ᾽ Ἄργος τ᾽ εἶχον Τίρυνθά τε τειχιόεσσαν,
560 Ἑρμιόνην Ἀσίνην τε, βαθὺν κατὰ κόλπον ἐχούσας,
Τροιζῆν᾽ Ἠϊόνας τε καὶ ἀμπελόεντ᾽ Ἐπίδαυρον,
οἵ τ᾽ ἔχον Αἴγιναν Μάσητά τε κοῦροι Ἀχαιῶν,
τῶν αὖθ᾽ ἡγεμόνευε βοὴν ἀγαθὸς Διομήδης
καὶ Σθένελος, Καπανῆος ἀγακλειτοῦ φίλος υἱός·
565 τοῖσι δ᾽ ἅμ᾽ Εὐρύαλος τρίτατος κίεν, ἰσόθεος φώς,
Μηκιστέος υἱὸς Ταλαϊονίδαο ἄνακτος·
συμπάντων δ᾽ ἡγεῖτο βοὴν ἀγαθὸς Διομήδης·
τοῖσι δ᾽ ἅμ᾽ ὀγδώκοντα μέλαιναι νῆες ἕποντο.
Οἳ δὲ Μυκήνας εἶχον, ἐϋκτίμενον πτολίεθρον,
570 ἀφνειόν τε Κόρινθον ἐϋκτιμένας τε Κλεωνάς,
Ὀρνειάς τ᾽ ἐνέμοντο Ἀραιθυρέην τ᾽ ἐρατεινὴν
καὶ Σικυῶν᾽, ὅθ᾽ ἄρ᾽ Ἄδρηστος πρῶτ᾽ ἐμβασίλευεν,
οἵ θ᾽ Ὑπερησίην τε καὶ αἰπεινὴν Γονόεσσαν
Πελλήνην τ᾽ εἶχον ἠδ᾽ Αἴγιον ἀμφινέμοντο
575 Αἰγιαλόν τ᾽ ἀνὰ πάντα καὶ ἀμφ᾽ Ἑλίκην εὐρεῖαν,
τῶν ἑκατὸν νηῶν ἦρχε κρείων Ἀγαμέμνων
Ἀτρεΐδης· ἅμα τῷ γε πολὺ πλεῖστοι καὶ ἄριστοι
λαοὶ ἕποντ᾽· ἐν δ᾽ αὐτὸς ἐδύσετο νώροπα χαλκὸν
κυδιόων, πᾶσιν δὲ μετέπρεπεν ἡρώεσσιν,
580 οὕνεκ᾽ ἄριστος ἔην, πολὺ δὲ πλείστους ἄγε λαούς.
Οἳ δ᾽ εἶχον κοίλην Λακεδαίμονα κητώεσσαν,
Φᾶρίν τε Σπάρτην τε πολυτρήρωνά τε Μέσσην,
Βρυσειάς τ᾽ ἐνέμοντο καὶ Αὐγειὰς ἐρατεινάς,
οἵ τ᾽ ἄρ᾽ Ἀμύκλας εἶχον Ἕλος τ᾽, ἔφαλον πτολίεθρον,
585 οἵ τε Λάαν εἶχον ἠδ᾽ Οἴτυλον ἀμφενέμοντο,
τῶν οἱ ἀδελφεὸς ἦρχε, βοὴν ἀγαθὸς Μενέλαος,
ἑξήκοντα νεῶν· ἀπάτερθε δὲ θωρήσσοντο·
ἐν δ᾽ αὐτὸς κίεν ᾗσι προθυμίῃσι πεποιθώς,
ὀτρύνων πόλεμόνδε· μάλιστα δὲ ἵετο θυμῷ
590 τείσασθαι Ἑλένης ὁρμήματά τε στοναχάς τε.
Οἳ δὲ Πύλον τ᾽ ἐνέμοντο καὶ Ἀρήνην ἐρατεινὴν
καὶ Θρύον, Ἀλφειοῖο πόρον, καὶ ἐΰκτιτον Αἰπύ,
καὶ Κυπαρισσήεντα καὶ Ἀμφιγένειαν ἔναιον,
καὶ Πτελεὸν καὶ Ἕλος καὶ Δώριον, ἔνθα τε Μοῦσαι
595 ἀντόμεναι Θάμυριν τὸν Θρήϊκα παῦσαν ἀοιδῆς,
Οἰχαλίηθεν ἰόντα παρ᾽ Εὐρύτου Οἰχαλιῆος·
στεῦτο γὰρ εὐχόμενος νικησέμεν, εἴ περ ἂν αὐταὶ
Μοῦσαι ἀείδοιεν, κοῦραι Διὸς αἰγιόχοιο·
αἱ δὲ χολωσάμεναι πηρὸν θέσαν, αὐτὰρ ἀοιδὴν
600 θεσπεσίην ἀφέλοντο καὶ ἐκλέλαθον κιθαριστύν·
τῶν αὖθ᾽ ἡγεμόνευε Γερήνιος ἱππότα Νέστωρ·
τῷ δ᾽ ἐνενήκοντα γλαφυραὶ νέες ἐστιχόωντο.
Οἳ δ᾽ ἔχον Ἀρκαδίην ὑπὸ Κυλλήνης ὄρος αἰπὺ
Αἰπύτιον παρὰ τύμβον, ἵν᾽ ἀνέρες ἀγχιμαχηταί,
605 οἳ Φενεόν τε νέμοντο καὶ Ὀρχομενὸν πολύμηλον
Ῥίπην τε Στρατίην τε καὶ ἠνεμόεσσαν Ἐνίσπην,
καὶ Τεγέην εἶχον καὶ Μαντινέην ἐρατεινήν,
Στύμφηλόν τ᾽ εἶχον καὶ Παρρασίην ἐνέμοντο,
τῶν ἦρχ᾽ Ἀγκαίοιο πάϊς, κρείων Ἀγαπήνωρ,
610 ἑξήκοντα νεῶν· πολέες δ᾽ ἐν νηῒ ἑκάστῃ
Ἀρκάδες ἄνδρες ἔβαινον, ἐπιστάμενοι πολεμίζειν.
αὐτὸς γάρ σφιν δῶκεν ἄναξ ἀνδρῶν Ἀγαμέμνων
νῆας ἐϋσσέλμους περάαν ἐπὶ οἴνοπα πόντον
Ἀτρεΐδης, ἐπεὶ οὔ σφι θαλάσσια ἔργα μεμήλει.
615 Οἳ δ᾽ ἄρα Βουπράσιόν τε καὶ Ἤλιδα δῖαν ἔναιον,
ὅσσον ἐφ᾽ Ὑρμίνη καὶ Μύρσινος ἐσχατόωσα
πέτρη τ᾽ Ὠλενίη καὶ Ἀλήσιον ἐντὸς ἐέργει,
τῶν αὖ τέσσαρες ἀρχοὶ ἔσαν, δέκα δ᾽ ἀνδρὶ ἑκάστῳ
νῆες ἕποντο θοαί, πολέες δ᾽ ἔμβαινον Ἐπειοί.
620 τῶν μὲν ἄρ᾽ Ἀμφίμαχος καὶ Θάλπιος ἡγησάσθην
υἷες ὁ μὲν Κτεάτου, ὁ δ᾽ ἄρ᾽ Εὐρύτου, Ἀκτορίωνε·
τῶν δ᾽ Ἀμαρυγκεΐδης ἦρχε κρατερὸς Διώρης·
τῶν δὲ τετάρτων ἦρχε Πολύξεινος θεοειδής,
υἱὸς Ἀγασθένεος Αὐγηϊάδαο ἄνακτος.
625Οἳ δ᾽ ἐκ Δουλιχίοιο Ἐχινάων θ᾽ ἱεράων
νήσων, αἳ ναίουσι πέρην ἁλὸς Ἤλιδος ἄντα,
τῶν αὖθ᾽ ἡγεμόνευε Μέγης ἀτάλαντος Ἄρηϊ
Φυλεΐδης, ὃν τίκτε Διῒ φίλος ἱππότα Φυλεύς,
ὅς ποτε Δουλίχιόνδ᾽ ἀπενάσσατο πατρὶ χολωθείς·
630 τῷ δ᾽ ἅμα τεσσαράκοντα μέλαιναι νῆες ἕποντο.
Αὐτὰρ Ὀδυσσεὺς ἦγε Κεφαλλῆνας μεγαθύμους,
οἵ ῥ᾽ Ἰθάκην εἶχον καὶ Νήριτον εἰνοσίφυλλον,
καὶ Κροκύλει᾽ ἐνέμοντο καὶ Αἰγίλιπα τρηχεῖαν,
οἵ τε Ζάκυνθον ἔχον ἠδ᾽ οἳ Σάμον ἀμφινέμοντο,
635 οἵ τ᾽ ἤπειρον ἔχον ἠδ᾽ ἀντιπέραι᾽ ἐνέμοντο·
τῶν μὲν Ὀδυσσεὺς ἦρχε Διὶ μῆτιν ἀτάλαντος·
τῷ δ᾽ ἅμα νῆες ἕποντο δυώδεκα μιλτοπάρῃοι.
Αἰτωλῶν δ᾽ ἡγεῖτο Θόας Ἀνδραίμονος υἱός,
οἳ Πλευρῶν᾽ ἐνέμοντο καὶ Ὤλενον ἠδὲ Πυλήνην
640 Χαλκίδα τ᾽ ἀγχίαλον Καλυδῶνά τε πετρήεσσαν·
οὐ γὰρ ἔτ᾽ Οἰνῆος μεγαλήτορος υἱέες ἦσαν,
οὐδ᾽ ἄρ᾽ ἔτ᾽ αὐτὸς ἔην, θάνε δὲ ξανθὸς Μελέαγρος·
τῷ δ᾽ ἐπὶ πάντ᾽ ἐτέταλτο ἀνασσέμεν Αἰτωλοῖσι·
τῷ δ᾽ ἅμα τεσσαράκοντα μέλαιναι νῆες ἕποντο.
645Κρητῶν δ᾽ Ἰδομενεὺς δουρικλυτὸς ἡγεμόνευεν,
οἳ Κνωσόν τ᾽ εἶχον Γόρτυνά τε τειχιόεσσαν,
Λύκτον Μίλητόν τε καὶ ἀργινόεντα Λύκαστον
Φαιστόν τε Ῥύτιόν τε, πόλεις εὖ ναιετοώσας,
ἄλλοι θ᾽ οἳ Κρήτην ἑκατόμπολιν ἀμφενέμοντο.
650 τῶν μὲν ἄρ᾽ Ἰδομενεὺς δουρικλυτὸς ἡγεμόνευε
Μηριόνης τ᾽ ἀτάλαντος Ἐνυαλίῳ ἀνδρειφόντῃ·
τοῖσι δ᾽ ἅμ᾽ ὀγδώκοντα μέλαιναι νῆες ἕποντο.
Τληπόλεμος δ᾽ Ἡρακλεΐδης ἠΰς τε μέγας τε
ἐκ Ῥόδου ἐννέα νῆας ἄγεν Ῥοδίων ἀγερώχων,
655 οἳ Ῥόδον ἀμφενέμοντο διὰ τρίχα κοσμηθέντες,
Λίνδον Ἰηλυσόν τε καὶ ἀργινόεντα Κάμειρον.
τῶν μὲν Τληπόλεμος δουρικλυτὸς ἡγεμόνευεν,
ὃν τέκεν Ἀστυόχεια βίῃ Ἡρακληείῃ,
τὴν ἄγετ᾽ ἐξ Ἐφύρης ποταμοῦ ἄπο Σελλήεντος
660 πέρσας ἄστεα πολλὰ διοτρεφέων αἰζηῶν.
Τληπόλεμος δ᾽ ἐπεὶ οὖν τράφ᾽ ἐνὶ μεγάρῳ εὐπήκτῳ,
αὐτίκα πατρὸς ἑοῖο φίλον μήτρωα κατέκτα
ἤδη γηράσκοντα Λικύμνιον, ὄζον Ἄρηος·
αἶψα δὲ νῆας ἔπηξε, πολὺν δ᾽ ὅ γε λαὸν ἀγείρας
665 βῆ φεύγων ἐπὶ πόντον· ἀπείλησαν γάρ οἱ ἄλλοι
υἱέες υἱωνοί τε βίης Ἡρακληείης.
αὐτὰρ ὅ γ᾽ ἐς Ῥόδον ἷξεν ἀλώμενος, ἄλγεα πάσχων·
τριχθὰ δὲ ᾤκηθεν καταφυλαδόν, ἠδ᾽ ἐφίληθεν
ἐκ Διός, ὅς τε θεοῖσι καὶ ἀνθρώποισιν ἀνάσσει,
670 καί σφιν θεσπέσιον πλοῦτον κατέχευε Κρονίων.
Νιρεὺς αὖ Σύμηθεν ἄγε τρεῖς νῆας ἐΐσας,
Νιρεὺς Ἀγλαΐης υἱὸς Χαρόποιό τ᾽ ἄνακτος,
Νιρεύς, ὃς κάλλιστος ἀνὴρ ὑπὸ Ἴλιον ἦλθε
τῶν ἄλλων Δαναῶν μετ᾽ ἀμύμονα Πηλεΐωνα·
675 ἀλλ᾽ ἀλαπαδνὸς ἔην, παῦρος δέ οἱ εἵπετο λαός.
Οἳ δ᾽ ἄρα Νίσυρόν τ᾽ εἶχον Κράπαθόν τε Κάσον τε
καὶ Κῶν Εὐρυπύλοιο πόλιν νήσους τε Καλύδνας,
τῶν αὖ Φείδιππός τε καὶ Ἄντιφος ἡγησάσθην,
Θεσσαλοῦ υἷε δύω Ἡρακλεΐδαο ἄνακτος·
680 τοῖς δὲ τριήκοντα γλαφυραὶ νέες ἐστιχόωντο.
Νῦν αὖ τοὺς ὅσσοι τὸ Πελασγικὸν Ἄργος ἔναιον,
οἵ τ᾽ Ἄλον οἵ τ᾽ Ἀλόπην οἵ τε Τρηχῖνα νέμοντο,
οἵ τ᾽ εἶχον Φθίην ἠδ᾽ Ἑλλάδα καλλιγύναικα,
Μυρμιδόνες δὲ καλεῦντο καὶ Ἕλληνες καὶ Ἀχαιοί,
685 τῶν αὖ πεντήκοντα νεῶν ἦν ἀρχὸς Ἀχιλλεύς.
ἀλλ᾽ οἵ γ᾽ οὐ πολέμοιο δυσηχέος ἐμνώοντο·
οὐ γὰρ ἔην ὅς τίς σφιν ἐπὶ στίχας ἡγήσαιτο·
κεῖτο γὰρ ἐν νήεσσι ποδάρκης δῖος Ἀχιλλεύς,
κούρης χωόμενος Βρισηΐδος ἠϋκόμοιο,
690 τὴν ἐκ Λυρνησσοῦ ἐξείλετο πολλὰ μογήσας,
Λυρνησσὸν διαπορθήσας καὶ τείχεα Θήβης,
κὰδ δὲ Μύνητ᾽ ἔβαλεν καὶ Ἐπίστροφον ἐγχεσιμώρους,
υἱέας Εὐηνοῖο Σεληπιάδαο ἄνακτος·
τῆς ὅ γε κεῖτ᾽ ἀχέων, τάχα δ᾽ ἀνστήσεσθαι ἔμελλεν.
695 Οἳ δ᾽ εἶχον Φυλάκην καὶ Πύρασον ἀνθεμόεντα,
Δήμητρος τέμενος, Ἴτωνά τε μητέρα μήλων,
ἀγχίαλόν τ᾽ Ἀντρῶνα ἰδὲ Πτελεὸν λεχεποίην,
τῶν αὖ Πρωτεσίλαος ἀρήϊος ἡγεμόνευε
ζωὸς ἐών· τότε δ᾽ ἤδη ἔχεν κάτα γαῖα μέλαινα.
700 τοῦ δὲ καὶ ἀμφιδρυφὴς ἄλοχος Φυλάκῃ ἐλέλειπτο
καὶ δόμος ἡμιτελής· τὸν δ᾽ ἔκτανε Δάρδανος ἀνὴρ
νηὸς ἀποθρῴσκοντα πολὺ πρώτιστον Ἀχαιῶν.
οὐδὲ μὲν οὐδ᾽ οἳ ἄναρχοι ἔσαν, πόθεόν γε μὲν ἀρχόν·
ἀλλά σφεας κόσμησε Ποδάρκης, ὄζος Ἄρηος,
705 Ἰφίκλου υἱὸς πολυμήλου Φυλακίδαο,
αὐτοκασίγνητος μεγαθύμου Πρωτεσιλάου
ὁπλότερος γενεῇ· ὁ δ᾽ ἅμα πρότερος καὶ ἀρείων
ἥρως Πρωτεσίλαος ἀρήϊος· οὐδέ τι λαοὶ
δεύονθ᾽ ἡγεμόνος, πόθεόν γε μὲν ἐσθλὸν ἐόντα·
710 τῷ δ᾽ ἅμα τεσσαράκοντα μέλαιναι νῆες ἕποντο.
Οἳ δὲ Φερὰς ἐνέμοντο παραὶ Βοιβηΐδα λίμνην,
Βοίβην καὶ Γλαφύρας καὶ ἐϋκτιμένην Ἰαωλκόν,
τῶν ἦρχ᾽ Ἀδμήτοιο φίλος πάϊς ἕνδεκα νηῶν
Εὔμηλος, τὸν ὑπ᾽ Ἀδμήτῳ τέκε δῖα γυναικῶν
715 Ἄλκηστις, Πελίαο θυγατρῶν εἶδος ἀρίστη.
Οἳ δ᾽ ἄρα Μηθώνην καὶ Θαυμακίην ἐνέμοντο
καὶ Μελίβοιαν ἔχον καὶ Ὀλιζῶνα τρηχεῖαν,
τῶν δὲ Φιλοκτήτης ἦρχεν τόξων ἐῢ εἰδὼς
ἑπτὰ νεῶν· ἐρέται δ᾽ ἐν ἑκάστῃ πεντήκοντα
720 ἐμβέβασαν, τόξων εὖ εἰδότες ἶφι μάχεσθαι.
ἀλλ᾽ ὁ μὲν ἐν νήσῳ κεῖτο κρατέρ᾽ ἄλγεα πάσχων,
Λήμνῳ ἐν ἠγαθέῃ, ὅθι μιν λίπον υἷες Ἀχαιῶν
ἕλκεϊ μοχθίζοντα κακῷ ὀλοόφρονος ὕδρου·
ἔνθ᾽ ὅ γε κεῖτ᾽ ἀχέων· τάχα δὲ μνήσεσθαι ἔμελλον
725 Ἀργεῖοι παρὰ νηυσὶ Φιλοκτήταο ἄνακτος.
οὐδὲ μὲν οὐδ᾽ οἳ ἄναρχοι ἔσαν, πόθεόν γε μὲν ἀρχόν·
ἀλλὰ Μέδων κόσμησεν Ὀϊλῆος νόθος υἱός,
τόν ῥ᾽ ἔτεκεν Ῥήνη ὑπ᾽ Ὀϊλῆϊ πτολιπόρθῳ.
Οἳ δ᾽ εἶχον Τρίκκην καὶ Ἰθώμην κλωμακόεσσαν,
730 οἵ τ᾽ ἔχον Οἰχαλίην, πόλιν Εὐρύτου Οἰχαλιῆος,
τῶν αὖθ᾽ ἡγείσθην Ἀσκληπιοῦ δύο παῖδε,
ἰητῆρ᾽ ἀγαθώ, Ποδαλείριος ἠδὲ Μαχάων·
τοῖς δὲ τριήκοντα γλαφυραὶ νέες ἐστιχόωντο.
Οἳ δ᾽ ἔχον Ὀρμένιον, οἵ τε κρήνην Ὑπέρειαν,
735 οἵ τ᾽ ἔχον Ἀστέριον Τιτάνοιό τε λευκὰ κάρηνα,
τῶν ἦρχ᾽ Εὐρύπυλος Εὐαίμονος ἀγλαὸς υἱός·
τῷ δ᾽ ἅμα τεσσαράκοντα μέλαιναι νῆες ἕποντο.
Οἳ δ᾽ Ἄργισσαν ἔχον καὶ Γυρτώνην ἐνέμοντο,
Ὄρθην Ἠλώνην τε πόλιν τ᾽ Ὀλοοσσόνα λευκήν,
740 τῶν αὖθ᾽ ἡγεμόνευε μενεπτόλεμος Πολυποίτης,
υἱὸς Πειριθόοιο, τὸν ἀθάνατος τέκετο Ζεύς·
τόν ῥ᾽ ὑπὸ Πειριθόῳ τέκετο κλυτὸς Ἱπποδάμεια
ἤματι τῷ ὅτε Φῆρας ἐτείσατο λαχνήεντας,
τοὺς δ᾽ ἐκ Πηλίου ὦσε καὶ Αἰθίκεσσι πέλασσεν·
745 οὐκ οἶος, ἅμα τῷ γε Λεοντεύς, ὄζος Ἄρηος,
υἱὸς ὑπερθύμοιο Κορώνου Καινεΐδαο·
τοῖς δ᾽ ἅμα τεσσαράκοντα μέλαιναι νῆες ἕποντο.
Γουνεὺς δ᾽ ἐκ Κύφου ἦγε δύω καὶ εἴκοσι νῆας·
τῷ δ᾽ Ἐνιῆνες ἕποντο μενεπτόλεμοί τε Περαιβοί,
750 οἳ περὶ Δωδώνην δυσχείμερον οἰκί᾽ ἔθεντο,
οἵ τ᾽ ἀμφ᾽ ἱμερτὸν Τιταρησσὸν ἔργ᾽ ἐνέμοντο,
ὅς ῥ᾽ ἐς Πηνειὸν προΐει καλλίρροον ὕδωρ,
οὐδ᾽ ὅ γε Πηνειῷ συμμίσγεται ἀργυροδίνῃ,
ἀλλά τέ μιν καθύπερθεν ἐπιρρέει ἠΰτ᾽ ἔλαιον·
755 ὅρκου γὰρ δεινοῦ Στυγὸς ὕδατός ἐστιν ἀπορρώξ.
Μαγνήτων δ᾽ ἦρχε Πρόθοος Τενθρηδόνος υἱός,
οἳ περὶ Πηνειὸν καὶ Πήλιον εἰνοσίφυλλον
ναίεσκον· τῶν μὲν Πρόθοος θοὸς ἡγεμόνευε,
τῷ δ᾽ ἅμα τεσσαράκοντα μέλαιναι νῆες ἕποντο.
760 Οὗτοι ἄρ᾽ ἡγεμόνες Δαναῶν καὶ κοίρανοι ἦσαν·
τίς τ᾽ ἂρ τῶν ὄχ᾽ ἄριστος ἔην, σύ μοι ἔννεπε, Μοῦσα,
αὐτῶν ἠδ᾽ ἵππων, οἳ ἅμ᾽ Ἀτρεΐδῃσιν ἕποντο.
Ἵπποι μὲν μέγ᾽ ἄρισται ἔσαν Φηρητιάδαο,
τὰς Εὔμηλος ἔλαυνε ποδώκεας ὄρνιθας ὥς,
765 ὄτριχας οἰέτεας, σταφύλῃ ἐπὶ νῶτον ἐΐσας·
τὰς ἐν Πηρείῃ θρέψ᾽ ἀργυρότοξος Ἀπόλλων,
ἄμφω θηλείας, φόβον Ἄρηος φορεούσας.
ἀνδρῶν αὖ μέγ᾽ ἄριστος ἔην Τελαμώνιος Αἴας,
ὄφρ᾽ Ἀχιλεὺς μήνιεν· ὁ γὰρ πολὺ φέρτατος ἦεν,
770 ἵπποι θ᾽, οἳ φορέεσκον ἀμύμονα Πηλεΐωνα.
ἀλλ᾽ ὁ μὲν ἐν νήεσσι κορωνίσι ποντοπόροισι
κεῖτ᾽ ἀπομηνίσας Ἀγαμέμνονι ποιμένι λαῶν
Ἀτρεΐδῃ· λαοὶ δὲ παρὰ ῥηγμῖνι θαλάσσης
δίσκοισιν τέρποντο καὶ αἰγανέῃσιν ἱέντες
775 τόξοισίν θ᾽· ἵπποι δὲ παρ᾽ ἅρμασιν οἷσιν ἕκαστος
λωτὸν ἐρεπτόμενοι ἐλεόθρεπτόν τε σέλινον
ἕστασαν· ἅρματα δ᾽ εὖ πεπυκασμένα κεῖτο ἀνάκτων
ἐν κλισίῃς· οἱ δ᾽ ἀρχὸν ἀρηΐφιλον ποθέοντες
φοίτων ἔνθα καὶ ἔνθα κατὰ στρατὸν οὐδὲ μάχοντο.
780 Οἱ δ᾽ ἄρ᾽ ἴσαν ὡς εἴ τε πυρὶ χθὼν πᾶσα νέμοιτο·
γαῖα δ᾽ ὑπεστενάχιζε Διὶ ὣς τερπικεραύνῳ
χωομένῳ, ὅτε τ᾽ ἀμφὶ Τυφωέϊ γαῖαν ἱμάσσῃ
εἰν Ἀρίμοις, ὅθι φασὶ Τυφωέος ἔμμεναι εὐνάς·
ὣς ἄρα τῶν ὑπὸ ποσσὶ μέγα στεναχίζετο γαῖα
785 ἐρχομένων· μάλα δ᾽ ὦκα διέπρησσον πεδίοιο.
Τρωσὶν δ᾽ ἄγγελος ἦλθε ποδήνεμος ὠκέα Ἶρις
πὰρ Διὸς αἰγιόχοιο σὺν ἀγγελίῃ ἀλεγεινῇ·
οἱ δ᾽ ἀγορὰς ἀγόρευον ἐπὶ Πριάμοιο θύρῃσι
πάντες ὁμηγερέες, ἠμὲν νέοι ἠδὲ γέροντες·
790 ἀγχοῦ δ᾽ ἱσταμένη προσέφη πόδας ὠκέα Ἶρις·
εἴσατο δὲ φθογγὴν υἷϊ Πριάμοιο Πολίτῃ,
ὃς Τρώων σκοπὸς ἷζε, ποδωκείῃσι πεποιθώς,
τύμβῳ ἐπ᾽ ἀκροτάτῳ Αἰσυήταο γέροντος,
δέγμενος ὁππότε ναῦφιν ἀφορμηθεῖεν Ἀχαιοί·
795 τῷ μιν ἐεισαμένη προσέφη πόδας ὠκέα Ἶρις·
«ὦ γέρον, αἰεί τοι μῦθοι φίλοι ἄκριτοί εἰσιν,
ὥς ποτ᾽ ἐπ᾽ εἰρήνης· πόλεμος δ᾽ ἀλίαστος ὄρωρεν.
ἦ μὲν δὴ μάλα πολλὰ μάχας εἰσήλυθον ἀνδρῶν,
ἀλλ᾽ οὔ πω τοιόνδε τοσόνδε τε λαὸν ὄπωπα·
800 λίην γὰρ φύλλοισιν ἐοικότες ἢ ψαμάθοισιν
ἔρχονται πεδίοιο μαχησόμενοι προτὶ ἄστυ.
Ἕκτορ, σοὶ δὲ μάλιστ᾽ ἐπιτέλλομαι, ὧδε δὲ ῥέξαι·
πολλοὶ γὰρ κατὰ ἄστυ μέγα Πριάμου ἐπίκουροι,
ἄλλη δ᾽ ἄλλων γλῶσσα πολυσπερέων ἀνθρώπων·
805 τοῖσιν ἕκαστος ἀνὴρ σημαινέτω οἷσί περ ἄρχει,
τῶν δ᾽ ἐξηγείσθω κοσμησάμενος πολιήτας.»
Ὣς ἔφαθ᾽, Ἕκτωρ δ᾽ οὔ τι θεᾶς ἔπος ἠγνοίησεν,
αἶψα δὲ λῦσ᾽ ἀγορήν· ἐπὶ τεύχεα δ᾽ ἐσσεύοντο·
πᾶσαι δ᾽ ὠΐγνυντο πύλαι, ἐκ δ᾽ ἔσσυτο λαός,
810 πεζοί θ᾽ ἱππῆές τε· πολὺς δ᾽ ὀρυμαγδὸς ὀρώρει.
Ἔστι δέ τις προπάροιθε πόλιος αἰπεῖα κολώνη,
ἐν πεδίῳ ἀπάνευθε, περίδρομος ἔνθα καὶ ἔνθα,
τὴν ἤτοι ἄνδρες Βατίειαν κικλήσκουσιν,
ἀθάνατοι δέ τε σῆμα πολυσκάρθμοιο Μυρίνης·
815 ἔνθα τότε Τρῶές τε διέκριθεν ἠδ᾽ ἐπίκουροι.
Τρωσὶ μὲν ἡγεμόνευε μέγας κορυθαίολος Ἕκτωρ
Πριαμίδης· ἅμα τῷ γε πολὺ πλεῖστοι καὶ ἄριστοι
λαοὶ θωρήσσοντο μεμαότες ἐγχείῃσι.
Δαρδανίων αὖτ᾽ ἦρχεν ἐῢς πάϊς Ἀγχίσαο,
820 Αἰνείας, τὸν ὑπ᾽ Ἀγχίσῃ τέκε δῖ᾽ Ἀφροδίτη,
Ἴδης ἐν κνημοῖσι θεὰ βροτῷ εὐνηθεῖσα,
οὐκ οἶος, ἅμα τῷ γε δύω Ἀντήνορος υἷε,
Ἀρχέλοχός τ᾽ Ἀκάμας τε μάχης εὖ εἰδότε πάσης.
Οἳ δὲ Ζέλειαν ἔναιον ὑπαὶ πόδα νείατον Ἴδης,
825 ἀφνειοί, πίνοντες ὕδωρ μέλαν Αἰσήποιο,
Τρῶες, τῶν αὖτ᾽ ἦρχε Λυκάονος ἀγλαὸς υἱός,
Πάνδαρος, ᾧ καὶ τόξον Ἀπόλλων αὐτὸς ἔδωκεν.
Οἳ δ᾽ Ἀδρήστειάν τ᾽ εἶχον καὶ δῆμον Ἀπαισοῦ,
καὶ Πιτύειαν ἔχον καὶ Τηρείης ὄρος αἰπύ,
830 τῶν ἦρχ᾽ Ἄδρηστός τε καὶ Ἄμφιος λινοθώρηξ,
υἷε δύω Μέροπος Περκωσίου, ὃς περὶ πάντων
ᾔδεε μαντοσύνας, οὐδὲ οὓς παῖδας ἔασκε
στείχειν ἐς πόλεμον φθισήνορα· τὼ δέ οἱ οὔ τι
πειθέσθην· κῆρες γὰρ ἄγον μέλανος θανάτοιο.
835 Οἳ δ᾽ ἄρα Περκώτην καὶ Πράκτιον ἀμφενέμοντο,
καὶ Σηστὸν καὶ Ἄβυδον ἔχον καὶ δῖαν Ἀρίσβην,
τῶν αὖθ᾽ Ὑρτακίδης ἦρχ᾽ Ἄσιος, ὄρχαμος ἀνδρῶν,
Ἄσιος Ὑρτακίδης, ὃν Ἀρίσβηθεν φέρον ἵπποι
αἴθωνες μεγάλοι ,ποταμοῦ ἄπο Σελλήεντος.
840 Ἱππόθοος δ᾽ ἄγε φῦλα Πελασγῶν ἐγχεσιμώρων,
τῶν οἳ Λάρισαν ἐριβώλακα ναιετάασκον·
τῶν ἦρχ᾽ Ἱππόθοός τε Πύλαιός τ᾽, ὄζος Ἄρηος,
υἷε δύω Λήθοιο Πελασγοῦ Τευταμίδαο.
Αὐτὰρ Θρήϊκας ἦγ᾽ Ἀκάμας καὶ Πείροος ἥρως,
845 ὅσσους Ἑλλήσποντος ἀγάρροος ἐντὸς ἐέργει.
Εὔφημος δ᾽ ἀρχὸς Κικόνων ἦν αἰχμητάων
υἱὸς Τροιζήνοιο διοτρεφέος Κεάδαο.
Αὐτὰρ Πυραίχμης ἄγε Παίονας ἀγκυλοτόξους,
τηλόθεν ἐξ Ἀμυδῶνος, ἀπ᾽ Ἀξιοῦ εὐρὺ ῥέοντος,
850 Ἀξιοῦ, οὗ κάλλιστον ὕδωρ ἐπικίδναται αἶαν.
Παφλαγόνων δ᾽ ἡγεῖτο Πυλαιμένεος λάσιον κῆρ
ἐξ Ἐνετῶν, ὅθεν ἡμιόνων γένος ἀγροτεράων,
οἵ ῥα Κύτωρον ἔχον καὶ Σήσαμον ἀμφενέμοντο
ἀμφί τε Παρθένιον ποταμὸν κλυτὰ δώματα ναῖον
855 Κρῶμνάν τ᾽ Αἰγιαλόν τε καὶ ὑψηλοὺς Ἐρυθίνους.
Αὐτὰρ Ἁλιζώνων Ὀδίος καὶ Ἐπίστροφος ἦρχον
τηλόθεν ἐξ Ἀλύβης, ὅθεν ἀργύρου ἐστὶ γενέθλη.
Μυσῶν δὲ Χρόμις ἦρχε καὶ Ἔννομος οἰωνιστής·
ἀλλ᾽ οὐκ οἰωνοῖσιν ἐρύσατο κῆρα μέλαιναν,
860 ἀλλ᾽ ἐδάμη ὑπὸ χερσὶ ποδώκεος Αἰακίδαο
ἐν ποταμῷ, ὅθι περ Τρῶας κεράϊζε καὶ ἄλλους.
Φόρκυς αὖ Φρύγας ἦγε καὶ Ἀσκάνιος θεοειδὴς
τῆλ᾽ ἐξ Ἀσκανίης· μέμασαν δ᾽ ὑσμῖνι μάχεσθαι.
Μῄοσιν αὖ Μέσθλης τε καὶ Ἄντιφος ἡγησάσθην,
865 υἷε Ταλαιμένεος, τὼ Γυγαίη τέκε λίμνη,
οἳ καὶ Μῄονας ἦγον ὑπὸ Τμώλῳ γεγαῶτας.
Νάστης αὖ Καρῶν ἡγήσατο βαρβαροφώνων,
οἳ Μίλητον ἔχον Φθιρῶν τ᾽ ὄρος ἀκριτόφυλλον
Μαιάνδρου τε ῥοὰς Μυκάλης τ᾽ αἰπεινὰ κάρηνα·
870 τῶν μὲν ἄρ᾽ Ἀμφίμαχος καὶ Νάστης ἡγησάσθην,
Νάστης Ἀμφίμαχός τε, Νομίονος ἀγλαὰ τέκνα,
ὃς καὶ χρυσὸν ἔχων πόλεμόνδ᾽ ἴεν ἠΰτε κούρη,
νήπιος, οὐδέ τί οἱ τό γ᾽ ἐπήρκεσε λυγρὸν ὄλεθρον,
ἀλλ᾽ ἐδάμη ὑπὸ χερσὶ ποδώκεος Αἰακίδαο
875 ἐν ποταμῷ, χρυσὸν δ᾽ Ἀχιλεὺς ἐκόμισσε δαΐφρων.
Σαρπηδὼν δ᾽ ἦρχεν Λυκίων καὶ Γλαῦκος ἀμύμων
τηλόθεν ἐκ Λυκίης, Ξάνθου ἄπο δινήεντος.
Ιλιάδα – Α
Ὄνειρος. Διάπειρα. Βοιωτία ἢ κατάλογος νεῶν.
Όλοι κοιμώντ᾽ ολονυκτίς θεοί και πολεμάρχοι,
αλλ᾽ ύπνος δεν κατέβαινε στα μάτια του Κρονίδη
κι εμεριμνούσε πώς τιμήν να δώσει του Αχιλλέως
και αφανισμόν των Αχαιών να φέρει εκεί στα πλοία·
5 και τούτ᾽ η συμφερότερη βουλή στον νουν του εφάνη
να στείλει πλάνον Όνειρον ευθύς εις τον Ατρείδην,
κι εκείνον επροσφώνησε με λόγια φτερωμένα:
«Όνειρε πλάνε, στα γοργά των Αχαιών καράβια
κατέβα, του Αγαμέμνονος μες στην σκηνήν του Ατρείδη,
10 όλ᾽ απαράλλακτα να ειπείς αυτά που σε προστάζω.
Των ανδρειωμένων Αχαιών τα πλήθη ας αρματώσει
όλα, και τώρα θα ᾽παιρνε την πόλιν του Πριάμου,
που πλέον δεν διχογνωμούν οι κάτοικοι του Ολύμπου,
αφού τους παρακάλεσεν η Ήρα κι εσυγκλίναν
15 και πόνου ώρα κρέμαται στην κεφαλήν των Τρώων».
Άμα τον λόγον άκουσε, στων Αχαιών τα πλοία
εχύθη ευθύς ο Όνειρος, μες στην σκηνήν του Ατρείδη
και σ᾽ ύπνον μέσ᾽ αμβρόσιον τον ήβρε βυθισμένον·
στην κεφαλήν του εστήθηκεν επάνω και ομοιώθη
20 του Νηλείδη Νέστορος, που εκείνον ο Ατρείδης
από τους άλλους γέροντες εξαίρετα ετιμούσε.
Μ᾽ αυτόν ο θείος Όνειρος ομοιώθη και του είπε:
«Κοιμάσ᾽, υιέ του ανδράγαθου του πολεμάρχου Ατρέως;
Και να κοιμάται ολονυκτίς δεν πρέπει ο βουληφόρος,
25 που σ᾽ αυτόν κρέμονται οι λαοί και έχει φροντίδες τόσες·
τώρ᾽ άκουσέ με· μηνυτήν σ᾽ εσέ με στέλνει ο Δίας
που και μακράν σε συμπονεί πολύ και σ᾽ ελεείται.
Τους ανδρειωμένους Αχαιούς σου λέγει ν᾽ αρματώσεις
όλους· και τώρα θα ᾽παιρνες την πόλιν του Πριάμου,
30 που πλέον δεν διχογνωμούν οι κάτοικοι του Ολύμπου,
αφού τους παρακάλεσεν η Ήρα κι εσυγκλίναν,
και ο Δίας κρέμασ᾽ όλεθρον στην κεφαλήν των Τρώων.
Αυτό στον νουν σου φύλαξε, να μη το λησμονήσεις
όταν ο ύπνος ο γλυκύς τα μέλη σου θ᾽ αφήσει».
35 Είπε και αυτού τον άφησε να έχει μες στον νουν του
εκείνα που αληθινά δεν έμελλαν να γίνουν·
να πάρει εθάρρευε ο τυφλός εκείνην την ημέραν
την Τροίαν και δεν γνώριζε τι μελετούσε ο Δίας,
πόμελλε ακόμη στεναγμούς και πόνους να γεννήσει
40 των Τρώων και των Δαναών με φοβερούς πολέμους.
Εξύπνησε που έπλεε τριγύρ᾽ ο θείος λόγος.
Εκάθισε και μαλακόν επέρασε χιτώνα,
εύμορφον, νέον, κι έβαλε μεγάλο επανωφόρι,
στα λαμπρά πόδια σάνδαλα προσέδεσεν ωραία,
45 ξίφος αργυροκάρφωτον εζώσθη και το σκήπτρον
προγονικό του κι άφθαρτον επήρε και μ᾽ εκείνο
των χαλκοφόρων Αχαιών επήγε στα καράβια.
Άμα η θεά στον Όλυμπον Ηώς ανεβασμένη
του Δία και όλων των θεών το φως επρομηνούσε,
50 τους ψηλοφώνους κήρυκες επρόσταζεν εκείνος
τους ανδρειωμένους Αχαιούς στην σύνοδο να κράξουν.
Εκείνοι εκράξαν και γοργά συνάζοντο τα πλήθη.
Και πρώτα εκάθισε βουλήν των σεβαστών γερόντων,
όπου της Πύλου ο βασιλιάς το πλοίον είχε, ο Νέστωρ.
55 Κι έστρωσ᾽ εμπρός τους βούλημα σοφό που εβρήκε ο νους του: «Ακούσετέ με, αγαπητοί· μες στην αγίαν νύκτα
ο θείος μ᾽ ήβρεν Όνειρος και είχε του γενναίου
Νέστορος το ανάστημα, την πλάση και την όψη·
στην κεφαλήν μου εστάθηκεν επάνω και μου είπε:
60 «Κοιμάσ᾽ υιέ του ανδράγαθου, του πολεμάρχου Ατρέως;
Και να κοιμάται ολονυκτίς δεν πρέπει ο βουληφόρος
που σ᾽ αυτόν κρέμονται οι λαοί κι έχει φροντίδες τόσες·
τώρ᾽ άκουσέ με· μηνυτήν σ᾽ εσέ με στέλνει ο Δίας
που και μακράν σε συμπονεί πολύ και σ᾽ ελεείται·
65 τους ανδρειωμένους Αχαιούς σου λέγει ν᾽ αρματώσεις
όλους· και τώρα θα ᾽παιρνες την πόλιν του Πριάμου
που πλέον δεν διχογνωμούν οι κάτοικοι του Ολύμπου,
αφού τους παρακάλεσεν η Ήρα κι εσυγκλίναν
και ο Δίας όλεθρον κρεμά στην κεφαλήν των Τρώων.
70 Τούτα στον νουν σου φύλαξε». Είπεν αυτά κι εχάθη,
κι εμέν᾽ ο ύπνος άφησε· τώρ᾽ ας εβρούμε τρόπον
πώς να πεισθούν ν᾽ αρματωθούν και πρώτα, ως θέλ᾽ η ανάγκη,
για να τους δοκιμάσω εγώ θα τους ειπώ να φύγουν
με τα γοργά καράβια τους και σεις απ᾽ άλλο μέρος
75 με νουθεσίες όλοι σας θα τους κρατείτε οπίσω».
Αυτά είπε κι εκάθισε και ο Νέστωρ εσηκώθη
ο γέρος που εβασίλευεν εις την αμμώδη Πύλον·
κι είπε καλοπροαίρετα: « Ω φίλοι πολεμάρχοι,
ω των Αργείων αρχηγοί, αν τ᾽ όνειρον απ᾽ άλλον
80 των Αχαιών ακούαμεν, θα λέγαμε πως είναι
μύθος να τ᾽ αψηφήσομεν· αλλά το είπε ο πρώτος,
ο υπέρτατος των Αχαιών, κι ελάτε ας κινηθούμε,
αν γίνεται, να οπλίσομεν των Αχαιών τα πλήθη».
Είπε κι εβγήκε απ᾽ την βουλήν πρώτος αυτός κι οι άλλοι
85 εις του ποιμένος των λαών τον λόγον υπακούσαν
οι σκηπτροφόροι βασιλείς κι ετάραξαν τα πλήθη
και ωσάν μελίσσια στριμωκτά μέσ᾽ από κούφιον βράχον
βλέπεις να βγαίνουν άπειρα και πάντοτε αναβρύζουν
κι εδώ πολλά κι εκεί πολλά, πετώντας τριγυρίζουν
90 και στ᾽ άνθη τ᾽ ανοιξιάτικα σταφυλωτά κρεμιώνται,
ομοίως από τες σκηνές τα πλήθη κι απ᾽ τα πλοία
να μυρμηγκιάζουν έβλεπες στ᾽ απέραντο ακρογιάλι
και αυτού μηνύτρα του Διός τούς άναβεν η Φήμη,
όσον οπού στην σύνοδον συναθροισθήκαν όλοι.
95 Τάραχον είχε η σύνοδος, κ εβόγγα η γη στον κρότον
καθώς τα πλήθη εκάθιζαν και κήρυκες εννέα
βροντόφωνοι δεν πρόφθαναν να τους ειπούν να παύσουν
την χλαλοή για ν᾽ ακουσθούν οι βασιλείς οι θείοι·
τέλος τα πλήθ᾽ ησύχασαν κι εκάθισαν τριγύρω
100 και ο κραταιός σηκώθηκεν Ατρείδης κι εφορούσε
το σκήπτρον, έργο θαυμαστό του φιλοτέχνου Ηφαίστου.
Πρώτα το εδώρησε ο θεός στον ύψιστον Κρονίδην,
ο Δίας το ᾽δωσε του Ερμή και ο μέγας Αργοφόνος
του ιπποδάμου Πέλοπος, και ο Πέλοψ στον Ατρέα,
105 καλόν ποιμένα των λαών, και τούτος, πριν πεθάνει,
το ᾽δωσε στον πολύαρνον Θυέστην, και ο Θυέστης
τ᾽ αφήκε του Αγαμέμνονος να το κρατεί στο χέρι,
να βασιλεύει στα πολλά νησιά και στ᾽ Άργος όλο·
σ᾽ αυτό επάνω στέκονταν ο Ατρείδης και τους είπε:
110 «Ήρωες φίλοι Δαναοί, θεράποντες του Άρη,
βαριά πολύ μ᾽ ετύφλωσε και μ᾽ έμπλεξε ο Κρονίδης.
Μου υποσχέθηκε ο σκληρός την πυργωμένην Τροίαν
πως θα πορθήσω κι ένδοξος θα γύρω στην πατρίδα
και δόλον τώρα εσκέφθηκε και αδόξως εις το Άργος
115 θέλει να γύρω, αφού πολύς λαός εδώ μου εχάθη·
ναι, τούτο αρέσει, ως φαίνεται, του υπερηφάνου Δία,
οπού πολλών πολιτειών η άκρα δύναμίς του
τες κορυφές εξέκαμε και θα ξεκάμει ακόμα·
είν᾽ εντροπή μας κι άκουσμα κακό στους απογόνους,
120 τόσος λαός των Αχαιών και τόσο ανδρειωμένος
πόλεμον ανωφέλευτον μ᾽ εχθρούς ολιγοτέρους
τόσους καιρούς να πολεμά και να μη φαίνετ᾽ άκρη·
ότι τωόντι αν θέλαμεν, οι Αχαιοί και οι Τρώες,
δεμένοι μ᾽ όρκους ιερούς εδώ να μετρηθούμε,
125 εκείνοι να ξεδιαλεχθούν οι κάτοικοι της Τροίας,
και εις δεκάδες οι Αχαιοί να διαιρεθούμεν όλοι
και από τους Τρώας κεραστή να πάρ᾽ η καθεμία,
θα έλειπεν ο κεραστής από πολλές δεκάδες·
τόσα ᾽ναι τ᾽ Αχαιόπαιδα πλειότερα των Τρώων,
130 όσοι στην πόλιν κατοικούν· αλλ᾽ από χώρες άλλες
πολλές τους ήλθαν σύμμαχοι κονταροσείστες άνδρες,
εκείνοι με οπισθοδρομούν πολύ και δεν μ᾽ αφήνουν
την πόλιν την περήφανην των Τρώων να πατήσω.
Κι εννέα τώρα διάβηκαν χρόνια του υψίστου Δία
135 και τα καράβια σάπισαν, τα ξάρτια τους ελιώσαν
και κάθονται οι γυναίκες μας με τα μικρά παιδιά μας
στα σπίτια μας και καρτερούν και αυτό που εμείς με πόθον
ήλθαμ᾽ εδώ να κάμομεν ποσώς δεν κατορθώθη·
αλλά δεχθείτε ό,τι θα ειπώ· να φύγομεν σας λέγω
140 όλοι με τα καράβια μας για την γλυκιά πατρίδα,
ότι δεν γίνεται ποτέ να πάρομε την Τροίαν».
Οι λόγοι αυτοί κατάκαρδα ετάραξαν τα πλήθη
που δεν γνωρίζουν στην βουλήν ποια σκέψις είχε γίνει
κι όλη εκινήθ᾽ η σύνοδος σαν του Ικαρίου πόντου
145 τ᾽ αγριωμένα κύματα που ο Νότος με τον Εύρον
από τα νέφη του Διός ορμώντας τα σηκώνουν·
ή όπως το βαθύ σπαρτό μ᾽ όλα τα στάχυα κλίνει,
αν έλθει ξάφνου Ζέφυρος σφοδρός να το κινήσει,
όμοια κινήθ᾽ η σύνοδος και με βοήν στα πλοία
150 χύνονταν και απ᾽ τα πόδια των εφούντωνεν η σκόνη
ανάερα κι εσπρώχνονταν να σύρουν τα καράβια,
εις την αγίαν θάλασσαν, κι εκάθαιρναν τους λάκκους·
και ολοένα τα σκαριά σηκώναν κι η βοή τους
στον ουρανόν ανέβαινε για την γλυκιάν πατρίδα.
155 Πρόμοιρα τότ᾽ η επιστροφή γινόνταν των Αργείων,
εάν να ειπεί της Αθηνάς δεν πρόφθανεν η Ήρα:
«Τωόντι, ω κόρη αδάμαστη του αιγιδοφόρου Δία,
οι Αργείοι πίσω σχίζοντας της θάλασσας τα πλάτη
θα φύγουν τώρα στην γλυκιά πατρίδα να γυρίσουν;
160 Και του Πριάμου καύχημα θ᾽ αφήσουν και των Τρώων
την Άργισσαν Ελένην τους, αφού γι᾽ αυτήν χαθήκαν
τόσοι στην Τροίαν Αχαιοί μακράν απ᾽ την πατρίδα;
Αλλά κατέβα τώρα ευθύς στων Αχαιών τα πλήθη,
συ τον καθένα κράτησε με τα γλυκά σου λόγια,
165 στην θάλασσαν τα ισόπλευρα καράβια να μη σύρουν».
Και η γλαυκόματη θεά υπάκουσε στον λόγον
και από του Ολύμπου την κορφή στα γρήγορα καράβια
κατέβηκε των Αχαιών κι εκεί τον Οδυσσέα
εύρηκε, αυτόν που εταίριαζε στην γνώση με τον Δία·
170 το χέρι του δεν άπλωνεν εις το καράβι εκείνος,
αλλ᾽ έστεκε περίλυπος και καταπικραμένος.
Και η γλαυκόματη Αθηνά πλησίασε και του ᾽πε:
«Λαερτιάδη διογενή, πολύτεχνε Οδυσσέα,
τωόντι στα καλόσκαρμα καράβια θα ριχθείτε
175 οπίσω να γυρίσετε στην ποθητήν πατρίδα;
Και του Πριάμου καύχημα θ᾽ αφήστε και των Τρώων
την Άργισσαν Ελένην σας, αφού γι᾽ αυτήν χαθήκαν
τόσοι στην Τροίαν Αχαιοί μακράν απ᾽ την πατρίδα;
Αλλ᾽ άμε και των Αχαιών πλησίασε τα πλήθη
180 με το γλυκό σου μίλημα να πιέσεις τον καθέναν
στην θάλασσαν τα ισόπλευρα καράβια να μη σύρουν».
Είπε η θεά κι εγνώρισεν εκείνος την φωνήν της,
κι εχύθη την χλαμύδα του πετώντας· και την πήρε
ο Ιθακήσιος του οπαδός ο κήρυξ Ευρυβάτης·
185 κι ήβρε τον Αγαμέμνονα ο θείος Οδυσσέας,
το σκήπτρο επήρε τ᾽ άφθαρτο προγονικό του Ατρείδη
και των ανδρείων Αχαιών κατέβη στα καράβια.
Κι αν απαντούσε βασιλιά κι άνδρ᾽ άλλον των προκρίτων,
να τον κρατήσει επάσχιζε με λόγια μελωμένα:
190 «Άνθρωπε να δειλιάζεις συ, σαν άνανδρος δεν πρέπει,
στάσου και συ και να σταθούν παράγγειλε τους άλλους,
ότι δεν ξεύρεις καθαρά τι κρύβει ο νους του Ατρείδη·
μας δοκιμάζει κι ύστερα, θαρρώ, θα μας πατάξει·
και ό,τ᾽ είπε μέσα στην βουλήν δεν το ακούσαμ᾽ όλοι,
195 αλίμονο στους Αχαιούς, εκείνος αν θυμώσει,
ότι μεγάλ᾽ είν᾽ η ψυχή του θείου βασιλέως
που τον δοξάζει και αγαπά ο πάνσοφος Κρονίδης».
Κι άνθρωπον όταν του λαού που φώναζε απαντούσε,
κακά τον εφοβέριζε και με το σκήπτρο εκτύπα:
200 «Σίγα, χαμένε, υπάκουσε εις τους καλύτερούς σου·
άνανδρος συ και ουτιδανός καθόλου δεν μετριέσαι
στον πόλεμον ή στην βουλήν· μήπως θαρρείς πως όλοι
θα βασιλεύομεν εδώ; Πολυαρχία βλάπτει·
ένας θα είναι ο αρχηγός, ο βασιλέας ένας,
205 που σ᾽ αυτόν έδωσ᾽ ο υιός του κρυπτοβούλου Κρόνου
το σκήπτρο και τα νόμιμα να βασιλεύει σ᾽ όλους».
Με τούτ᾽ αυτός διόρθωνε τα πλήθη κι εχυνόνταν
οπίσω προς την σύνοδον από σκηνές και πλοία
με αλαλαγμόν, καθώς βροντούν σ᾽ απέραντο ακρογιάλι
210 τα κύματα κι αντιβοούν τα πλάτη της θαλάσσης.
Όλος ησύχασε ο λαός κι εκάθιζαν τριγύρω·
μόνο ακόμη ο φλύαρος Θερσίτης θορυβούσε,
που λόγια γνώριζ᾽ άπρεπα πολλά να εφεύρει ο νους του,
να λοιδορεί τους βασιλείς, ως τύχαινε, και μόνον
215 να δώσει κάποιαν αφορμήν στα πλήθη να γελάσουν
κι άσχημος άλλος σαν αυτόν δεν ήλθε στην Τρωάδα·
ήταν λοξόποδος, χωλός από το ένα πόδι,
με κυρτούς ώμους οπού εμπρός τού πλάκωναν το στήθος,
με κεφαλήν στενόμακρην κι επάν᾽ ολίγες τρίχες·
220 του Αχιλλέως μισητός πολύ και του Οδυσσέως,
ότι συχνά τους ύβριζε· και τότε τον Ατρείδη
κρώζοντας εγλωσσόδερνε και τον μισούσαν όλοι
στα στήθη τους οι Αχαιοί και τον εκατακραίναν.
Και αυτός βοώντας έλεγε κάθε κακό του Ατρείδη:
225 «Ατρείδη, πάλιν τι ζητείς; Ειπέ μας τι σου λείπει;
Πλήθος χαλκόν εις τες σκηνές, πολλές γυναίκες έχεις
που διαλεκτές σου δίδομεν εσέν᾽ απ᾽ όλους πρώτα
κάθε φορά που του εχθρού πορθούμεν πολιτείαν.
Ή και χρυσάφι λαχταρείς, εδώ να σου το φέρει
230 κάποιος των Τρώων ποθητό παιδί να εξαγοράσει
που εγώ ή κι άλλος Αχαιός θα εσύραμε δεμένον;
Ή για να γλυκοκοιμηθείς γυναίκα θέλεις νέαν,
μόνος σου να την χαίρεσαι; Και συ που ᾽σαι αρχηγός τους
δεν έπρεπε τους Αχαιούς να καταβασανίζεις.
235 Ω λέρες! πλέον Αχαιοί δεν είσθ᾽ αλλ᾽ Αχαιίδες!
Στα σπίτια μας ας γύρομε, κι ας μείνει εδώ στην Τροία
τα δώρα να χωνεύει αυτός, να μάθει τότε αν κάτι
τον βοηθούσαμε κι εμείς. Κι έχει ατιμάσει τώρα
άνδρ᾽ απ᾽ αυτόν καλύτερον πολύ τον Αχιλλέα,
240 ότι του αφαίρεσ᾽ άδικα των Αχαιών το δώρον.
Κι αν αυτός είχε μέσα του χολήν, αν είχεν αίμα,
θα ήταν ύστερη φορά που αδίκησες, Ατρείδη! »
Τον μέγαν Αγαμέμνονα μ᾽ αυτά κακολογούσε
τότε ο Θερσίτης, κι έφθασεν ο θείος Οδυσσέας
245 και λόγια του ᾽πε φοβερά με ήθος αγριωμένο:
«Αν και λαμπρός ομιλητής, μωρόλαλε Θερσίτη,
βουβάσου και τους βασιλείς μη ψέγε συ και μόνος,
ότι από σε χειρότερον κανέναν δεν γνωρίζω
απ᾽ όσους έφθασαν εδώ μαζί με τους Ατρείδες·
250 παύσε λοιπόν τους βασιλείς συχνά πυκνά να σέρνεις
στο στόμα σου και να τηράς του γυρισμού την ώρα
και ακόμη δεν γνωρίζομεν αυτά πώς θα τελειώσουν,
αν για καλόν ή για κακό θα γίνει ο γυρισμός μας·
συ κάθεσαι και του λαού τον αρχηγόν Ατρείδην
255 κατηγορείς που οι Δαναοί του δίδουν πολεμάρχοι
δώρα πολλά και οι λόγοι σου φαρμάκ᾽ είναι γεμάτοι·
αλλ᾽ άκουσε και πίστευσε που ό,τι θα ειπώ θα γίνει·
αν σ᾽ έβρω να λυσσομανάς κι άλλην φοράν, ως τώρα,
η κεφαλή να μη σταθεί στους ώμους του Οδυσσέως,
260 μήτε πατέρα να με ειπούν του Τηλεμάχου πλέον,
αν δεν σε πιάσω ευθύς εγώ να σε γυμνώσω απ᾽ όλα
όσα φορείς και ακόμ᾽ αυτά που τα κρυφά σκεπάζουν,
και να σε διώξω ελεεινά δαρμένον, που να κλαίεις
φεύγοντας απ᾽ την σύνοδον ως τα γοργά καράβια».
265 Και με το σκήπτρο του ᾽πληξε την ράχιν και τους ώμους·
κυρτώθη εκείνος και θερμό τού εκύλησε το δάκρυ·
το χρυσό σκήπτρο εσήκωσε στην ράχιν φουσκαλίδα
και πονεμένος τρέμοντας εκάθισε ο Θερσίτης,
χαμένα γύρω εκοίταξε κι εσφόγγισε το δάκρυ·
270 κι όλος εγέλασ᾽ ο λαός αν κι ήταν πικραμένος·
κι εστράφη κάποιος κι έλεγεν εκεί στον πλαγινόν του:
«Ω έργα πόσα εξαίσια κατόρθωσ᾽ ο Οδυσσέας,
σύμβουλος πρώτος, συνετός και άξιος πολεμάρχος!
Αλλά τώρα ευεργέτησε μεγάλως τους Αργείους
275 που την αυθάδειαν έπαυσε του κακογλώσσου αχρείου·
πολύ θ᾽ αργήσ᾽ η απότολμη ψυχή του να τον σπρώξει
πάλι με λόγι᾽ αναίσχυντα τους βασιλείς να ψέγει».
Ορθός ωστόσ᾽ ο πορθητής κρατούσεν Οδυσσέας
το σκήπτρο, και στο πλάγι του με κήρυκος την όψιν,
280 η Αθηνά παράγγελνε τα πλήθη να σωπάσουν,
ώστε τον λόγον οι Αχαιοί απ᾽ άκρην σ᾽ άκρην όλοι
ν᾽ ακούσουν και την συμβουλήν να πάρουν εις τον νουν τους·
και αυτός με γνώμην αγαθήν ομίλησε στα πλήθη·
«Σήμερα θέλουν οι Αχαιοί, Ατρείδη βασιλέα,
285 εσέ να κάμουν άτιμον εμπρός στον κόσμον όλον·
και ιδού τον λόγον αθετούν που απ᾽ αρχής σου δώσαν,
όταν στην Τροίαν έρχονταν απ᾽ το ιπποτρόφον Άργος,
οπώς θα γύρεις πορθητής των πύργων του Πριάμου.
Και τώρα ωσάν μικρά παιδιά και απόχηρες γυναίκες
290 τους πήρε το παράπονο να ιδούν τα γονικά τους·
και πώς να μη το επιθυμούν με τόσα που υποφέρουν;
Ο άνθρωπος αδημονεί κι ένα φεγγάρι αν μείνει,
μακράν απ᾽ την γυναίκα του, στο πλοίον αν τον κλείσαν
χειμώνος άνεμοι κακοί και θάλασσ᾽ αγριωμένη.
295 Κι εμάς ο χρόνος ένατος στον κύκλον του μας ήβρε
ακόμη εδώ να μένομεν· για τούτο εγώ δεν ψέγω
τους Αχαιούς που αδημονούν, αλλ᾽ όμως είν᾽ αισχύνη
πολύν να έμεινες καιρόν και άδειος να γυρίσεις.
Λάβετε, ω φίλ᾽, υπομονήν και καρτερείτε ολίγο
300 να ιδούμ᾽ εάν του Κάλχαντος τα ρήματ᾽ αληθεύσουν.
Είναι στον νουν μας ζωντανά και μάρτυρες είσθ᾽ όλοι
όσους δεν πήρε ο θάνατος, οπόταν στην Αυλίδα —
χθες ή προχθές μου φαίνεται— συνάζονταν τα πλοία
των Αχαιών καταστροφήν να φέρουν εις τους Τρώας·
305 κι εμείς στους ιερούς βωμούς, όπου μια βρύση εκύλα
κάτω απ᾽ ωραίον πλάτανον τα όμορφα νερά της,
των αθανάτων καίαμεν εξαίσιες εκατόμβες·
μέγα σημάδι εφάνη εκεί, μαύρος σαν αίμα δράκος,
τέρας που έβγαλε στο φως ο ίδιος ο Κρονίδης,
310 από το βάθος του βωμού στον πλάτανον εχύθη.
Εκεί φωλιάζαν σπούργιτες, αφτέρωτα πουλάκια
εις το υψηλότατο κλαδί κρυμμένα μες στα φύλλα
οκτώ, κι ενάτ᾽ η μάνα τους που τα ᾽χε γεννημένα.
Τα ᾽τρωγε αυτός που έτριζαν ελεεινά και γύρω
315 πετούσε η μάνα κλαίοντας τα τέκνα της κι ο δράκος
᾽στράφη, ετινάχθη κι έπιασεν απ᾽ το φτερό κι εκείνην·
και αφού τα τέκνα όλά ᾽φαγε και ακόμη την μητέρα,
θαύμα τον έστησε ο θεός οπού τον είχε δείξει·
εκεί τον πέτρωσ᾽ ο υιός του κρυπτοβούλου Κρόνου·
320 κι εμείς όλοι απορούσαμε σ᾽ αυτό που εγίνη εμπρός μας·
κι ως ήλθαν ξάφνου ανάμεσα στες θείες εκατόμβες
τέρατα τόσα φοβερά, τον λόγον πήρε ο Κάλχας:
«Πώς όλοι στέκεσθ᾽ άφωνοι; Το μέγ᾽ αυτό σημείον
ο Ζευς μας το ᾽δειξε ο σοφός, κι ό,τι δηλοί θα γίνει
325 με τους καιρούς, αλλ᾽ ένδοξο θα μείνει στον αιώνα·
καθώς τα τέκνα όλά ᾽φαγε και την μητέρα εκείνος,
οκτώ, κι ενάτη ήταν αυτή που τα ᾽χε γεννημένα,
κι εμείς θα πολεμήσομεν αυτού χρόνους εννέα,
και η πόλις η πλατύδρομη στον δέκατον θα πέσει».
330 Αυτά μας έλεγε και ιδού που τώρα γίνοντ᾽ όλα.
Και, ω μεγαλόψυχοι Αχαιοί, να μείνετε σας λέγω,
ωσότου να πατήσομε τους πύργους του Πριάμου».
Είπε και όλοι εφώναξαν και τρομερά τα πλοία
απ᾽ την βοήν των Αχαιών ως πέρα ηχολογήσαν,
335 τόσον εις όλους άρεσαν οι λόγοι του Οδυσσέως.
Τότ᾽ είπεν ο Γερήνιος ο Νέστωρ ιππηλάτης:
«Ωιμέ, να συναθροίζεσθε και να δημηγορείτε,
ως θα ᾽καναν ανήλικα και απόλεμα παιδία!
Λοιπόν οι συμφωνίες μας κι οι όρκοι τι θα γίνουν;
340 Θε να καούν οι συμβουλές κι οι γνώμες των ηρώων,
οι αγνές σπονδές και των χεριών που εδώκαμεν η πίστις;
Λογομαχούμεν μάταια και τρόπον να σωθούμε,
τόσους καιρούς που ᾽μεθα εδώ δεν έχομ᾽ έβρει ακόμη·
και συ Ατρείδη πάλι ως πριν ασάλευτος στην γνώμην,
345 συ των Αργείων αρχηγός να είσαι εις τους αγώνες,
κι άφησ᾽ εκείνοι να χαθούν, ένας ή δύο που χώρια
βουλεύονται απ᾽ τους Αχαιούς, και του κακού κοπιάζουν,
στο Άργος να γυρίσομεν πριν μάθομ᾽ αν αλήθεια
ή ψέμα θα ᾽ν᾽ η υπόσχεση του αιγιδοφόρου Δία.
350 Ναι, λέγ᾽ ότι την έδωκεν ο υπέρτατος Κρονίδης
αστράφτοντας στα δεξιά με φανερά σημεία
την ώραν όπου ανέβαιναν στα γρήγορα καράβια
οι Αργείοι μαύρον θάνατον να φέρουν εις τους Τρώας.
Όθεν κανείς ας μη βιασθεί να γύρει στην πατρίδα,
355 πριν λάβει στες αγκάλες του γυναίκ᾽ ανδρός της Τροίας,
και δικαιωθούν οι στεναγμοί κι οι πόνοι της Ελένης·
και αν κάποιος θέλει φοβερά να γύρει στην πατρίδα
το χέρι στο κακόστρωτο κρεβάτι του ας απλώσει,
και πριν των άλλων γρήγορα θα κακοθανατίσει.
360 Αλλά και ατός σου, κύριε, σκέψου καλά και σ᾽ άλλον
πείθου και λόγον που θα ειπώ μη τον καταφρονέσεις·
κατά φυλές να χωρισθούν και κατά γέν᾽ οι άνδρες,
ώστε φυλή να βοηθεί φυλήν και γένος γένος.
Και αν τούτο κάμεις κι οι Αχαιοί στον λόγον σου υπακούσουν,
365 των αρχηγών και των λαών θα ιδείς ποιος είναι ανδρείος
και ποιος δειλός, ως χωριστά θα πολεμά καθένας·
θα ιδείς αν είναι από θεού την πόλιν να μη πάρεις
ή από δειλίαν των ανδρών και αμάθειαν του πολέμου».
Τότε σ᾽ αυτόν απάντησεν ο κραταιός Ατρείδης:
370 «Στες συμβουλές πόσο νικάς τους Αχαιούς, ω γέρε!
πατέρα Δία και Αθηνά και Απόλλων, ω θεοί μου,
αν είχα δέκα ωσάν εσέ συμβούλους στο πλευρό μου·
στην δύναμίν μας γρήγορα η πόλις του Πριάμου
θα έσκυφτε, και χαλασμός κι ερμιά θα την πλακώναν.
375 Αλλά μ᾽ εταλαιπώρησεν ο υπέρτατος Κρονίδης,
που σ᾽ έχθρες αδιόρθωτες και σ᾽ έριδες μ᾽ εμπλέκει·
ότι ελογομαχήσαμεν εγώ και ο Πηλείδης
χάριν της κόρης και βαρύς εδείχθηκα εγώ πρώτος·
αλλ᾽ αν ομογνωμήσομε και παλ᾽ εμείς οι δύο,
380 δε θε ν᾽ αργήσει ουδέ στιγμήν ο όλεθρος των Τρώων.
Τώρα θα γευματίσετε, κατόπι αρματωθείτε·
σιάσετε τες ασπίδες σας τροχίσετε τες λόγχες·
άφθονην δώσετε τροφήν στα γρήγορα πουλάρια,
τ᾽ αμάξια θεωρήσετε, με τούτο στην καρδιά σας,
385 που θα κρατούμε ολήμερα τον φονικόν αγώνα
και δεν θα έχει ο πόλεμος ξανάσασμα κανένα
ως να ᾽λθ᾽ η νύκτα την ορμήν να κόψει των ανδρείων·
στα στήθη σας και το λουρί της κυκλωτής ασπίδος
θα ιδρώσει και το χέρι σας στην λόγχην θ᾽ αποκάμει,
390 και θα ιδρώσουν τ᾽ άλογα στ᾽ αμάξι τανυσμένα.
Κι αν απ᾽ τον πόλεμον μακράν εις τα κυρτά καράβια
μείνει κανείς και τον ιδώ, να μην ελπίσει εκείνος
που δεν θα γίνει σπάραγμα των όρνεων και των σκύλων».
Είπε και όλοι εβόησαν, καθώς βοά το κύμα
395 από του Νότου την ορμήν επάνω σ᾽ ακρωτήρι,
που βγαίνει εμπρός στην θάλασσαν και πάντοτε το δέρνουν
τα κύματ᾽ όπως έρχονται απ᾽ όλους τους ανέμους.
Τα πλήθη τότ᾽ εσκόρπισαν τριγύρω στα καράβια,
φωτιά στες σκηνές άναψαν κι εκάθισαν να φάγουν·
400 κι εις έναν από τους θεούς θυσίαζε ο καθένας
κι εύχονταν νά ᾽βγει ζωντανός απ᾽ τον φρικτόν αγώνα·
αλλά βόδι πεντάχρονον ο μέγας Αγαμέμνων
παχύτατο εθυσίασε του φοβερού Κρονίδη,
και των Παναχαιών εκεί τους γέροντας καλούσε
405 και πρώτιστα τον Νέστορα και τον Ιδομενέα,
τους δυο κατόπιν Αίαντες, και τον Τυδείδην, κι έκτον
τον Οδυσσέα, πόμοιαζε στην γνώση με τον Δία,
και μόνος αυτοκάλεστος του ήλθεν ο γενναίος
Μενέλαος που εγνώριζε πόσες φροντίδες είχε·
410 και αφού στο βόδι ολόγυρα επήραν τα κριθάρια,
άρχισ᾽ ο Ατρείδης την ευχήν: «Υπέρτατε Κρονίδη,
ένδοξε, μαυρονέφελε, εγκάτοικε του αιθέρος,
δώσε πριν πέσει ο ήλιος και το σκοτάδι φθάσει
χάμω στην γην το μέγαρον να ρίξω του Πριάμου
415 ασβολωτό και στη φωτιά τες πύλες του να λιώσω,
και τον Εκτόρειον θώρακα με το σπαθί να σχίσω
στα αιματωμένα στήθη του, κι επίστομα στην σκόνη
γύρω του σύντροφοι πολλοί το χώμα να δαγκάσουν».
Είπε, αλλ᾽ ο Δίας την ευχήν δεν έστεργε, κι εδέχθη
420 την προσφοράν και δυνατόν του ετοίμαζεν αγώνα·
και αφού τες ευχές έκαμαν κι ερίξαν τα κριθάρια,
τον τράχηλον του εσήκωσαν, το σφάξαν και το γδάραν,
και αφού χωρίσαν τα μεριά με διπλωτό κνισάρι
τα σκέπασαν κι επάνω των ωμά κομμάτια θέσαν·
425 και αυτά με σχίζες άφυλλες εκαίαν, και τα σπλάχνα
εσούβλισαν και στην φωτιάν επάνω τα κρατούσαν·
και αφού καήκαν τα μεριά κ εγεύθηκαν τα σπλάχνα
ελιάνισαν τα επίλοιπα, τα επέρασαν στες σούβλες,
και αφού με τέχνην τα ᾽ψησαν απ᾽ την φωτιά τα πήραν.
430 Κι άμ᾽ απ᾽ τον κόπον έπαυσαν, κι ετοίμασαν το γεύμα,
έτρωγαν κι όλ᾽ ισόμοιρα χαρήκαν το τραπέζι,
και άμα εφάγαν κι έπϊαν όσ᾽ ήθελε η ψυχή τους,
ο Νέστωρ είπε προς αυτούς: «Ατρείδη βασιλέα,
με ομιλίες τον καιρό μη τρίβομ᾽ εδώ πέρα,
435 και ανάγκη είναι ν᾽ αρχίσομε χωρίς αργοπορίαν
το έργον τούτο, που ο θεός μας έδωκε στο χέρι·
και οι κήρυκες των Αχαιών τα χαλκοφόρα πλήθη
ας κράξουν να συναθροισθούν απ᾽ όλα τα καράβια,
κι εμείς ας πάμε όλοι μαζί στο στράτευμα τριγύρω
440 στα στήθη των ν᾽ ανάψομεν την λύσσαν του πολέμου».
Αυτά είπεν ο γέροντας, και ο μέγας Αγαμέμνων
τους ψηλοφώνους κήρυκες παράγγειλε να κράξουν
στον πόλεμον των Αχαιών τ᾽ αντρειωμένα πλήθη
και γρήγορα στο κήρυγμα συναθροιζόνταν όλοι.
445 Τους διαχωρίζαν με σπουδήν οι βασιλείς οι θείοι
με τον Ατρείδη κι η Αθηνά στην μέσ᾽ η γλαυκομάτα
με ατίμητην, αγέραστην, αθάνατην αιγίδα·
που εκατόν κρόσες γύρω της ολόχρυσες κρεμόνταν,
καλοπλεγμένες κι εκατόν αξίζει βόδια η μία·
450 με αυτήν περνούσε ως αστραπή των Αχαιών τα πλήθη
και τ᾽ άναφτε κι εγέμιζε τα στήθη τους ανδρείαν
να μάχονται να πολεμούν και παύσιν να μη θέλουν.
Και αγάπησαν τον πόλεμον καλύτερα ή να γύρουν
με τα βαθιά καράβια τους, στην ποθητήν πατρίδα.
455 Όπως κακή πυρκαϊά μεγάλο δάσος καίει,
σ᾽ άκρην βουνού και φαίνεται μακράν η αναλαμπή της,
ομοίως απ᾽ τον άπειρον χαλκόν, καθώς κινούντο,
ο αιθέρας ως τον ουρανόν λαμποκοπούσεν όλος.
Και όπως πλήθη αμέτρητα πουλιών συμμαζωμένα,
460 χηνών κοπάδ᾽ ή γερανών ή κύκνων μακρολαίμων
στ᾽ Άσιο λιβάδι, στες ροές σιμά του Καϋστρίου
φτεροκοπούν περήφανα στο ᾽να και στ᾽ άλλο μέρος
κι όταν καθίζουν κλαγγηκτά και ο κάμπος αντηχάει,
τόσα τα πλήθη των ανδρών από σκηνές και πλοία
465 στο σιάδι το Σκαμάνδριον χυνόνταν κι απ᾽ τον κτύπον
ίππων και ανδρών τρομακτικά η γη βροντοκοπούσεν·
κι έμειναν στο Σκαμάνδριον λιβάδι το ανθοφόρο
άπειροι ωσάν της άνοιξης τα άνθη και τα φύλλα.
Κι όπως σωρεύοντ᾽ άπειρες οι μύγες εις την στάνην
470 την άνοιξιν οπού τ᾽ αγγειά με γάλα ξεχειλίζουν,
ομοίως και των Αχαιών τ᾽ ανδρειωμένα πλήθη
στην πεδιάδ᾽ αμέτρητα, πυκνότατα, εστεκόνταν
κι ελαχταρούσαν όλεθρον να φέρουν εις τους Τρώας.
Και όπως εύκολα γιδιών κοπάδια σκορπισμένα
475 και στην βοσκήν ανάμεικτα χωρίζουν οι ποιμένες,
ομοίως εις τον πόλεμον εσύνταζαν τα πλήθη
οι αρχηγοί και ανάμεσα ο κραταιός Ατρείδης
στα μάτια και στην κεφαλήν αστραποφόρος Δίας
στην ζώσιν Άρης έδειχνε και Ποσειδών στα στήθη.
480 Κι όπως σ᾽ αγέλην έξοχος απ᾽ όλους είναι ο ταύρος,
και στην βοσκήν διακρίνεται, ομοίως τον Ατρείδην
ο Βροντητής ηθέλησεν εκείνην την ημέραν
λαμπρόν να κάμει κι έξοχον στο πλήθος των ηρώων.
Μούσες, του Ολύμπου κάτοικες, διδάξετέ με τώρα —
485 είσθε θεές και βρίσκεσθε παντού και ηξεύρετ᾽ όλα,
τίποτ᾽ εμείς δεν ξεύρομεν, την φήμην μόνο ακούμε,—
των Δαναών οι βασιλείς και οι άρχοι τίνες ήσαν·
του πλήθους τα ονόματα να ειπώ δεν θα ημπορούσα
εγώ κι αν δέκα στόματα κι αν δέκα γλώσσες είχα,
490 κι αν είχ᾽ ασύντριφτην φωνήν και χάλκινα τα στήθη·
μόνον οι κόρες του Διός αιγιδοφόρου, οι Μούσες
Ολυμπιάδες θα ᾽λεγαν πόσοι στην Τροίαν ήλθαν·
αλλά θα ειπώ τους αρχηγούς και όλα τα καράβια.
Των Βοιωτών οι αρχηγοί Πηνέλαος, Κλονίος,
495 Προθήνωρ, Αρκεσίλαος, και Λήτος διοικούσαν
όσους απόστειλ᾽ η Αυλίς πετρώδης, η Υρία,
η Σχοίνος, ο Ετεωνός πολύλοφος, η Σκώλος,
η ευρύχωρη Μυκαλησσός, η Θέσπεια κι η Γραία,
όσους το Άρμ᾽ απόστειλε, το Ειλέσιον, οι Ερύθρες,
500 ακόμη όσους ο Ελεών, ο Πετεών, η Ύλη,
ο Μεδεών πόλις καλή και όσους η Ωκαλέη,
η Θίσβ᾽ η πολυτρύγονη, η Εύτρησις, οι Κώπες,
κι ο χλοερός Αλίαρτος, κι όσους ακόμη εστείλαν
ο Γλίσας, η Κορώνεια, η Πλάταια και η πόλις
505 ωραία των Υποθηβών, και η πόλις η αγία
η Όγχηστος, πολύδενδρο του Ποσειδώνος κτήμα,
η θεία Νίσα, η Μίδεια, η Άρνη αμπελοφόρα,
και όσοι από την έσχατην έφθασαν Ανθηδόνα.
Πενήντα σαν τα πλοία των κι επάνω στο καθένα
510 ήσαν εκατόν είκοσι των Βοιωτών αγόρια.
Του Ορχομενού των Μινυών τους άνδρες και Ασπληδόνος
εδιοικούσε ο Ιάλμενος και Ασκάλαφος, αγόρια
του Άρη και της θυγατρός του Άκτορος Αζείδη
της Αστυόχης, οπού αγνή στ᾽ ανώγι της ανέβη
515 κι ο Άρης, δυνατός θεός, με αυτήν κρυφά κοιμήθη·
κι είχαν τριάντα βαθουλά κατόπι τους καράβια.
Με τους Φωκείς ο Επίστροφος ερχόταν και ο Σχεδίος
υιοί του μεγαλόψυχου Ιφίτου Ναυβουλίδη.
Τους έστειλε η Κυπάρισσος και η Πυθώ πετρώδης,
520 η θεία Κρίσα και η Δαυλίς, ο Πανοπεύς και ακόμη
τα μέρη της Υαμπόλεως, και της Ανεμωρείας
κι αυτά που ο θείος ποταμός ο Κηφισός ποτίζει,
και η Λίλαια που κτίστηκεν επάνω στες πηγές του·
κι είχαν σαράντα ολόμαυρα κατόπι τους καράβια
525 και κολλητά στους Βοιωτούς, στο αριστερό τους πλάγι
οι πολεμάρχοι εσύνταζαν τα πλήθη των Φωκέων.
Των Λοκρών ήταν αρχηγός ο Οιλείδης ταχύς Αίας
πολύ πολύ μικρότερος του Τελαμωνιάδη
στο σώμα, και μικρόσωμος λινοθωρακωμένος
530 των Πανελλήνων και Αχαιών εις το κοντάρι πρώτος·
ήλθαν απ᾽ την Καλλίαρον, την Κύνον, τον Οπούντα,
απ᾽ τες ωραίες Αυγειές, την Βήσσαν και την Σκάρφην,
την Τάρφην και το Θρόνιον, του Βοαγρίου πόρον·
και αυτόν σαράντα ολόμαυρα καράβι᾽ ακολουθούσαν
535 των Λοκρών πού ᾽ναι αντίπερα της ιεράς Ευβοίας.
Και τους ανδρείους Άβαντας κατοίκους της Ευβοίας
από Χαλκίδ᾽ Ερέτριαν και απ᾽ την σταφυλοφόραν
Ιστίαιαν και Κήρινθον ακρόγιαλην και ακόμη
από το Δίον το υψηλό, την Κάρυστον και Στύρα,
540 τους διοικούσε ο φοβερός στην μάχην Ελεφήνωρ
Χαλκοδοντιάδης αρχηγός των ψυχερών Αβάντων.
Γοργόποδοι με τα μαλλιά στες πλάτες απλωμένα,
λογχιστές ήσαν πρόθυμοι με τα μακριά κοντάρια
στα στήθη επάνω των εχθρών τους θώρακες να σπάσουν·
545 και αυτόν σαράντα ολόμαυρα καράβια ακολουθούσαν.
Άνδρες οι Αθήνες έστειλαν, καλοκτισμένη πόλις·
κι ήταν η χώρα του υψηλού στο φρόνημα Ερεχθέως·
τον γέννησεν η δότρα Γη και του Διός η κόρη
η Αθηνά τον έθρεψε, και στον λαμπρόν ναόν της
550 τον έθεσε, και με κριούς και ταύρους, κάθε χρόνο
τ᾽ αγόρια των Αθηνών ευφραίνουν την ψυχή του·
ο Μενεσθεύς του Πετεώ τους διοικούσε, ο μόνος
ίππους να τάξ᾽ εις πόλεμον και ασπιδοφόρους άνδρες,
και σ᾽ όλους μέσα τους θνητούς αντίπαλον δεν είχεν
555 άλλον παρά τον Νέστορα, τον γεροντότερόν του·
και αυτόν πενήντα ολόμαυρα καράβια ακολουθούσαν.
Ο Αίας πρύμνες δώδεκα της Σαλαμίνος είχε,
κι εστάθηκε στες φάλαγγες σιμά των Αθηναίων.
Άνδρες το Άργος έστειλε κι η πυργωμένη Τίρυνς
560 απ᾽ το βαθύ λιμάνι τους η Ασίνη κι η Ερμιόνη,
η αμπελωμένη Επίδαυρος, τα μέρη της Τροιζήνος,
των Ηιονών, του Μάσητος, ακόμη της Αιγίνης·
τους διοικούσαν ο καλός στην μάχην Διομήδης
και ο Σθένελος· του δοξαστού υιός του Καπανέως,
565 και τρίτος ο Ευρύαλος, ο θείος, που εγεννήθη
απ᾽ τον υιόν του Ταλαού τον άρχον Μηκιστέα·
αλλ᾽ ήταν όλων αρχηγός ο ανδρείος Διομήδης·
κι είχαν ογδόντα ολόμαυρα κατόπιν τους καράβια.
Και οι Μυκήνες οι λαμπρές, η Κόρινθος πλουσία,
570 οι Κλεωνές καλόκτιστες, των Ορνειών τα μέρη,
η Αραιθυρέα πάντερπνη, η πόλις Σικυώνος,
εκεί που πρώτ᾽ ο Άδραστος εγίνη βασιλέας,
η Υπερησία, και η ψηλή Γονούσσα και η Πελλήνη,
ο Αιγιαλός, το Αίγιον κι η απλωμένη Ελίκη
575 έστειλαν άνδρες σ᾽ εκατό καράβια ανεβασμένους
και αρχηγός ήτ᾽ ο κραταιός Ατρείδης Αγαμέμνων.
Εκείνος είχε τα πολλά και ανδρειωμένα πλήθη,
κι άστραφτεν όλος στ᾽ άρματα κι επαίρετο η ψυχή του
ως ήταν εις την δύναμιν ο πρώτος των ηρώων,
580 ότ᾽ είχε αυτός πλιότερον λαόν ολόγυρά του.
Έστειλεν άνδρες η κλειστή στα όρη Λακεδαίμων,
η Μέσσ᾽ η πολυτρύγονη, η Σπάρτη και η Φάρις,
οι Βρυσειές, οι Αυγειές οι πάντερπνες, οι Αμύκλες,
το Έλος, χώρ᾽ ακρόγιαλη, το Οίτυλος και ο Λάας
585 και τούτους ο Μενέλαος ο ανδρείος αδελφός του
εδιοικούσε κι έφερνε μαζί του εξήντα πλοία·
και ανάμερ᾽ αρματώνονταν και αυτός με προθυμίαν
στην μέση τους επρόβαινε και τους παρακινούσε
στον πόλεμον και τού καιε τα σπλάχνα μέσα ο πόθος
590 να εκδικηθεί τους στεναγμούς, τα δάκρυα της Ελένης.
Η Πύλος άνδρες έστειλε και η πάντερπνη Αρήνη
το Θρύον, πόρος του Αλφειού, το Αιπύ λαμπρό, τα μέρη
και του Κυπαρισσήεντος και της Αμφιγενείας,
του Έλους και της Πτελεού, το Δώριον, όπου οι Μούσες
595 ήβραν τον Θράκα Θάμυριν και αλάλητον τον κάμαν,
ως γύριζε απ᾽ τον Εύρυτον τον άρχον Οιχαλίας·
πως θα ενικούσ᾽ επαίρονταν αυτός και αν τραγουδούσαν
οι Μούσες κόρες του Διός κι εκείνες χολωμένες
τον τύφλωσαν· και της ωδής το χάρισμα το θείον
600 και ακόμη το κιθάρισμα τον κάμαν ν᾽ αστοχήσει
και τούτους ο Γερήνιος ο Νέστωρ διοικούσε,
κι ήσαν καράβια βαθουλά κατόπι του ενενήντα.
Η Αρκαδία κάτωθεν απ᾽ τ᾽ όρος της Κυλλήνης
που ο τάφος είν᾽ ο Αιπύτιος και τρέφει λογχοφόρους
605 ο Ορχομενός πολύαρνος, η ανεμισμένη Ενίσπη,
η Ρίπη και ο Φενεός εστείλαν κι η Στρατία
η Μαντινέα πάντερπνη, η Στύμφαλος κι ακόμη
η Παρρασία, κι έστειλεν η χώρα της Τεγέας·
καράβια εξήντα είχε μ᾽ αυτούς ο γόνος του Αγκαίου
610 ο Αγαπήνωρ αρχηγός, και στο καθένα πλήθος
Αρκάδες ήσαν πρακτικοί στην τέχνην του πολέμου.
Αλλ᾽ επειδή δεν γνώριζαν τα έργα της θαλάσσης,
τους είχε δώσει ο κραταιός Ατρείδης Αγαμέμνων
τα πλοία τα καλόστρωτα να σχίζουν τα πελάγη.
615 Και από την θείαν Ήλιδα κι απ΄ το Βουπράσιον ήλθαν
από τους τόπους όπου κλειούν η Μύρσινος, στην άκρην,
η Υρμίνη, το Αλείσιον κι η Ωλενία πέτρα·
τέσσαρες ήσαν αρχηγοί κι είχε ο καθένας δέκα
καράβια και τα γέμιζαν των Επειών τα πλήθη.
620 Ένας ο Θάλπιος υιός του Ακτορίδη Ευρύτου,
δεύτερος ο Αμφίμαχος, ο γόνος του Κτεάτου·
ο Αμαρυγκείδης ο καλός Διώρης ήταν τρίτος,
τέταρτος, ο Πολύξενος λαμπρό του Αγασθένους
του βασιλέως γέννημα και έγγονος του Αυγείου.
625 Και τα νησιά τα ιερά της Ήλιδος αντίκρυ
Εχίνες και Δουλίχιον, σαράντα εστείλαν πλοία
κι ο Μέγης ήταν αρχηγός ισόπαλος του Άρη,
και τον εγέννησε ο Φυλεύς, αγαπητός του Δία,
που έναν καιρόν, ως έπεσε στην έχθραν του πατρός του,
630 εις το Δουλίχιον πέρασεν εκεί να κατοικήσει.
Κατόπ᾽ οι μεγαλόψυχοι ερχόνταν Κεφαλλήνες,
η Ιθάκη, τα σεισόφυλλα προπόδια του Νηρίτου,
τους στείλαν, τα Κροκύλεια, η Αιγίλιψ η τραχεία,
τους έστειλεν η Ζάκυνθος, η Σάμος και τα μέρη
635 της στερεάς τ᾽ αντίπερα· και είχαν αρχηγό τους
τον Οδυσσέα πόμοιαζε στην γνώση με τον Δία,
και είχαν πλοία δώδεκα με κόκκινες τες πλώρες.
Των Αιτωλών ήτο αρχηγός ο Ανδραιμονίδης Θόας·
τους έστειλ᾽ η ακρόγιαλη Χαλκίς και η Πυλήνη,
640 η Ώλενος και ο Πλευρών, και η Καλυδών πετρώδης·
και ως είχε λείψ᾽ η γενεά του ανδρειωμένου Οινέως
με τον ξανθόν Μελέαγρον, γι᾽ αυτό καθ᾽ εξουσία
εδόθηκε του Θόαντος στων Αιτωλών τα πλήθη·
κι είχε σαράντα ολόμαυρα κατόπι του καράβια.
645 Και των Κρητών ήτο αρχηγός ο Ιδομενεύς ο ανδρείος,
όσους απόστειλε η Κνωσός και η πυργωμένη Γόρτυς
και ο λευκόγειος Λύκαστος και η Μίλητος και η Λύκτος,
το Ρύτιον και η Φαιστός χώρες λαμπρές και άλλοι
οπού την εκατόμπολιν εκατοικούσαν Κρήτην·
650 όλων αυτών ήτο αρχηγός ο Ιδομενεύς ο ανδρείος,
και ο Μηριόνης όμοιος του ανθρωποφόνου Άρη·
κι είχαν ογδόντα ολόμαυρα κατόπι τους καράβια.
Και ο Τληπόλεμος τρανός και ωραίος Ηρακλείδης
εννέα πρύμνες έφερνε Ροδίων περηφάνων
655 που εις τρεις μοιράσαν το νησί της Ρόδου χώρες όλο
της Λίνδου, της Ιαλισού και της λευκής Καμείρου˙
και τον λαμπρόν Τληπόλεμον από τον Ηρακλέα
η Αστυόχη εγέννησε, που απ᾽ όπου την Εφύραν
βρέχει ο Σελλήεις ποταμός, την είχε πάρει εκείνος,
660 αφού πολλές ξολόθρευσε χώρες ανδρών ηρώων·
και τούτος ο Τληπόλεμος, άμα στο σπίτι ανδρώθη,
ξάφνου τον θείον μητρικόν φονεύει του πατρός του
τον γέροντα Λικύμνιον· κι ευθύς κατασκευάζει
καράβια και αφού σύναξε πολλά μαζί του πλήθη
665 εις τα πελάγη ερίχθηκεν, ότι του Ηρακλέους
οι άλλ᾽ υιοί και έγγονοι δεινά τον φοβερίζαν.
Και αφού πολύ παράδειραν εφθάσαν εις την Ρόδον
και τριμερώς κατοίκησαν κατά φυλές την νήσον,
και τους αγάπησε ο θεός που σ᾽ όλους βασιλεύει
670 και πλουτισμού τους έχυσε πλημμύραν, ο Κρονίδης.
Από την Σύμην ο Νιρεύς καράβια φέρνει τρία,
της Αγλαΐας ο Νιρεύς και του Χαρόπου αγόρι,
οπού στο κάλλος, ο Νιρεύς, αν έλειπε ο Πηλείδης,
θα επρώτευε των Δαναών όσ᾽ ήλθαν εις την Τροίαν·
675 αλλά ήταν απόλεμος και ολίγους είχεν άνδρες.
Τους άνδρες απ᾽ την Νίσυρον, την Κάρπαθον, την Κάσον,
και απ᾽ τες Καλύδνες και απ᾽ την Κων την πόλιν του Ευρυπύλου
εδιοικούσε ο Άντιφος και ο Φείδιππος, βλαστάρια
του βασιλέως Θεσσαλού του γόνου του Ηρακλέους·
680 κι είχαν τριάντα βαθουλά κατόπι τους καράβια.
Και απ᾽ τ᾽ Άργος το Πελασγικόν όσ᾽ ήλθαν και απ᾽ την Άλον
και απ᾽ την Τρηχίνα πληθυσμοί και απ᾽ την Αλόπην όσοι
κι όσοι απ᾽ την καλλιγύναικα Ελλάδα και την Φθίαν,
και Μυρμιδόνες και Αχαιοί και Έλληνες λεγόνταν,
685 πενήντα πλοία και αρχηγός εις όλους, ο Πηλείδης.
Από τον φρικτόν πόλεμον εσχόλαζαν εκείνοι,
ότι δεν είχαν αρχηγόν να τους συντάξ᾽ εις μάχην,
ως έμενεν ο Αχιλλεύς στες πρύμνες χολωμένος,
αφ᾽ ότου την καλόκομην του επήραν Βρισηίδα,
690 οπού μ᾽ αγών᾽ απόκτησεν ότ᾽ έριξε τα τείχη
της Θήβης και της Λυρνησσού και τ᾽ ανδρειωμέν᾽ αγόρια
Επίστροφον και Μύνητα του Ευήνου βασιλέως
Σεληπιάδη ενίκησεν· με αυτόν τον πόνον στέκει
αργός, αλλά τα άρματα να πιάσει δεν θ᾽ αργήσει.
695 Άνδρες η Πύρασος χλωρή, που η Δήμητρα έχει δάσος,
η Ίτων η πολύαρνη και η Φυλάκη εστείλαν,
και της Αντρώνος οι γιαλοί και η Πτελεός χλοώδης·
ο ανδρείος Πρωτεσίλαος ήτο αρχηγός τους πρώτα·
τότε τον είχε η μαύρη γη, και έρμη στην Φυλάκην
700 τον ᾽μοιρολόγα η χήρα του στο άκλερό του σπίτι·
Δαρδάνου ακόντι ενέκρωσεν αυτόν κει που πηδούσε
πρώτος των άλλων Αχαιών από την πλώρην μόνος·
και αυτόν ποθούσεν ο λαός, αν κι ήταν αρχηγός τους
άλλο του Άρη βλάστημα, ο ανδράγαθος Ποδάρκης,
705 υιός του πολυπρόβατου Ιφίκλου Φυλακίδη
και αυτάδελφος του ήρωος λαμπρού Πρωτεσιλάου·
αλλά στα χρόνι᾽ ανώτερος, καθώς και στην ανδρείαν
ήταν ο Πρωτεσίλαος και αν αρχηγόν ελάβαν,
όμως εκείνον τον καλόν μες στην καρδιά τους είχαν·
710 κι είχαν σαράντα ολόμαυρα κατόπι τους καράβια.
Έστειλαν άνδρες και οι Φερές που ᾽ναι η Βοιβία λίμνη,
κι η Βοίβη κι η Ιαωλκός ωραία και οι Γλαφύρες·
τους διοικούσ᾽ ο Εύμηλος κι ένδεκα πρύμνες είχε·
η Άλκηστις η ασύγκριτη τον γέννησε του Αδμήτου,
715 η κόρ᾽ η ωραιότερη απ᾽ όλες του Πελίου.
Της Θαυμακίας στάλθηκαν και της Μηθώνης άνδρες
της Ολιζώνος πετρωτής και ομού της Μελιβοίας·
και ο Φιλοκτήτης αρχηγός, εξαίσιος τοξότης,
μ᾽ επτά καράβια ολόμαυρα· κι επάνω στο καθένα
720 ήσαν τοξότες θαυμαστοί πενήντα κουπηλάτες·
αλλά εκείνος έμενε στην Λήμνον την αγίαν
που τον αφήκαν οι Αχαιοί φρικτά βασανισμένον
απ᾽ την πληγήν που του ᾽φερεν ολέθρια νεροφίδα.
Εκεί θλιμμένος έμενεν· αλλ᾽ έμελλαν οι Αργείοι
725 ογρήγορα να ενθυμηθούν τον μέγαν Φιλοκτήτην·
και αυτόν ποθούσεν ο λαός, αν κι άναρχοι δεν ήσαν·
ήταν ο Μέδων αρχηγός, εκείνος οπού νόθον
απ᾽ τον Οιλέα πορθητήν εγέννησεν η Ρήνη.
Κι όσοι της Τρίκκης κάτοικοι και της τραχιάς Ιθώμης
730 κι όσοι της χώρας κάτοικοι του Ευρύτου Οιχαλίας,
είχαν τριάντα βαθουλά καράβια κι αρχηγοί τους
ήσαν ο Ποδαλείριος κι ο αδελφός Μαχάων
ιατροί καλοί, του Ασκληπιού δυο τέκνα δοξασμένα.
Όσοι τ᾽ Ορμένιον άφησαν την βρύσιν Υπερείας,
735 τ᾽ Αστέριον και τες κορυφές τες άσπρες του Τιτάνου,
τους διοικούσε ο Ευρύπυλος λαμπρός Ευαιμονίδης
κι είχε σαράντα ολόμαυρα κατόπι του καράβια.
Από Γυρτώνην, Άργισσαν, απ᾽ Όρθην, απ᾽ την πόλιν
Ηλώνην και από την λευκήν Ολοοσσόν όσ᾽ ήλθαν,
740 τους διοικούσ᾽ ο ατρόμητος στην μάχην Πολυποίτης,
που έγγονος ήταν του Διός κι υιός του Πειριθόου,
με τον Πειρίθοο η ξακουστή τον γέννησ᾽ Ιπποδάμεια,
όταν εκείνος πάταξε τα δασερά θηρία
και τα ᾽διωξε απ᾽ το Πήλιον στην χώραν των Αιθίκων·
745 κι ήταν μ᾽ αυτόν συναρχηγοί ο Λεοντεύς ανδρείος
κι είχαν σαράντα ολόμαυρα κατόπι τους καράβια.
Ήλθε απ᾽ την Κύφον ο Γουνεύς με εικοσιδύο πρύμνες·
είχ᾽ Ενιήνων πληθυσμόν και Περραιβών γενναίων,
750 όσοι στην κακοχείμωνην Δωδώνην κατοικήσαν,
και όσοι απ᾽ τον Τιταρήσιον ποτίζουν τους αγρούς των,
που χύνει μες στον Πηνειόν τα πρόσχαρα νερά του
και με τες αργυρές στροφές του Πηνειού δεν σμίγει
και καθαρός επάνωθεν ωσάν το λάδι πλέει
755 ότι απ᾽ την Στύγα εκόπηκε και αυτή ᾽ναι μέγας όρκος.
Ο γοργοπόδης Πρόθοος, υιός του Τενθρηδόνος,
ήτο αρχηγός στους Μάγνητες, που του κινησιφύλλου
Πηλίου και του Πηνειού τα μέρη εκατοικούσαν·
κι είχε σαράντα ολόμαυρα κατόπι του καράβια.
760 Ήσαν αυτοί των Δαναών οι πρώτοι πολεμάρχοι.
Τώρα ποιος άνδρας κάλλιστος, ποιος ίππος ήτο απ᾽ όσους
με τους Ατρείδες στράτευσαν, συ, Μούσα, δίδαξέ με·
του Φηρητιάδη επρώτευαν οι εξαίσιες φοράδες,
τες έζεψεν ο Εύμηλος και ωσάν πουλιά πετούσαν,
765 ομότριχες, ομήλικες, με νώτα σταφνισμένα·
τες έθρεψ᾽ ο αργυρότοξος Απόλλων στην Πηρείαν,
φυγής και τρόμου πρόξενα, δυο θηλυκά πουλάρια·
και των ανδρών επρώτευεν ο Τελαμώνιος Αίας,
ενόσω ακόμη εθύμωνεν ο ασύγκριτος Πηλείδης·
770 και σ᾽ όλους πάλι επρώτευαν οι ίπποι του Αχιλλέως.
Εκείνος έμενεν αργός στα ποντοπόρα πλοία
αυτού να τρέφει τον θυμόν που είχε στον Ατρείδην·
κι επάνω στην ακρογιαλιά τα πλήθη διασκεδάζαν
με δίσκους, με ακόντια, που ρίχναν και με τόξα,
775 κι οι ίπποι στέκονταν σιμά στ᾽ αμάξι του καθένας
κι ετρώγαν βαλτοσέλινα και τρυφερό τριφύλλι·
κι ήσαν τ᾽ αμάξια στες σκηνές, ως πρέπει, σκεπασμένα·
και οι κύριοι τον αρχηγόν ποθούσαν τον ανδρείον
και στον στρατόν εγύριζαν μακράν από την μάχην.
780 Κι ερχόνταν ως να έβοσκε φωτιά στον τόπον όλον
κι όλη αποκάτω εβόγγα η γη, σαν όταν θυμωμένος
ο βροντητής δέρνει την γην που θλίβει τον Τυφώνα,
που λέγουν ότι κείτεται στην χώραν των Αρίμων,
τόσον απ᾽ τον ποδόκτυπον αυτών, ως προχωρούσαν,
785 βογγούσε η γη, και με σπουδήν την πεδιάδα εσχίζαν.
Και αποσταλμένη του Διός η ανεμόποδ᾽ Ίρις
ήλθε το μήνυμα πικρό να φέρει εκεί στους Τρώας
κι είχαν εκείνοι σύνοδον στην θύραν του Πριάμου
συναθροισμένοι όλοι μαζί και γέροντες και νέοι·
790 σ᾽ αυτούς πλησίασε η θεά, και στην φωνήν ομοιώθη
με του Πριάμου τον υιόν Πολίτην· και των Τρώων
αυτός εκάθιζε σκοπός, ως ήταν φτεροπόδης,
ψηλά στον τάφον πόσκεπε τον γέροντ᾽ Αισυήτην,
κι ετήρα πότ᾽ οι Αχαιοί θα ορμούσαν απ᾽ τα πλοία.
795 Μ᾽ αυτόν ομοιώθη στην φωνήν η Ίρις και τους είπε:
«Ω γέρε, οι λόγοι περισσοί σ᾽ αρέσουν, σαν ακόμη
να ᾽χαμε ειρήνην· κι έφθασεν ώρα φρικτού πολέμου·
μάχες ανδρών είδαν πολλές τα μάτια μου, αλλ᾽ ακόμα
τόσον δεν είδα εγώ λαόν και τόσο ανδρειωμένον,
800 ότι ωσάν φύλλ᾽ αμέτρητον τωόντι ή σαν τον άμμον
τους βλέπω εδώ να χύνονται την πόλιν να κτυπήσουν·
ω Έκτωρ, εσύ μάλιστα τον λόγον μου ν᾽ ακούσεις·
ως είναι οι βοηθοί πολλοί στην πόλιν του Πριάμου
και γλώσσαν άλλην χωριστήν το κάθε γένος έχει,
805 να διοικεί κάθε αρχηγός τους ιδικούς του κάμε
και να οδηγεί στον πόλεμον με τάξιν τους πολίτες».
Είπε και από τον Έκτορα γνωρίσθ᾽ η φωνή θεία,
κι έλυσ᾽ ευθύς την σύνοδον, και αρματωθήκαν όλοι·
οι πύλες όλες άνοιξαν, κι εχύνονταν τα πλήθη
810 πεζοί και ιππείς και αλαλαγμός μεγάλος ακουόνταν.
Εμπρός στην πόλιν υψηλή σηκώνεται μια ράχη
στην πεδιάδ᾽ ανάμερα κι ελεύθερη τριγύρω
και τάφον της πολύσκιρτης Μυρίνας την ελέγαν
οι αθάνατοι και Βάτειαν οι άνθρωποι ονομάζαν·
815 εκεί εξεχωρίσθηκαν οι βοηθοί και οι Τρώες.
Των Τρώων ήταν αρχηγός ο λοφοσείστης Έκτωρ
ο Πριαμίδης, και λαός πλιότερος και ανδρείος
στο πλάγι του εσυντάζονταν για μάχη διψασμένος.
Των Δαρδανίων αρχηγός ήτ᾽ ο λαμπρός Αινείας·
820 του Αγχίση τον εγέννησεν η ασύγκριτη Αφροδίτη,
οπού θεά μ᾽ άνδρα θνητόν στην Ίδην εκοιμήθη·
κι είχε κοντά συναρχηγούς του Αντήνορος δύο τέκνα,
Αρχέλοχον και Ακάμαντα στον πόλεμον τεχνίτες.
Από της Ίδης τες ποδιές οι Τρώες της Ζελείας,
825 πλούσιος λαός που το βαθύ πίνει νερό του Αισήπου,
τ᾽ αγόρι του Λυκάονος τους διοικούσ᾽ ο θείος
ο Πάνδαρος, που έλαβε το τόξο από τον Φοίβον.
Της Αδραστείας και Απαισού και της ψηλής Τηρείας
και της Πιτύας τους λαούς εδιοικούσαν δύο,
830 ο Άδραστος και ο Άμφιος λινοθωρακισμένος,
του Περκωσίου Μέροπος υιοί, του εξόχου μάντη·
και να μη παν εξόρκιζε ο γέρος τα παιδιά του
στον ανδροφθόρον πόλεμον· και αυτοί δεν τον ακούσαν,
ότ᾽ οι κακές τους έσερναν μαύρου θανάτου μοίρες.
835 Όσ᾽ ήλθαν από Πράκτιον, από Περκώτην άνδρες,
από Σηστόν, απ᾽ Άβυδον και απ᾽ την λαμπρήν Αρίσβην,
ο Υρτακίδης Άσιος τους διοικούσε ο μέγας.
Και αυτόν απ᾽ τον Σελλήεντα, ποτάμι της Αρίσβης,
ίπποι μεγάλοι αστραφτεροί εφέραν τον ανδρείον.
840 Τα γένη ακόμη Πελασγών καλών κονταρομάχων,
που της Λαρίσης κατοικούν στα κάρπιμα πεδία·
ο Ιππόθοος και ο Πύλαιος τα διοικούσαν δύο
τέκνα του Λήθου Πελασγού του Τευταμίδη ανδρεία.
ο Ακάμας και ο Πείροος τους Θράκας διοικούσαν
845 όσ᾽ είναι απ᾽ τον ορμητικόν Ελλήσποντον κλεισμένοι.
Ο Εύφημος ήτο αρχηγός των λογχιστών Κικόνων·
τον γέννησε ο θεοφίλητος ο Τροίζηνος Κεάδης.
Οι τοξοφόροι Παίονες με τον Πυραίχμην ήλθαν
μακρόθε, από τον Αξιόν, πλατύροο ποτάμι
850 το ωραιότεοο της γης, και από την Αμυδώνα.
Τους Παφλαγόνας έφερεν ο ανδρείος Πυλαιμένης
από την γην των Ενετών, π᾽ άγρια μουλάρια τρέφει,
τους έστειλεν η Κύτωρος, η Σήσαμος που έχουν
στου Παρθενίου την ροήν λαμπρές τες κατοικίες,
855 η Κρώμνα και ο Αιγιαλός κι οι απόκρημνοι Ερυθίνοι.
Τους Αλιζώνας έφεραν οι Επίστροφος και Οδίος,
όθεν μακράν ο άργυρος γεννάται, στην Αλύβην.
Ο Χρόμις είχε τους Μυσούς κι ο Έννομος ο μάντις·
και μ᾽ όλην του την μαντικήν δεν ξέφυγε την μοίραν,
860 αλλά και αυτόν εφόνευσεν ο γρήγορος Πηλείδης
μες στο ποτάμι, όπ᾽ έσφαξε και τόσους άλλους Τρώας.
Τους Φρύγας τους πολεμικούς από την Ασκανίαν
ο θεϊκός Ασκάνιος και ο Φόρκυς διοικούσαν.
Ο Άντιφος τους Μήονας και ο Μέσθλης διοικούσαν
865 που ο Ταλαιμένης γέννησε και η Γυγαία λίμνη·
τους Μήονας που κατοικούν εις τες ποδιές του Τμώλου.
Ο Νάστης πάλιν των Καρών, λαών βαρβαροφώνων,
ήτο αρχηγός που των Φθειρών τους έστειλαν τα πλάγια
πολύδενδρα και η Μίλητος και οι πέτρες της Μυκάλης
870 δύο τέκνα του Νομίονος, αγόρια παινεμένα,
ήσαν εκείνων οι αρχηγοί, Αμφίμαχος και Νάστης,
που ως κόρη χρυσοστόλιστος στον πόλεμον κινούσε·
μωρός και από τον θάνατον με τούτον δεν εσώθη,
αλλά νεκρόν τον έστρωσεν ο τρομερός Πηλείδης
875 μες στο ποτάμι κι έπειτα του επήρε το χρυσάφι.
Και τους Λυκίους έφεραν ο Σαρπηδών και ο Γλαύκος
απ᾽ της Λυκίας τους αγρούς οπού ποτίζει ο Ξάνθος.
Ιλιάδα – Γ
Όλοι κοιμώντ᾽ ολονυκτίς θεοί και πολεμάρχοι,
αλλ᾽ ύπνος δεν κατέβαινε στα μάτια του Κρονίδη
κι εμεριμνούσε πώς τιμήν να δώσει του Αχιλλέως
και αφανισμόν των Αχαιών να φέρει εκεί στα πλοία·
5 και τούτ᾽ η συμφερότερη βουλή στον νουν του εφάνη
να στείλει πλάνον Όνειρον ευθύς εις τον Ατρείδην,
κι εκείνον επροσφώνησε με λόγια φτερωμένα:
«Όνειρε πλάνε, στα γοργά των Αχαιών καράβια
κατέβα, του Αγαμέμνονος μες στην σκηνήν του Ατρείδη,
10 όλ᾽ απαράλλακτα να ειπείς αυτά που σε προστάζω.
Των ανδρειωμένων Αχαιών τα πλήθη ας αρματώσει
όλα, και τώρα θα ᾽παιρνε την πόλιν του Πριάμου,
που πλέον δεν διχογνωμούν οι κάτοικοι του Ολύμπου,
αφού τους παρακάλεσεν η Ήρα κι εσυγκλίναν
15 και πόνου ώρα κρέμαται στην κεφαλήν των Τρώων».
Άμα τον λόγον άκουσε, στων Αχαιών τα πλοία
εχύθη ευθύς ο Όνειρος, μες στην σκηνήν του Ατρείδη
και σ᾽ ύπνον μέσ᾽ αμβρόσιον τον ήβρε βυθισμένον·
στην κεφαλήν του εστήθηκεν επάνω και ομοιώθη
20 του Νηλείδη Νέστορος, που εκείνον ο Ατρείδης
από τους άλλους γέροντες εξαίρετα ετιμούσε.
Μ᾽ αυτόν ο θείος Όνειρος ομοιώθη και του είπε:
«Κοιμάσ᾽, υιέ του ανδράγαθου του πολεμάρχου Ατρέως;
Και να κοιμάται ολονυκτίς δεν πρέπει ο βουληφόρος,
25 που σ᾽ αυτόν κρέμονται οι λαοί και έχει φροντίδες τόσες·
τώρ᾽ άκουσέ με· μηνυτήν σ᾽ εσέ με στέλνει ο Δίας
που και μακράν σε συμπονεί πολύ και σ᾽ ελεείται.
Τους ανδρειωμένους Αχαιούς σου λέγει ν᾽ αρματώσεις
όλους· και τώρα θα ᾽παιρνες την πόλιν του Πριάμου,
30 που πλέον δεν διχογνωμούν οι κάτοικοι του Ολύμπου,
αφού τους παρακάλεσεν η Ήρα κι εσυγκλίναν,
και ο Δίας κρέμασ᾽ όλεθρον στην κεφαλήν των Τρώων.
Αυτό στον νουν σου φύλαξε, να μη το λησμονήσεις
όταν ο ύπνος ο γλυκύς τα μέλη σου θ᾽ αφήσει».
35 Είπε και αυτού τον άφησε να έχει μες στον νουν του
εκείνα που αληθινά δεν έμελλαν να γίνουν·
να πάρει εθάρρευε ο τυφλός εκείνην την ημέραν
την Τροίαν και δεν γνώριζε τι μελετούσε ο Δίας,
πόμελλε ακόμη στεναγμούς και πόνους να γεννήσει
40 των Τρώων και των Δαναών με φοβερούς πολέμους.
Εξύπνησε που έπλεε τριγύρ᾽ ο θείος λόγος.
Εκάθισε και μαλακόν επέρασε χιτώνα,
εύμορφον, νέον, κι έβαλε μεγάλο επανωφόρι,
στα λαμπρά πόδια σάνδαλα προσέδεσεν ωραία,
45 ξίφος αργυροκάρφωτον εζώσθη και το σκήπτρον
προγονικό του κι άφθαρτον επήρε και μ᾽ εκείνο
των χαλκοφόρων Αχαιών επήγε στα καράβια.
Άμα η θεά στον Όλυμπον Ηώς ανεβασμένη
του Δία και όλων των θεών το φως επρομηνούσε,
50 τους ψηλοφώνους κήρυκες επρόσταζεν εκείνος
τους ανδρειωμένους Αχαιούς στην σύνοδο να κράξουν.
Εκείνοι εκράξαν και γοργά συνάζοντο τα πλήθη.
Και πρώτα εκάθισε βουλήν των σεβαστών γερόντων,
όπου της Πύλου ο βασιλιάς το πλοίον είχε, ο Νέστωρ.
55 Κι έστρωσ᾽ εμπρός τους βούλημα σοφό που εβρήκε ο νους του: «Ακούσετέ με, αγαπητοί· μες στην αγίαν νύκτα
ο θείος μ᾽ ήβρεν Όνειρος και είχε του γενναίου
Νέστορος το ανάστημα, την πλάση και την όψη·
στην κεφαλήν μου εστάθηκεν επάνω και μου είπε:
60 «Κοιμάσ᾽ υιέ του ανδράγαθου, του πολεμάρχου Ατρέως;
Και να κοιμάται ολονυκτίς δεν πρέπει ο βουληφόρος
που σ᾽ αυτόν κρέμονται οι λαοί κι έχει φροντίδες τόσες·
τώρ᾽ άκουσέ με· μηνυτήν σ᾽ εσέ με στέλνει ο Δίας
που και μακράν σε συμπονεί πολύ και σ᾽ ελεείται·
65 τους ανδρειωμένους Αχαιούς σου λέγει ν᾽ αρματώσεις
όλους· και τώρα θα ᾽παιρνες την πόλιν του Πριάμου
που πλέον δεν διχογνωμούν οι κάτοικοι του Ολύμπου,
αφού τους παρακάλεσεν η Ήρα κι εσυγκλίναν
και ο Δίας όλεθρον κρεμά στην κεφαλήν των Τρώων.
70 Τούτα στον νουν σου φύλαξε». Είπεν αυτά κι εχάθη,
κι εμέν᾽ ο ύπνος άφησε· τώρ᾽ ας εβρούμε τρόπον
πώς να πεισθούν ν᾽ αρματωθούν και πρώτα, ως θέλ᾽ η ανάγκη,
για να τους δοκιμάσω εγώ θα τους ειπώ να φύγουν
με τα γοργά καράβια τους και σεις απ᾽ άλλο μέρος
75 με νουθεσίες όλοι σας θα τους κρατείτε οπίσω».
Αυτά είπε κι εκάθισε και ο Νέστωρ εσηκώθη
ο γέρος που εβασίλευεν εις την αμμώδη Πύλον·
κι είπε καλοπροαίρετα: « Ω φίλοι πολεμάρχοι,
ω των Αργείων αρχηγοί, αν τ᾽ όνειρον απ᾽ άλλον
80 των Αχαιών ακούαμεν, θα λέγαμε πως είναι
μύθος να τ᾽ αψηφήσομεν· αλλά το είπε ο πρώτος,
ο υπέρτατος των Αχαιών, κι ελάτε ας κινηθούμε,
αν γίνεται, να οπλίσομεν των Αχαιών τα πλήθη».
Είπε κι εβγήκε απ᾽ την βουλήν πρώτος αυτός κι οι άλλοι
85 εις του ποιμένος των λαών τον λόγον υπακούσαν
οι σκηπτροφόροι βασιλείς κι ετάραξαν τα πλήθη
και ωσάν μελίσσια στριμωκτά μέσ᾽ από κούφιον βράχον
βλέπεις να βγαίνουν άπειρα και πάντοτε αναβρύζουν
κι εδώ πολλά κι εκεί πολλά, πετώντας τριγυρίζουν
90 και στ᾽ άνθη τ᾽ ανοιξιάτικα σταφυλωτά κρεμιώνται,
ομοίως από τες σκηνές τα πλήθη κι απ᾽ τα πλοία
να μυρμηγκιάζουν έβλεπες στ᾽ απέραντο ακρογιάλι
και αυτού μηνύτρα του Διός τούς άναβεν η Φήμη,
όσον οπού στην σύνοδον συναθροισθήκαν όλοι.
95 Τάραχον είχε η σύνοδος, κ εβόγγα η γη στον κρότον
καθώς τα πλήθη εκάθιζαν και κήρυκες εννέα
βροντόφωνοι δεν πρόφθαναν να τους ειπούν να παύσουν
την χλαλοή για ν᾽ ακουσθούν οι βασιλείς οι θείοι·
τέλος τα πλήθ᾽ ησύχασαν κι εκάθισαν τριγύρω
100 και ο κραταιός σηκώθηκεν Ατρείδης κι εφορούσε
το σκήπτρον, έργο θαυμαστό του φιλοτέχνου Ηφαίστου.
Πρώτα το εδώρησε ο θεός στον ύψιστον Κρονίδην,
ο Δίας το ᾽δωσε του Ερμή και ο μέγας Αργοφόνος
του ιπποδάμου Πέλοπος, και ο Πέλοψ στον Ατρέα,
105 καλόν ποιμένα των λαών, και τούτος, πριν πεθάνει,
το ᾽δωσε στον πολύαρνον Θυέστην, και ο Θυέστης
τ᾽ αφήκε του Αγαμέμνονος να το κρατεί στο χέρι,
να βασιλεύει στα πολλά νησιά και στ᾽ Άργος όλο·
σ᾽ αυτό επάνω στέκονταν ο Ατρείδης και τους είπε:
110 «Ήρωες φίλοι Δαναοί, θεράποντες του Άρη,
βαριά πολύ μ᾽ ετύφλωσε και μ᾽ έμπλεξε ο Κρονίδης.
Μου υποσχέθηκε ο σκληρός την πυργωμένην Τροίαν
πως θα πορθήσω κι ένδοξος θα γύρω στην πατρίδα
και δόλον τώρα εσκέφθηκε και αδόξως εις το Άργος
115 θέλει να γύρω, αφού πολύς λαός εδώ μου εχάθη·
ναι, τούτο αρέσει, ως φαίνεται, του υπερηφάνου Δία,
οπού πολλών πολιτειών η άκρα δύναμίς του
τες κορυφές εξέκαμε και θα ξεκάμει ακόμα·
είν᾽ εντροπή μας κι άκουσμα κακό στους απογόνους,
120 τόσος λαός των Αχαιών και τόσο ανδρειωμένος
πόλεμον ανωφέλευτον μ᾽ εχθρούς ολιγοτέρους
τόσους καιρούς να πολεμά και να μη φαίνετ᾽ άκρη·
ότι τωόντι αν θέλαμεν, οι Αχαιοί και οι Τρώες,
δεμένοι μ᾽ όρκους ιερούς εδώ να μετρηθούμε,
125 εκείνοι να ξεδιαλεχθούν οι κάτοικοι της Τροίας,
και εις δεκάδες οι Αχαιοί να διαιρεθούμεν όλοι
και από τους Τρώας κεραστή να πάρ᾽ η καθεμία,
θα έλειπεν ο κεραστής από πολλές δεκάδες·
τόσα ᾽ναι τ᾽ Αχαιόπαιδα πλειότερα των Τρώων,
130 όσοι στην πόλιν κατοικούν· αλλ᾽ από χώρες άλλες
πολλές τους ήλθαν σύμμαχοι κονταροσείστες άνδρες,
εκείνοι με οπισθοδρομούν πολύ και δεν μ᾽ αφήνουν
την πόλιν την περήφανην των Τρώων να πατήσω.
Κι εννέα τώρα διάβηκαν χρόνια του υψίστου Δία
135 και τα καράβια σάπισαν, τα ξάρτια τους ελιώσαν
και κάθονται οι γυναίκες μας με τα μικρά παιδιά μας
στα σπίτια μας και καρτερούν και αυτό που εμείς με πόθον
ήλθαμ᾽ εδώ να κάμομεν ποσώς δεν κατορθώθη·
αλλά δεχθείτε ό,τι θα ειπώ· να φύγομεν σας λέγω
140 όλοι με τα καράβια μας για την γλυκιά πατρίδα,
ότι δεν γίνεται ποτέ να πάρομε την Τροίαν».
Οι λόγοι αυτοί κατάκαρδα ετάραξαν τα πλήθη
που δεν γνωρίζουν στην βουλήν ποια σκέψις είχε γίνει
κι όλη εκινήθ᾽ η σύνοδος σαν του Ικαρίου πόντου
145 τ᾽ αγριωμένα κύματα που ο Νότος με τον Εύρον
από τα νέφη του Διός ορμώντας τα σηκώνουν·
ή όπως το βαθύ σπαρτό μ᾽ όλα τα στάχυα κλίνει,
αν έλθει ξάφνου Ζέφυρος σφοδρός να το κινήσει,
όμοια κινήθ᾽ η σύνοδος και με βοήν στα πλοία
150 χύνονταν και απ᾽ τα πόδια των εφούντωνεν η σκόνη
ανάερα κι εσπρώχνονταν να σύρουν τα καράβια,
εις την αγίαν θάλασσαν, κι εκάθαιρναν τους λάκκους·
και ολοένα τα σκαριά σηκώναν κι η βοή τους
στον ουρανόν ανέβαινε για την γλυκιάν πατρίδα.
155 Πρόμοιρα τότ᾽ η επιστροφή γινόνταν των Αργείων,
εάν να ειπεί της Αθηνάς δεν πρόφθανεν η Ήρα:
«Τωόντι, ω κόρη αδάμαστη του αιγιδοφόρου Δία,
οι Αργείοι πίσω σχίζοντας της θάλασσας τα πλάτη
θα φύγουν τώρα στην γλυκιά πατρίδα να γυρίσουν;
160 Και του Πριάμου καύχημα θ᾽ αφήσουν και των Τρώων
την Άργισσαν Ελένην τους, αφού γι᾽ αυτήν χαθήκαν
τόσοι στην Τροίαν Αχαιοί μακράν απ᾽ την πατρίδα;
Αλλά κατέβα τώρα ευθύς στων Αχαιών τα πλήθη,
συ τον καθένα κράτησε με τα γλυκά σου λόγια,
165 στην θάλασσαν τα ισόπλευρα καράβια να μη σύρουν».
Και η γλαυκόματη θεά υπάκουσε στον λόγον
και από του Ολύμπου την κορφή στα γρήγορα καράβια
κατέβηκε των Αχαιών κι εκεί τον Οδυσσέα
εύρηκε, αυτόν που εταίριαζε στην γνώση με τον Δία·
170 το χέρι του δεν άπλωνεν εις το καράβι εκείνος,
αλλ᾽ έστεκε περίλυπος και καταπικραμένος.
Και η γλαυκόματη Αθηνά πλησίασε και του ᾽πε:
«Λαερτιάδη διογενή, πολύτεχνε Οδυσσέα,
τωόντι στα καλόσκαρμα καράβια θα ριχθείτε
175 οπίσω να γυρίσετε στην ποθητήν πατρίδα;
Και του Πριάμου καύχημα θ᾽ αφήστε και των Τρώων
την Άργισσαν Ελένην σας, αφού γι᾽ αυτήν χαθήκαν
τόσοι στην Τροίαν Αχαιοί μακράν απ᾽ την πατρίδα;
Αλλ᾽ άμε και των Αχαιών πλησίασε τα πλήθη
180 με το γλυκό σου μίλημα να πιέσεις τον καθέναν
στην θάλασσαν τα ισόπλευρα καράβια να μη σύρουν».
Είπε η θεά κι εγνώρισεν εκείνος την φωνήν της,
κι εχύθη την χλαμύδα του πετώντας· και την πήρε
ο Ιθακήσιος του οπαδός ο κήρυξ Ευρυβάτης·
185 κι ήβρε τον Αγαμέμνονα ο θείος Οδυσσέας,
το σκήπτρο επήρε τ᾽ άφθαρτο προγονικό του Ατρείδη
και των ανδρείων Αχαιών κατέβη στα καράβια.
Κι αν απαντούσε βασιλιά κι άνδρ᾽ άλλον των προκρίτων,
να τον κρατήσει επάσχιζε με λόγια μελωμένα:
190 «Άνθρωπε να δειλιάζεις συ, σαν άνανδρος δεν πρέπει,
στάσου και συ και να σταθούν παράγγειλε τους άλλους,
ότι δεν ξεύρεις καθαρά τι κρύβει ο νους του Ατρείδη·
μας δοκιμάζει κι ύστερα, θαρρώ, θα μας πατάξει·
και ό,τ᾽ είπε μέσα στην βουλήν δεν το ακούσαμ᾽ όλοι,
195 αλίμονο στους Αχαιούς, εκείνος αν θυμώσει,
ότι μεγάλ᾽ είν᾽ η ψυχή του θείου βασιλέως
που τον δοξάζει και αγαπά ο πάνσοφος Κρονίδης».
Κι άνθρωπον όταν του λαού που φώναζε απαντούσε,
κακά τον εφοβέριζε και με το σκήπτρο εκτύπα:
200 «Σίγα, χαμένε, υπάκουσε εις τους καλύτερούς σου·
άνανδρος συ και ουτιδανός καθόλου δεν μετριέσαι
στον πόλεμον ή στην βουλήν· μήπως θαρρείς πως όλοι
θα βασιλεύομεν εδώ; Πολυαρχία βλάπτει·
ένας θα είναι ο αρχηγός, ο βασιλέας ένας,
205 που σ᾽ αυτόν έδωσ᾽ ο υιός του κρυπτοβούλου Κρόνου
το σκήπτρο και τα νόμιμα να βασιλεύει σ᾽ όλους».
Με τούτ᾽ αυτός διόρθωνε τα πλήθη κι εχυνόνταν
οπίσω προς την σύνοδον από σκηνές και πλοία
με αλαλαγμόν, καθώς βροντούν σ᾽ απέραντο ακρογιάλι
210 τα κύματα κι αντιβοούν τα πλάτη της θαλάσσης.
Όλος ησύχασε ο λαός κι εκάθιζαν τριγύρω·
μόνο ακόμη ο φλύαρος Θερσίτης θορυβούσε,
που λόγια γνώριζ᾽ άπρεπα πολλά να εφεύρει ο νους του,
να λοιδορεί τους βασιλείς, ως τύχαινε, και μόνον
215 να δώσει κάποιαν αφορμήν στα πλήθη να γελάσουν
κι άσχημος άλλος σαν αυτόν δεν ήλθε στην Τρωάδα·
ήταν λοξόποδος, χωλός από το ένα πόδι,
με κυρτούς ώμους οπού εμπρός τού πλάκωναν το στήθος,
με κεφαλήν στενόμακρην κι επάν᾽ ολίγες τρίχες·
220 του Αχιλλέως μισητός πολύ και του Οδυσσέως,
ότι συχνά τους ύβριζε· και τότε τον Ατρείδη
κρώζοντας εγλωσσόδερνε και τον μισούσαν όλοι
στα στήθη τους οι Αχαιοί και τον εκατακραίναν.
Και αυτός βοώντας έλεγε κάθε κακό του Ατρείδη:
225 «Ατρείδη, πάλιν τι ζητείς; Ειπέ μας τι σου λείπει;
Πλήθος χαλκόν εις τες σκηνές, πολλές γυναίκες έχεις
που διαλεκτές σου δίδομεν εσέν᾽ απ᾽ όλους πρώτα
κάθε φορά που του εχθρού πορθούμεν πολιτείαν.
Ή και χρυσάφι λαχταρείς, εδώ να σου το φέρει
230 κάποιος των Τρώων ποθητό παιδί να εξαγοράσει
που εγώ ή κι άλλος Αχαιός θα εσύραμε δεμένον;
Ή για να γλυκοκοιμηθείς γυναίκα θέλεις νέαν,
μόνος σου να την χαίρεσαι; Και συ που ᾽σαι αρχηγός τους
δεν έπρεπε τους Αχαιούς να καταβασανίζεις.
235 Ω λέρες! πλέον Αχαιοί δεν είσθ᾽ αλλ᾽ Αχαιίδες!
Στα σπίτια μας ας γύρομε, κι ας μείνει εδώ στην Τροία
τα δώρα να χωνεύει αυτός, να μάθει τότε αν κάτι
τον βοηθούσαμε κι εμείς. Κι έχει ατιμάσει τώρα
άνδρ᾽ απ᾽ αυτόν καλύτερον πολύ τον Αχιλλέα,
240 ότι του αφαίρεσ᾽ άδικα των Αχαιών το δώρον.
Κι αν αυτός είχε μέσα του χολήν, αν είχεν αίμα,
θα ήταν ύστερη φορά που αδίκησες, Ατρείδη! »
Τον μέγαν Αγαμέμνονα μ᾽ αυτά κακολογούσε
τότε ο Θερσίτης, κι έφθασεν ο θείος Οδυσσέας
245 και λόγια του ᾽πε φοβερά με ήθος αγριωμένο:
«Αν και λαμπρός ομιλητής, μωρόλαλε Θερσίτη,
βουβάσου και τους βασιλείς μη ψέγε συ και μόνος,
ότι από σε χειρότερον κανέναν δεν γνωρίζω
απ᾽ όσους έφθασαν εδώ μαζί με τους Ατρείδες·
250 παύσε λοιπόν τους βασιλείς συχνά πυκνά να σέρνεις
στο στόμα σου και να τηράς του γυρισμού την ώρα
και ακόμη δεν γνωρίζομεν αυτά πώς θα τελειώσουν,
αν για καλόν ή για κακό θα γίνει ο γυρισμός μας·
συ κάθεσαι και του λαού τον αρχηγόν Ατρείδην
255 κατηγορείς που οι Δαναοί του δίδουν πολεμάρχοι
δώρα πολλά και οι λόγοι σου φαρμάκ᾽ είναι γεμάτοι·
αλλ᾽ άκουσε και πίστευσε που ό,τι θα ειπώ θα γίνει·
αν σ᾽ έβρω να λυσσομανάς κι άλλην φοράν, ως τώρα,
η κεφαλή να μη σταθεί στους ώμους του Οδυσσέως,
260 μήτε πατέρα να με ειπούν του Τηλεμάχου πλέον,
αν δεν σε πιάσω ευθύς εγώ να σε γυμνώσω απ᾽ όλα
όσα φορείς και ακόμ᾽ αυτά που τα κρυφά σκεπάζουν,
και να σε διώξω ελεεινά δαρμένον, που να κλαίεις
φεύγοντας απ᾽ την σύνοδον ως τα γοργά καράβια».
265 Και με το σκήπτρο του ᾽πληξε την ράχιν και τους ώμους·
κυρτώθη εκείνος και θερμό τού εκύλησε το δάκρυ·
το χρυσό σκήπτρο εσήκωσε στην ράχιν φουσκαλίδα
και πονεμένος τρέμοντας εκάθισε ο Θερσίτης,
χαμένα γύρω εκοίταξε κι εσφόγγισε το δάκρυ·
270 κι όλος εγέλασ᾽ ο λαός αν κι ήταν πικραμένος·
κι εστράφη κάποιος κι έλεγεν εκεί στον πλαγινόν του:
«Ω έργα πόσα εξαίσια κατόρθωσ᾽ ο Οδυσσέας,
σύμβουλος πρώτος, συνετός και άξιος πολεμάρχος!
Αλλά τώρα ευεργέτησε μεγάλως τους Αργείους
275 που την αυθάδειαν έπαυσε του κακογλώσσου αχρείου·
πολύ θ᾽ αργήσ᾽ η απότολμη ψυχή του να τον σπρώξει
πάλι με λόγι᾽ αναίσχυντα τους βασιλείς να ψέγει».
Ορθός ωστόσ᾽ ο πορθητής κρατούσεν Οδυσσέας
το σκήπτρο, και στο πλάγι του με κήρυκος την όψιν,
280 η Αθηνά παράγγελνε τα πλήθη να σωπάσουν,
ώστε τον λόγον οι Αχαιοί απ᾽ άκρην σ᾽ άκρην όλοι
ν᾽ ακούσουν και την συμβουλήν να πάρουν εις τον νουν τους·
και αυτός με γνώμην αγαθήν ομίλησε στα πλήθη·
«Σήμερα θέλουν οι Αχαιοί, Ατρείδη βασιλέα,
285 εσέ να κάμουν άτιμον εμπρός στον κόσμον όλον·
και ιδού τον λόγον αθετούν που απ᾽ αρχής σου δώσαν,
όταν στην Τροίαν έρχονταν απ᾽ το ιπποτρόφον Άργος,
οπώς θα γύρεις πορθητής των πύργων του Πριάμου.
Και τώρα ωσάν μικρά παιδιά και απόχηρες γυναίκες
290 τους πήρε το παράπονο να ιδούν τα γονικά τους·
και πώς να μη το επιθυμούν με τόσα που υποφέρουν;
Ο άνθρωπος αδημονεί κι ένα φεγγάρι αν μείνει,
μακράν απ᾽ την γυναίκα του, στο πλοίον αν τον κλείσαν
χειμώνος άνεμοι κακοί και θάλασσ᾽ αγριωμένη.
295 Κι εμάς ο χρόνος ένατος στον κύκλον του μας ήβρε
ακόμη εδώ να μένομεν· για τούτο εγώ δεν ψέγω
τους Αχαιούς που αδημονούν, αλλ᾽ όμως είν᾽ αισχύνη
πολύν να έμεινες καιρόν και άδειος να γυρίσεις.
Λάβετε, ω φίλ᾽, υπομονήν και καρτερείτε ολίγο
300 να ιδούμ᾽ εάν του Κάλχαντος τα ρήματ᾽ αληθεύσουν.
Είναι στον νουν μας ζωντανά και μάρτυρες είσθ᾽ όλοι
όσους δεν πήρε ο θάνατος, οπόταν στην Αυλίδα —
χθες ή προχθές μου φαίνεται— συνάζονταν τα πλοία
των Αχαιών καταστροφήν να φέρουν εις τους Τρώας·
305 κι εμείς στους ιερούς βωμούς, όπου μια βρύση εκύλα
κάτω απ᾽ ωραίον πλάτανον τα όμορφα νερά της,
των αθανάτων καίαμεν εξαίσιες εκατόμβες·
μέγα σημάδι εφάνη εκεί, μαύρος σαν αίμα δράκος,
τέρας που έβγαλε στο φως ο ίδιος ο Κρονίδης,
310 από το βάθος του βωμού στον πλάτανον εχύθη.
Εκεί φωλιάζαν σπούργιτες, αφτέρωτα πουλάκια
εις το υψηλότατο κλαδί κρυμμένα μες στα φύλλα
οκτώ, κι ενάτ᾽ η μάνα τους που τα ᾽χε γεννημένα.
Τα ᾽τρωγε αυτός που έτριζαν ελεεινά και γύρω
315 πετούσε η μάνα κλαίοντας τα τέκνα της κι ο δράκος
᾽στράφη, ετινάχθη κι έπιασεν απ᾽ το φτερό κι εκείνην·
και αφού τα τέκνα όλά ᾽φαγε και ακόμη την μητέρα,
θαύμα τον έστησε ο θεός οπού τον είχε δείξει·
εκεί τον πέτρωσ᾽ ο υιός του κρυπτοβούλου Κρόνου·
320 κι εμείς όλοι απορούσαμε σ᾽ αυτό που εγίνη εμπρός μας·
κι ως ήλθαν ξάφνου ανάμεσα στες θείες εκατόμβες
τέρατα τόσα φοβερά, τον λόγον πήρε ο Κάλχας:
«Πώς όλοι στέκεσθ᾽ άφωνοι; Το μέγ᾽ αυτό σημείον
ο Ζευς μας το ᾽δειξε ο σοφός, κι ό,τι δηλοί θα γίνει
325 με τους καιρούς, αλλ᾽ ένδοξο θα μείνει στον αιώνα·
καθώς τα τέκνα όλά ᾽φαγε και την μητέρα εκείνος,
οκτώ, κι ενάτη ήταν αυτή που τα ᾽χε γεννημένα,
κι εμείς θα πολεμήσομεν αυτού χρόνους εννέα,
και η πόλις η πλατύδρομη στον δέκατον θα πέσει».
330 Αυτά μας έλεγε και ιδού που τώρα γίνοντ᾽ όλα.
Και, ω μεγαλόψυχοι Αχαιοί, να μείνετε σας λέγω,
ωσότου να πατήσομε τους πύργους του Πριάμου».
Είπε και όλοι εφώναξαν και τρομερά τα πλοία
απ᾽ την βοήν των Αχαιών ως πέρα ηχολογήσαν,
335 τόσον εις όλους άρεσαν οι λόγοι του Οδυσσέως.
Τότ᾽ είπεν ο Γερήνιος ο Νέστωρ ιππηλάτης:
«Ωιμέ, να συναθροίζεσθε και να δημηγορείτε,
ως θα ᾽καναν ανήλικα και απόλεμα παιδία!
Λοιπόν οι συμφωνίες μας κι οι όρκοι τι θα γίνουν;
340 Θε να καούν οι συμβουλές κι οι γνώμες των ηρώων,
οι αγνές σπονδές και των χεριών που εδώκαμεν η πίστις;
Λογομαχούμεν μάταια και τρόπον να σωθούμε,
τόσους καιρούς που ᾽μεθα εδώ δεν έχομ᾽ έβρει ακόμη·
και συ Ατρείδη πάλι ως πριν ασάλευτος στην γνώμην,
345 συ των Αργείων αρχηγός να είσαι εις τους αγώνες,
κι άφησ᾽ εκείνοι να χαθούν, ένας ή δύο που χώρια
βουλεύονται απ᾽ τους Αχαιούς, και του κακού κοπιάζουν,
στο Άργος να γυρίσομεν πριν μάθομ᾽ αν αλήθεια
ή ψέμα θα ᾽ν᾽ η υπόσχεση του αιγιδοφόρου Δία.
350 Ναι, λέγ᾽ ότι την έδωκεν ο υπέρτατος Κρονίδης
αστράφτοντας στα δεξιά με φανερά σημεία
την ώραν όπου ανέβαιναν στα γρήγορα καράβια
οι Αργείοι μαύρον θάνατον να φέρουν εις τους Τρώας.
Όθεν κανείς ας μη βιασθεί να γύρει στην πατρίδα,
355 πριν λάβει στες αγκάλες του γυναίκ᾽ ανδρός της Τροίας,
και δικαιωθούν οι στεναγμοί κι οι πόνοι της Ελένης·
και αν κάποιος θέλει φοβερά να γύρει στην πατρίδα
το χέρι στο κακόστρωτο κρεβάτι του ας απλώσει,
και πριν των άλλων γρήγορα θα κακοθανατίσει.
360 Αλλά και ατός σου, κύριε, σκέψου καλά και σ᾽ άλλον
πείθου και λόγον που θα ειπώ μη τον καταφρονέσεις·
κατά φυλές να χωρισθούν και κατά γέν᾽ οι άνδρες,
ώστε φυλή να βοηθεί φυλήν και γένος γένος.
Και αν τούτο κάμεις κι οι Αχαιοί στον λόγον σου υπακούσουν,
365 των αρχηγών και των λαών θα ιδείς ποιος είναι ανδρείος
και ποιος δειλός, ως χωριστά θα πολεμά καθένας·
θα ιδείς αν είναι από θεού την πόλιν να μη πάρεις
ή από δειλίαν των ανδρών και αμάθειαν του πολέμου».
Τότε σ᾽ αυτόν απάντησεν ο κραταιός Ατρείδης:
370 «Στες συμβουλές πόσο νικάς τους Αχαιούς, ω γέρε!
πατέρα Δία και Αθηνά και Απόλλων, ω θεοί μου,
αν είχα δέκα ωσάν εσέ συμβούλους στο πλευρό μου·
στην δύναμίν μας γρήγορα η πόλις του Πριάμου
θα έσκυφτε, και χαλασμός κι ερμιά θα την πλακώναν.
375 Αλλά μ᾽ εταλαιπώρησεν ο υπέρτατος Κρονίδης,
που σ᾽ έχθρες αδιόρθωτες και σ᾽ έριδες μ᾽ εμπλέκει·
ότι ελογομαχήσαμεν εγώ και ο Πηλείδης
χάριν της κόρης και βαρύς εδείχθηκα εγώ πρώτος·
αλλ᾽ αν ομογνωμήσομε και παλ᾽ εμείς οι δύο,
380 δε θε ν᾽ αργήσει ουδέ στιγμήν ο όλεθρος των Τρώων.
Τώρα θα γευματίσετε, κατόπι αρματωθείτε·
σιάσετε τες ασπίδες σας τροχίσετε τες λόγχες·
άφθονην δώσετε τροφήν στα γρήγορα πουλάρια,
τ᾽ αμάξια θεωρήσετε, με τούτο στην καρδιά σας,
385 που θα κρατούμε ολήμερα τον φονικόν αγώνα
και δεν θα έχει ο πόλεμος ξανάσασμα κανένα
ως να ᾽λθ᾽ η νύκτα την ορμήν να κόψει των ανδρείων·
στα στήθη σας και το λουρί της κυκλωτής ασπίδος
θα ιδρώσει και το χέρι σας στην λόγχην θ᾽ αποκάμει,
390 και θα ιδρώσουν τ᾽ άλογα στ᾽ αμάξι τανυσμένα.
Κι αν απ᾽ τον πόλεμον μακράν εις τα κυρτά καράβια
μείνει κανείς και τον ιδώ, να μην ελπίσει εκείνος
που δεν θα γίνει σπάραγμα των όρνεων και των σκύλων».
Είπε και όλοι εβόησαν, καθώς βοά το κύμα
395 από του Νότου την ορμήν επάνω σ᾽ ακρωτήρι,
που βγαίνει εμπρός στην θάλασσαν και πάντοτε το δέρνουν
τα κύματ᾽ όπως έρχονται απ᾽ όλους τους ανέμους.
Τα πλήθη τότ᾽ εσκόρπισαν τριγύρω στα καράβια,
φωτιά στες σκηνές άναψαν κι εκάθισαν να φάγουν·
400 κι εις έναν από τους θεούς θυσίαζε ο καθένας
κι εύχονταν νά ᾽βγει ζωντανός απ᾽ τον φρικτόν αγώνα·
αλλά βόδι πεντάχρονον ο μέγας Αγαμέμνων
παχύτατο εθυσίασε του φοβερού Κρονίδη,
και των Παναχαιών εκεί τους γέροντας καλούσε
405 και πρώτιστα τον Νέστορα και τον Ιδομενέα,
τους δυο κατόπιν Αίαντες, και τον Τυδείδην, κι έκτον
τον Οδυσσέα, πόμοιαζε στην γνώση με τον Δία,
και μόνος αυτοκάλεστος του ήλθεν ο γενναίος
Μενέλαος που εγνώριζε πόσες φροντίδες είχε·
410 και αφού στο βόδι ολόγυρα επήραν τα κριθάρια,
άρχισ᾽ ο Ατρείδης την ευχήν: «Υπέρτατε Κρονίδη,
ένδοξε, μαυρονέφελε, εγκάτοικε του αιθέρος,
δώσε πριν πέσει ο ήλιος και το σκοτάδι φθάσει
χάμω στην γην το μέγαρον να ρίξω του Πριάμου
415 ασβολωτό και στη φωτιά τες πύλες του να λιώσω,
και τον Εκτόρειον θώρακα με το σπαθί να σχίσω
στα αιματωμένα στήθη του, κι επίστομα στην σκόνη
γύρω του σύντροφοι πολλοί το χώμα να δαγκάσουν».
Είπε, αλλ᾽ ο Δίας την ευχήν δεν έστεργε, κι εδέχθη
420 την προσφοράν και δυνατόν του ετοίμαζεν αγώνα·
και αφού τες ευχές έκαμαν κι ερίξαν τα κριθάρια,
τον τράχηλον του εσήκωσαν, το σφάξαν και το γδάραν,
και αφού χωρίσαν τα μεριά με διπλωτό κνισάρι
τα σκέπασαν κι επάνω των ωμά κομμάτια θέσαν·
425 και αυτά με σχίζες άφυλλες εκαίαν, και τα σπλάχνα
εσούβλισαν και στην φωτιάν επάνω τα κρατούσαν·
και αφού καήκαν τα μεριά κ εγεύθηκαν τα σπλάχνα
ελιάνισαν τα επίλοιπα, τα επέρασαν στες σούβλες,
και αφού με τέχνην τα ᾽ψησαν απ᾽ την φωτιά τα πήραν.
430 Κι άμ᾽ απ᾽ τον κόπον έπαυσαν, κι ετοίμασαν το γεύμα,
έτρωγαν κι όλ᾽ ισόμοιρα χαρήκαν το τραπέζι,
και άμα εφάγαν κι έπϊαν όσ᾽ ήθελε η ψυχή τους,
ο Νέστωρ είπε προς αυτούς: «Ατρείδη βασιλέα,
με ομιλίες τον καιρό μη τρίβομ᾽ εδώ πέρα,
435 και ανάγκη είναι ν᾽ αρχίσομε χωρίς αργοπορίαν
το έργον τούτο, που ο θεός μας έδωκε στο χέρι·
και οι κήρυκες των Αχαιών τα χαλκοφόρα πλήθη
ας κράξουν να συναθροισθούν απ᾽ όλα τα καράβια,
κι εμείς ας πάμε όλοι μαζί στο στράτευμα τριγύρω
440 στα στήθη των ν᾽ ανάψομεν την λύσσαν του πολέμου».
Αυτά είπεν ο γέροντας, και ο μέγας Αγαμέμνων
τους ψηλοφώνους κήρυκες παράγγειλε να κράξουν
στον πόλεμον των Αχαιών τ᾽ αντρειωμένα πλήθη
και γρήγορα στο κήρυγμα συναθροιζόνταν όλοι.
445 Τους διαχωρίζαν με σπουδήν οι βασιλείς οι θείοι
με τον Ατρείδη κι η Αθηνά στην μέσ᾽ η γλαυκομάτα
με ατίμητην, αγέραστην, αθάνατην αιγίδα·
που εκατόν κρόσες γύρω της ολόχρυσες κρεμόνταν,
καλοπλεγμένες κι εκατόν αξίζει βόδια η μία·
450 με αυτήν περνούσε ως αστραπή των Αχαιών τα πλήθη
και τ᾽ άναφτε κι εγέμιζε τα στήθη τους ανδρείαν
να μάχονται να πολεμούν και παύσιν να μη θέλουν.
Και αγάπησαν τον πόλεμον καλύτερα ή να γύρουν
με τα βαθιά καράβια τους, στην ποθητήν πατρίδα.
455 Όπως κακή πυρκαϊά μεγάλο δάσος καίει,
σ᾽ άκρην βουνού και φαίνεται μακράν η αναλαμπή της,
ομοίως απ᾽ τον άπειρον χαλκόν, καθώς κινούντο,
ο αιθέρας ως τον ουρανόν λαμποκοπούσεν όλος.
Και όπως πλήθη αμέτρητα πουλιών συμμαζωμένα,
460 χηνών κοπάδ᾽ ή γερανών ή κύκνων μακρολαίμων
στ᾽ Άσιο λιβάδι, στες ροές σιμά του Καϋστρίου
φτεροκοπούν περήφανα στο ᾽να και στ᾽ άλλο μέρος
κι όταν καθίζουν κλαγγηκτά και ο κάμπος αντηχάει,
τόσα τα πλήθη των ανδρών από σκηνές και πλοία
465 στο σιάδι το Σκαμάνδριον χυνόνταν κι απ᾽ τον κτύπον
ίππων και ανδρών τρομακτικά η γη βροντοκοπούσεν·
κι έμειναν στο Σκαμάνδριον λιβάδι το ανθοφόρο
άπειροι ωσάν της άνοιξης τα άνθη και τα φύλλα.
Κι όπως σωρεύοντ᾽ άπειρες οι μύγες εις την στάνην
470 την άνοιξιν οπού τ᾽ αγγειά με γάλα ξεχειλίζουν,
ομοίως και των Αχαιών τ᾽ ανδρειωμένα πλήθη
στην πεδιάδ᾽ αμέτρητα, πυκνότατα, εστεκόνταν
κι ελαχταρούσαν όλεθρον να φέρουν εις τους Τρώας.
Και όπως εύκολα γιδιών κοπάδια σκορπισμένα
475 και στην βοσκήν ανάμεικτα χωρίζουν οι ποιμένες,
ομοίως εις τον πόλεμον εσύνταζαν τα πλήθη
οι αρχηγοί και ανάμεσα ο κραταιός Ατρείδης
στα μάτια και στην κεφαλήν αστραποφόρος Δίας
στην ζώσιν Άρης έδειχνε και Ποσειδών στα στήθη.
480 Κι όπως σ᾽ αγέλην έξοχος απ᾽ όλους είναι ο ταύρος,
και στην βοσκήν διακρίνεται, ομοίως τον Ατρείδην
ο Βροντητής ηθέλησεν εκείνην την ημέραν
λαμπρόν να κάμει κι έξοχον στο πλήθος των ηρώων.
Μούσες, του Ολύμπου κάτοικες, διδάξετέ με τώρα —
485 είσθε θεές και βρίσκεσθε παντού και ηξεύρετ᾽ όλα,
τίποτ᾽ εμείς δεν ξεύρομεν, την φήμην μόνο ακούμε,—
των Δαναών οι βασιλείς και οι άρχοι τίνες ήσαν·
του πλήθους τα ονόματα να ειπώ δεν θα ημπορούσα
εγώ κι αν δέκα στόματα κι αν δέκα γλώσσες είχα,
490 κι αν είχ᾽ ασύντριφτην φωνήν και χάλκινα τα στήθη·
μόνον οι κόρες του Διός αιγιδοφόρου, οι Μούσες
Ολυμπιάδες θα ᾽λεγαν πόσοι στην Τροίαν ήλθαν·
αλλά θα ειπώ τους αρχηγούς και όλα τα καράβια.
Των Βοιωτών οι αρχηγοί Πηνέλαος, Κλονίος,
495 Προθήνωρ, Αρκεσίλαος, και Λήτος διοικούσαν
όσους απόστειλ᾽ η Αυλίς πετρώδης, η Υρία,
η Σχοίνος, ο Ετεωνός πολύλοφος, η Σκώλος,
η ευρύχωρη Μυκαλησσός, η Θέσπεια κι η Γραία,
όσους το Άρμ᾽ απόστειλε, το Ειλέσιον, οι Ερύθρες,
500 ακόμη όσους ο Ελεών, ο Πετεών, η Ύλη,
ο Μεδεών πόλις καλή και όσους η Ωκαλέη,
η Θίσβ᾽ η πολυτρύγονη, η Εύτρησις, οι Κώπες,
κι ο χλοερός Αλίαρτος, κι όσους ακόμη εστείλαν
ο Γλίσας, η Κορώνεια, η Πλάταια και η πόλις
505 ωραία των Υποθηβών, και η πόλις η αγία
η Όγχηστος, πολύδενδρο του Ποσειδώνος κτήμα,
η θεία Νίσα, η Μίδεια, η Άρνη αμπελοφόρα,
και όσοι από την έσχατην έφθασαν Ανθηδόνα.
Πενήντα σαν τα πλοία των κι επάνω στο καθένα
510 ήσαν εκατόν είκοσι των Βοιωτών αγόρια.
Του Ορχομενού των Μινυών τους άνδρες και Ασπληδόνος
εδιοικούσε ο Ιάλμενος και Ασκάλαφος, αγόρια
του Άρη και της θυγατρός του Άκτορος Αζείδη
της Αστυόχης, οπού αγνή στ᾽ ανώγι της ανέβη
515 κι ο Άρης, δυνατός θεός, με αυτήν κρυφά κοιμήθη·
κι είχαν τριάντα βαθουλά κατόπι τους καράβια.
Με τους Φωκείς ο Επίστροφος ερχόταν και ο Σχεδίος
υιοί του μεγαλόψυχου Ιφίτου Ναυβουλίδη.
Τους έστειλε η Κυπάρισσος και η Πυθώ πετρώδης,
520 η θεία Κρίσα και η Δαυλίς, ο Πανοπεύς και ακόμη
τα μέρη της Υαμπόλεως, και της Ανεμωρείας
κι αυτά που ο θείος ποταμός ο Κηφισός ποτίζει,
και η Λίλαια που κτίστηκεν επάνω στες πηγές του·
κι είχαν σαράντα ολόμαυρα κατόπι τους καράβια
525 και κολλητά στους Βοιωτούς, στο αριστερό τους πλάγι
οι πολεμάρχοι εσύνταζαν τα πλήθη των Φωκέων.
Των Λοκρών ήταν αρχηγός ο Οιλείδης ταχύς Αίας
πολύ πολύ μικρότερος του Τελαμωνιάδη
στο σώμα, και μικρόσωμος λινοθωρακωμένος
530 των Πανελλήνων και Αχαιών εις το κοντάρι πρώτος·
ήλθαν απ᾽ την Καλλίαρον, την Κύνον, τον Οπούντα,
απ᾽ τες ωραίες Αυγειές, την Βήσσαν και την Σκάρφην,
την Τάρφην και το Θρόνιον, του Βοαγρίου πόρον·
και αυτόν σαράντα ολόμαυρα καράβι᾽ ακολουθούσαν
535 των Λοκρών πού ᾽ναι αντίπερα της ιεράς Ευβοίας.
Και τους ανδρείους Άβαντας κατοίκους της Ευβοίας
από Χαλκίδ᾽ Ερέτριαν και απ᾽ την σταφυλοφόραν
Ιστίαιαν και Κήρινθον ακρόγιαλην και ακόμη
από το Δίον το υψηλό, την Κάρυστον και Στύρα,
540 τους διοικούσε ο φοβερός στην μάχην Ελεφήνωρ
Χαλκοδοντιάδης αρχηγός των ψυχερών Αβάντων.
Γοργόποδοι με τα μαλλιά στες πλάτες απλωμένα,
λογχιστές ήσαν πρόθυμοι με τα μακριά κοντάρια
στα στήθη επάνω των εχθρών τους θώρακες να σπάσουν·
545 και αυτόν σαράντα ολόμαυρα καράβια ακολουθούσαν.
Άνδρες οι Αθήνες έστειλαν, καλοκτισμένη πόλις·
κι ήταν η χώρα του υψηλού στο φρόνημα Ερεχθέως·
τον γέννησεν η δότρα Γη και του Διός η κόρη
η Αθηνά τον έθρεψε, και στον λαμπρόν ναόν της
550 τον έθεσε, και με κριούς και ταύρους, κάθε χρόνο
τ᾽ αγόρια των Αθηνών ευφραίνουν την ψυχή του·
ο Μενεσθεύς του Πετεώ τους διοικούσε, ο μόνος
ίππους να τάξ᾽ εις πόλεμον και ασπιδοφόρους άνδρες,
και σ᾽ όλους μέσα τους θνητούς αντίπαλον δεν είχεν
555 άλλον παρά τον Νέστορα, τον γεροντότερόν του·
και αυτόν πενήντα ολόμαυρα καράβια ακολουθούσαν.
Ο Αίας πρύμνες δώδεκα της Σαλαμίνος είχε,
κι εστάθηκε στες φάλαγγες σιμά των Αθηναίων.
Άνδρες το Άργος έστειλε κι η πυργωμένη Τίρυνς
560 απ᾽ το βαθύ λιμάνι τους η Ασίνη κι η Ερμιόνη,
η αμπελωμένη Επίδαυρος, τα μέρη της Τροιζήνος,
των Ηιονών, του Μάσητος, ακόμη της Αιγίνης·
τους διοικούσαν ο καλός στην μάχην Διομήδης
και ο Σθένελος· του δοξαστού υιός του Καπανέως,
565 και τρίτος ο Ευρύαλος, ο θείος, που εγεννήθη
απ᾽ τον υιόν του Ταλαού τον άρχον Μηκιστέα·
αλλ᾽ ήταν όλων αρχηγός ο ανδρείος Διομήδης·
κι είχαν ογδόντα ολόμαυρα κατόπιν τους καράβια.
Και οι Μυκήνες οι λαμπρές, η Κόρινθος πλουσία,
570 οι Κλεωνές καλόκτιστες, των Ορνειών τα μέρη,
η Αραιθυρέα πάντερπνη, η πόλις Σικυώνος,
εκεί που πρώτ᾽ ο Άδραστος εγίνη βασιλέας,
η Υπερησία, και η ψηλή Γονούσσα και η Πελλήνη,
ο Αιγιαλός, το Αίγιον κι η απλωμένη Ελίκη
575 έστειλαν άνδρες σ᾽ εκατό καράβια ανεβασμένους
και αρχηγός ήτ᾽ ο κραταιός Ατρείδης Αγαμέμνων.
Εκείνος είχε τα πολλά και ανδρειωμένα πλήθη,
κι άστραφτεν όλος στ᾽ άρματα κι επαίρετο η ψυχή του
ως ήταν εις την δύναμιν ο πρώτος των ηρώων,
580 ότ᾽ είχε αυτός πλιότερον λαόν ολόγυρά του.
Έστειλεν άνδρες η κλειστή στα όρη Λακεδαίμων,
η Μέσσ᾽ η πολυτρύγονη, η Σπάρτη και η Φάρις,
οι Βρυσειές, οι Αυγειές οι πάντερπνες, οι Αμύκλες,
το Έλος, χώρ᾽ ακρόγιαλη, το Οίτυλος και ο Λάας
585 και τούτους ο Μενέλαος ο ανδρείος αδελφός του
εδιοικούσε κι έφερνε μαζί του εξήντα πλοία·
και ανάμερ᾽ αρματώνονταν και αυτός με προθυμίαν
στην μέση τους επρόβαινε και τους παρακινούσε
στον πόλεμον και τού καιε τα σπλάχνα μέσα ο πόθος
590 να εκδικηθεί τους στεναγμούς, τα δάκρυα της Ελένης.
Η Πύλος άνδρες έστειλε και η πάντερπνη Αρήνη
το Θρύον, πόρος του Αλφειού, το Αιπύ λαμπρό, τα μέρη
και του Κυπαρισσήεντος και της Αμφιγενείας,
του Έλους και της Πτελεού, το Δώριον, όπου οι Μούσες
595 ήβραν τον Θράκα Θάμυριν και αλάλητον τον κάμαν,
ως γύριζε απ᾽ τον Εύρυτον τον άρχον Οιχαλίας·
πως θα ενικούσ᾽ επαίρονταν αυτός και αν τραγουδούσαν
οι Μούσες κόρες του Διός κι εκείνες χολωμένες
τον τύφλωσαν· και της ωδής το χάρισμα το θείον
600 και ακόμη το κιθάρισμα τον κάμαν ν᾽ αστοχήσει
και τούτους ο Γερήνιος ο Νέστωρ διοικούσε,
κι ήσαν καράβια βαθουλά κατόπι του ενενήντα.
Η Αρκαδία κάτωθεν απ᾽ τ᾽ όρος της Κυλλήνης
που ο τάφος είν᾽ ο Αιπύτιος και τρέφει λογχοφόρους
605 ο Ορχομενός πολύαρνος, η ανεμισμένη Ενίσπη,
η Ρίπη και ο Φενεός εστείλαν κι η Στρατία
η Μαντινέα πάντερπνη, η Στύμφαλος κι ακόμη
η Παρρασία, κι έστειλεν η χώρα της Τεγέας·
καράβια εξήντα είχε μ᾽ αυτούς ο γόνος του Αγκαίου
610 ο Αγαπήνωρ αρχηγός, και στο καθένα πλήθος
Αρκάδες ήσαν πρακτικοί στην τέχνην του πολέμου.
Αλλ᾽ επειδή δεν γνώριζαν τα έργα της θαλάσσης,
τους είχε δώσει ο κραταιός Ατρείδης Αγαμέμνων
τα πλοία τα καλόστρωτα να σχίζουν τα πελάγη.
615 Και από την θείαν Ήλιδα κι απ΄ το Βουπράσιον ήλθαν
από τους τόπους όπου κλειούν η Μύρσινος, στην άκρην,
η Υρμίνη, το Αλείσιον κι η Ωλενία πέτρα·
τέσσαρες ήσαν αρχηγοί κι είχε ο καθένας δέκα
καράβια και τα γέμιζαν των Επειών τα πλήθη.
620 Ένας ο Θάλπιος υιός του Ακτορίδη Ευρύτου,
δεύτερος ο Αμφίμαχος, ο γόνος του Κτεάτου·
ο Αμαρυγκείδης ο καλός Διώρης ήταν τρίτος,
τέταρτος, ο Πολύξενος λαμπρό του Αγασθένους
του βασιλέως γέννημα και έγγονος του Αυγείου.
625 Και τα νησιά τα ιερά της Ήλιδος αντίκρυ
Εχίνες και Δουλίχιον, σαράντα εστείλαν πλοία
κι ο Μέγης ήταν αρχηγός ισόπαλος του Άρη,
και τον εγέννησε ο Φυλεύς, αγαπητός του Δία,
που έναν καιρόν, ως έπεσε στην έχθραν του πατρός του,
630 εις το Δουλίχιον πέρασεν εκεί να κατοικήσει.
Κατόπ᾽ οι μεγαλόψυχοι ερχόνταν Κεφαλλήνες,
η Ιθάκη, τα σεισόφυλλα προπόδια του Νηρίτου,
τους στείλαν, τα Κροκύλεια, η Αιγίλιψ η τραχεία,
τους έστειλεν η Ζάκυνθος, η Σάμος και τα μέρη
635 της στερεάς τ᾽ αντίπερα· και είχαν αρχηγό τους
τον Οδυσσέα πόμοιαζε στην γνώση με τον Δία,
και είχαν πλοία δώδεκα με κόκκινες τες πλώρες.
Των Αιτωλών ήτο αρχηγός ο Ανδραιμονίδης Θόας·
τους έστειλ᾽ η ακρόγιαλη Χαλκίς και η Πυλήνη,
640 η Ώλενος και ο Πλευρών, και η Καλυδών πετρώδης·
και ως είχε λείψ᾽ η γενεά του ανδρειωμένου Οινέως
με τον ξανθόν Μελέαγρον, γι᾽ αυτό καθ᾽ εξουσία
εδόθηκε του Θόαντος στων Αιτωλών τα πλήθη·
κι είχε σαράντα ολόμαυρα κατόπι του καράβια.
645 Και των Κρητών ήτο αρχηγός ο Ιδομενεύς ο ανδρείος,
όσους απόστειλε η Κνωσός και η πυργωμένη Γόρτυς
και ο λευκόγειος Λύκαστος και η Μίλητος και η Λύκτος,
το Ρύτιον και η Φαιστός χώρες λαμπρές και άλλοι
οπού την εκατόμπολιν εκατοικούσαν Κρήτην·
650 όλων αυτών ήτο αρχηγός ο Ιδομενεύς ο ανδρείος,
και ο Μηριόνης όμοιος του ανθρωποφόνου Άρη·
κι είχαν ογδόντα ολόμαυρα κατόπι τους καράβια.
Και ο Τληπόλεμος τρανός και ωραίος Ηρακλείδης
εννέα πρύμνες έφερνε Ροδίων περηφάνων
655 που εις τρεις μοιράσαν το νησί της Ρόδου χώρες όλο
της Λίνδου, της Ιαλισού και της λευκής Καμείρου˙
και τον λαμπρόν Τληπόλεμον από τον Ηρακλέα
η Αστυόχη εγέννησε, που απ᾽ όπου την Εφύραν
βρέχει ο Σελλήεις ποταμός, την είχε πάρει εκείνος,
660 αφού πολλές ξολόθρευσε χώρες ανδρών ηρώων·
και τούτος ο Τληπόλεμος, άμα στο σπίτι ανδρώθη,
ξάφνου τον θείον μητρικόν φονεύει του πατρός του
τον γέροντα Λικύμνιον· κι ευθύς κατασκευάζει
καράβια και αφού σύναξε πολλά μαζί του πλήθη
665 εις τα πελάγη ερίχθηκεν, ότι του Ηρακλέους
οι άλλ᾽ υιοί και έγγονοι δεινά τον φοβερίζαν.
Και αφού πολύ παράδειραν εφθάσαν εις την Ρόδον
και τριμερώς κατοίκησαν κατά φυλές την νήσον,
και τους αγάπησε ο θεός που σ᾽ όλους βασιλεύει
670 και πλουτισμού τους έχυσε πλημμύραν, ο Κρονίδης.
Από την Σύμην ο Νιρεύς καράβια φέρνει τρία,
της Αγλαΐας ο Νιρεύς και του Χαρόπου αγόρι,
οπού στο κάλλος, ο Νιρεύς, αν έλειπε ο Πηλείδης,
θα επρώτευε των Δαναών όσ᾽ ήλθαν εις την Τροίαν·
675 αλλά ήταν απόλεμος και ολίγους είχεν άνδρες.
Τους άνδρες απ᾽ την Νίσυρον, την Κάρπαθον, την Κάσον,
και απ᾽ τες Καλύδνες και απ᾽ την Κων την πόλιν του Ευρυπύλου
εδιοικούσε ο Άντιφος και ο Φείδιππος, βλαστάρια
του βασιλέως Θεσσαλού του γόνου του Ηρακλέους·
680 κι είχαν τριάντα βαθουλά κατόπι τους καράβια.
Και απ᾽ τ᾽ Άργος το Πελασγικόν όσ᾽ ήλθαν και απ᾽ την Άλον
και απ᾽ την Τρηχίνα πληθυσμοί και απ᾽ την Αλόπην όσοι
κι όσοι απ᾽ την καλλιγύναικα Ελλάδα και την Φθίαν,
και Μυρμιδόνες και Αχαιοί και Έλληνες λεγόνταν,
685 πενήντα πλοία και αρχηγός εις όλους, ο Πηλείδης.
Από τον φρικτόν πόλεμον εσχόλαζαν εκείνοι,
ότι δεν είχαν αρχηγόν να τους συντάξ᾽ εις μάχην,
ως έμενεν ο Αχιλλεύς στες πρύμνες χολωμένος,
αφ᾽ ότου την καλόκομην του επήραν Βρισηίδα,
690 οπού μ᾽ αγών᾽ απόκτησεν ότ᾽ έριξε τα τείχη
της Θήβης και της Λυρνησσού και τ᾽ ανδρειωμέν᾽ αγόρια
Επίστροφον και Μύνητα του Ευήνου βασιλέως
Σεληπιάδη ενίκησεν· με αυτόν τον πόνον στέκει
αργός, αλλά τα άρματα να πιάσει δεν θ᾽ αργήσει.
695 Άνδρες η Πύρασος χλωρή, που η Δήμητρα έχει δάσος,
η Ίτων η πολύαρνη και η Φυλάκη εστείλαν,
και της Αντρώνος οι γιαλοί και η Πτελεός χλοώδης·
ο ανδρείος Πρωτεσίλαος ήτο αρχηγός τους πρώτα·
τότε τον είχε η μαύρη γη, και έρμη στην Φυλάκην
700 τον ᾽μοιρολόγα η χήρα του στο άκλερό του σπίτι·
Δαρδάνου ακόντι ενέκρωσεν αυτόν κει που πηδούσε
πρώτος των άλλων Αχαιών από την πλώρην μόνος·
και αυτόν ποθούσεν ο λαός, αν κι ήταν αρχηγός τους
άλλο του Άρη βλάστημα, ο ανδράγαθος Ποδάρκης,
705 υιός του πολυπρόβατου Ιφίκλου Φυλακίδη
και αυτάδελφος του ήρωος λαμπρού Πρωτεσιλάου·
αλλά στα χρόνι᾽ ανώτερος, καθώς και στην ανδρείαν
ήταν ο Πρωτεσίλαος και αν αρχηγόν ελάβαν,
όμως εκείνον τον καλόν μες στην καρδιά τους είχαν·
710 κι είχαν σαράντα ολόμαυρα κατόπι τους καράβια.
Έστειλαν άνδρες και οι Φερές που ᾽ναι η Βοιβία λίμνη,
κι η Βοίβη κι η Ιαωλκός ωραία και οι Γλαφύρες·
τους διοικούσ᾽ ο Εύμηλος κι ένδεκα πρύμνες είχε·
η Άλκηστις η ασύγκριτη τον γέννησε του Αδμήτου,
715 η κόρ᾽ η ωραιότερη απ᾽ όλες του Πελίου.
Της Θαυμακίας στάλθηκαν και της Μηθώνης άνδρες
της Ολιζώνος πετρωτής και ομού της Μελιβοίας·
και ο Φιλοκτήτης αρχηγός, εξαίσιος τοξότης,
μ᾽ επτά καράβια ολόμαυρα· κι επάνω στο καθένα
720 ήσαν τοξότες θαυμαστοί πενήντα κουπηλάτες·
αλλά εκείνος έμενε στην Λήμνον την αγίαν
που τον αφήκαν οι Αχαιοί φρικτά βασανισμένον
απ᾽ την πληγήν που του ᾽φερεν ολέθρια νεροφίδα.
Εκεί θλιμμένος έμενεν· αλλ᾽ έμελλαν οι Αργείοι
725 ογρήγορα να ενθυμηθούν τον μέγαν Φιλοκτήτην·
και αυτόν ποθούσεν ο λαός, αν κι άναρχοι δεν ήσαν·
ήταν ο Μέδων αρχηγός, εκείνος οπού νόθον
απ᾽ τον Οιλέα πορθητήν εγέννησεν η Ρήνη.
Κι όσοι της Τρίκκης κάτοικοι και της τραχιάς Ιθώμης
730 κι όσοι της χώρας κάτοικοι του Ευρύτου Οιχαλίας,
είχαν τριάντα βαθουλά καράβια κι αρχηγοί τους
ήσαν ο Ποδαλείριος κι ο αδελφός Μαχάων
ιατροί καλοί, του Ασκληπιού δυο τέκνα δοξασμένα.
Όσοι τ᾽ Ορμένιον άφησαν την βρύσιν Υπερείας,
735 τ᾽ Αστέριον και τες κορυφές τες άσπρες του Τιτάνου,
τους διοικούσε ο Ευρύπυλος λαμπρός Ευαιμονίδης
κι είχε σαράντα ολόμαυρα κατόπι του καράβια.
Από Γυρτώνην, Άργισσαν, απ᾽ Όρθην, απ᾽ την πόλιν
Ηλώνην και από την λευκήν Ολοοσσόν όσ᾽ ήλθαν,
740 τους διοικούσ᾽ ο ατρόμητος στην μάχην Πολυποίτης,
που έγγονος ήταν του Διός κι υιός του Πειριθόου,
με τον Πειρίθοο η ξακουστή τον γέννησ᾽ Ιπποδάμεια,
όταν εκείνος πάταξε τα δασερά θηρία
και τα ᾽διωξε απ᾽ το Πήλιον στην χώραν των Αιθίκων·
745 κι ήταν μ᾽ αυτόν συναρχηγοί ο Λεοντεύς ανδρείος
κι είχαν σαράντα ολόμαυρα κατόπι τους καράβια.
Ήλθε απ᾽ την Κύφον ο Γουνεύς με εικοσιδύο πρύμνες·
είχ᾽ Ενιήνων πληθυσμόν και Περραιβών γενναίων,
750 όσοι στην κακοχείμωνην Δωδώνην κατοικήσαν,
και όσοι απ᾽ τον Τιταρήσιον ποτίζουν τους αγρούς των,
που χύνει μες στον Πηνειόν τα πρόσχαρα νερά του
και με τες αργυρές στροφές του Πηνειού δεν σμίγει
και καθαρός επάνωθεν ωσάν το λάδι πλέει
755 ότι απ᾽ την Στύγα εκόπηκε και αυτή ᾽ναι μέγας όρκος.
Ο γοργοπόδης Πρόθοος, υιός του Τενθρηδόνος,
ήτο αρχηγός στους Μάγνητες, που του κινησιφύλλου
Πηλίου και του Πηνειού τα μέρη εκατοικούσαν·
κι είχε σαράντα ολόμαυρα κατόπι του καράβια.
760 Ήσαν αυτοί των Δαναών οι πρώτοι πολεμάρχοι.
Τώρα ποιος άνδρας κάλλιστος, ποιος ίππος ήτο απ᾽ όσους
με τους Ατρείδες στράτευσαν, συ, Μούσα, δίδαξέ με·
του Φηρητιάδη επρώτευαν οι εξαίσιες φοράδες,
τες έζεψεν ο Εύμηλος και ωσάν πουλιά πετούσαν,
765 ομότριχες, ομήλικες, με νώτα σταφνισμένα·
τες έθρεψ᾽ ο αργυρότοξος Απόλλων στην Πηρείαν,
φυγής και τρόμου πρόξενα, δυο θηλυκά πουλάρια·
και των ανδρών επρώτευεν ο Τελαμώνιος Αίας,
ενόσω ακόμη εθύμωνεν ο ασύγκριτος Πηλείδης·
770 και σ᾽ όλους πάλι επρώτευαν οι ίπποι του Αχιλλέως.
Εκείνος έμενεν αργός στα ποντοπόρα πλοία
αυτού να τρέφει τον θυμόν που είχε στον Ατρείδην·
κι επάνω στην ακρογιαλιά τα πλήθη διασκεδάζαν
με δίσκους, με ακόντια, που ρίχναν και με τόξα,
775 κι οι ίπποι στέκονταν σιμά στ᾽ αμάξι του καθένας
κι ετρώγαν βαλτοσέλινα και τρυφερό τριφύλλι·
κι ήσαν τ᾽ αμάξια στες σκηνές, ως πρέπει, σκεπασμένα·
και οι κύριοι τον αρχηγόν ποθούσαν τον ανδρείον
και στον στρατόν εγύριζαν μακράν από την μάχην.
780 Κι ερχόνταν ως να έβοσκε φωτιά στον τόπον όλον
κι όλη αποκάτω εβόγγα η γη, σαν όταν θυμωμένος
ο βροντητής δέρνει την γην που θλίβει τον Τυφώνα,
που λέγουν ότι κείτεται στην χώραν των Αρίμων,
τόσον απ᾽ τον ποδόκτυπον αυτών, ως προχωρούσαν,
785 βογγούσε η γη, και με σπουδήν την πεδιάδα εσχίζαν.
Και αποσταλμένη του Διός η ανεμόποδ᾽ Ίρις
ήλθε το μήνυμα πικρό να φέρει εκεί στους Τρώας
κι είχαν εκείνοι σύνοδον στην θύραν του Πριάμου
συναθροισμένοι όλοι μαζί και γέροντες και νέοι·
790 σ᾽ αυτούς πλησίασε η θεά, και στην φωνήν ομοιώθη
με του Πριάμου τον υιόν Πολίτην· και των Τρώων
αυτός εκάθιζε σκοπός, ως ήταν φτεροπόδης,
ψηλά στον τάφον πόσκεπε τον γέροντ᾽ Αισυήτην,
κι ετήρα πότ᾽ οι Αχαιοί θα ορμούσαν απ᾽ τα πλοία.
795 Μ᾽ αυτόν ομοιώθη στην φωνήν η Ίρις και τους είπε:
«Ω γέρε, οι λόγοι περισσοί σ᾽ αρέσουν, σαν ακόμη
να ᾽χαμε ειρήνην· κι έφθασεν ώρα φρικτού πολέμου·
μάχες ανδρών είδαν πολλές τα μάτια μου, αλλ᾽ ακόμα
τόσον δεν είδα εγώ λαόν και τόσο ανδρειωμένον,
800 ότι ωσάν φύλλ᾽ αμέτρητον τωόντι ή σαν τον άμμον
τους βλέπω εδώ να χύνονται την πόλιν να κτυπήσουν·
ω Έκτωρ, εσύ μάλιστα τον λόγον μου ν᾽ ακούσεις·
ως είναι οι βοηθοί πολλοί στην πόλιν του Πριάμου
και γλώσσαν άλλην χωριστήν το κάθε γένος έχει,
805 να διοικεί κάθε αρχηγός τους ιδικούς του κάμε
και να οδηγεί στον πόλεμον με τάξιν τους πολίτες».
Είπε και από τον Έκτορα γνωρίσθ᾽ η φωνή θεία,
κι έλυσ᾽ ευθύς την σύνοδον, και αρματωθήκαν όλοι·
οι πύλες όλες άνοιξαν, κι εχύνονταν τα πλήθη
810 πεζοί και ιππείς και αλαλαγμός μεγάλος ακουόνταν.
Εμπρός στην πόλιν υψηλή σηκώνεται μια ράχη
στην πεδιάδ᾽ ανάμερα κι ελεύθερη τριγύρω
και τάφον της πολύσκιρτης Μυρίνας την ελέγαν
οι αθάνατοι και Βάτειαν οι άνθρωποι ονομάζαν·
815 εκεί εξεχωρίσθηκαν οι βοηθοί και οι Τρώες.
Των Τρώων ήταν αρχηγός ο λοφοσείστης Έκτωρ
ο Πριαμίδης, και λαός πλιότερος και ανδρείος
στο πλάγι του εσυντάζονταν για μάχη διψασμένος.
Των Δαρδανίων αρχηγός ήτ᾽ ο λαμπρός Αινείας·
820 του Αγχίση τον εγέννησεν η ασύγκριτη Αφροδίτη,
οπού θεά μ᾽ άνδρα θνητόν στην Ίδην εκοιμήθη·
κι είχε κοντά συναρχηγούς του Αντήνορος δύο τέκνα,
Αρχέλοχον και Ακάμαντα στον πόλεμον τεχνίτες.
Από της Ίδης τες ποδιές οι Τρώες της Ζελείας,
825 πλούσιος λαός που το βαθύ πίνει νερό του Αισήπου,
τ᾽ αγόρι του Λυκάονος τους διοικούσ᾽ ο θείος
ο Πάνδαρος, που έλαβε το τόξο από τον Φοίβον.
Της Αδραστείας και Απαισού και της ψηλής Τηρείας
και της Πιτύας τους λαούς εδιοικούσαν δύο,
830 ο Άδραστος και ο Άμφιος λινοθωρακισμένος,
του Περκωσίου Μέροπος υιοί, του εξόχου μάντη·
και να μη παν εξόρκιζε ο γέρος τα παιδιά του
στον ανδροφθόρον πόλεμον· και αυτοί δεν τον ακούσαν,
ότ᾽ οι κακές τους έσερναν μαύρου θανάτου μοίρες.
835 Όσ᾽ ήλθαν από Πράκτιον, από Περκώτην άνδρες,
από Σηστόν, απ᾽ Άβυδον και απ᾽ την λαμπρήν Αρίσβην,
ο Υρτακίδης Άσιος τους διοικούσε ο μέγας.
Και αυτόν απ᾽ τον Σελλήεντα, ποτάμι της Αρίσβης,
ίπποι μεγάλοι αστραφτεροί εφέραν τον ανδρείον.
840 Τα γένη ακόμη Πελασγών καλών κονταρομάχων,
που της Λαρίσης κατοικούν στα κάρπιμα πεδία·
ο Ιππόθοος και ο Πύλαιος τα διοικούσαν δύο
τέκνα του Λήθου Πελασγού του Τευταμίδη ανδρεία.
ο Ακάμας και ο Πείροος τους Θράκας διοικούσαν
845 όσ᾽ είναι απ᾽ τον ορμητικόν Ελλήσποντον κλεισμένοι.
Ο Εύφημος ήτο αρχηγός των λογχιστών Κικόνων·
τον γέννησε ο θεοφίλητος ο Τροίζηνος Κεάδης.
Οι τοξοφόροι Παίονες με τον Πυραίχμην ήλθαν
μακρόθε, από τον Αξιόν, πλατύροο ποτάμι
850 το ωραιότεοο της γης, και από την Αμυδώνα.
Τους Παφλαγόνας έφερεν ο ανδρείος Πυλαιμένης
από την γην των Ενετών, π᾽ άγρια μουλάρια τρέφει,
τους έστειλεν η Κύτωρος, η Σήσαμος που έχουν
στου Παρθενίου την ροήν λαμπρές τες κατοικίες,
855 η Κρώμνα και ο Αιγιαλός κι οι απόκρημνοι Ερυθίνοι.
Τους Αλιζώνας έφεραν οι Επίστροφος και Οδίος,
όθεν μακράν ο άργυρος γεννάται, στην Αλύβην.
Ο Χρόμις είχε τους Μυσούς κι ο Έννομος ο μάντις·
και μ᾽ όλην του την μαντικήν δεν ξέφυγε την μοίραν,
860 αλλά και αυτόν εφόνευσεν ο γρήγορος Πηλείδης
μες στο ποτάμι, όπ᾽ έσφαξε και τόσους άλλους Τρώας.
Τους Φρύγας τους πολεμικούς από την Ασκανίαν
ο θεϊκός Ασκάνιος και ο Φόρκυς διοικούσαν.
Ο Άντιφος τους Μήονας και ο Μέσθλης διοικούσαν
865 που ο Ταλαιμένης γέννησε και η Γυγαία λίμνη·
τους Μήονας που κατοικούν εις τες ποδιές του Τμώλου.
Ο Νάστης πάλιν των Καρών, λαών βαρβαροφώνων,
ήτο αρχηγός που των Φθειρών τους έστειλαν τα πλάγια
πολύδενδρα και η Μίλητος και οι πέτρες της Μυκάλης
870 δύο τέκνα του Νομίονος, αγόρια παινεμένα,
ήσαν εκείνων οι αρχηγοί, Αμφίμαχος και Νάστης,
που ως κόρη χρυσοστόλιστος στον πόλεμον κινούσε·
μωρός και από τον θάνατον με τούτον δεν εσώθη,
αλλά νεκρόν τον έστρωσεν ο τρομερός Πηλείδης
875 μες στο ποτάμι κι έπειτα του επήρε το χρυσάφι.
Και τους Λυκίους έφεραν ο Σαρπηδών και ο Γλαύκος
απ᾽ της Λυκίας τους αγρούς οπού ποτίζει ο Ξάνθος.
Ιλιάδα – Γ