diaforos

Αἰολίην δ᾽ ἐς νῆσον ἀφικόμεθ᾽· ἔνθα δ᾽ ἔναιεν
Αἴολος Ἱπποτάδης, φίλος ἀθανάτοισι θεοῖσι,
πλωτῇ ἐνὶ νήσῳ· πᾶσαν δέ τέ μιν πέρι τεῖχος
χάλκεον ἄρρηκτον, λισσὴ δ᾽ ἀναδέδρομε πέτρη.

5 τοῦ καὶ δώδεκα παῖδες ἐνὶ μεγάροις γεγάασιν,
ἓξ μὲν θυγατέρες, ἓξ δ᾽ υἱέες ἡβώοντες.
ἔνθ᾽ ὅ γε θυγατέρας πόρεν υἱάσιν εἶναι ἀκοίτις.
οἱ δ᾽ αἰεὶ παρὰ πατρὶ φίλῳ καὶ μητέρι κεδνῇ
δαίνυνται· παρὰ δέ σφιν ὀνείατα μυρία κεῖται,


10 κνισῆεν δέ τε δῶμα περιστεναχίζεται αὐλῇ
ἤματα· νύκτας δ᾽ αὖτε παρ᾽ αἰδοίῃς ἀλόχοισιν
εὕδουσ᾽ ἔν τε τάπησι καὶ ἐν τρητοῖσι λέχεσσι.
καὶ μὲν τῶν ἱκόμεσθα πόλιν καὶ δώματα καλά.
μῆνα δὲ πάντα φίλει με καὶ ἐξερέεινεν ἕκαστα,


15 Ἴλιον Ἀργείων τε νέας καὶ νόστον Ἀχαιῶν·
καὶ μὲν ἐγὼ τῷ πάντα κατὰ μοῖραν κατέλεξα.
ἀλλ᾽ ὅτε δὴ καὶ ἐγὼ ὁδὸν ᾔτεον ἠδ᾽ ἐκέλευον
πεμπέμεν, οὐδέ τι κεῖνος ἀνήνατο, τεῦχε δὲ πομπήν.
δῶκε δέ μ᾽ ἐκδείρας ἀσκὸν βοὸς ἐννεώροιο,


20 ἔνθα δὲ βυκτάων ἀνέμων κατέδησε κέλευθα·
κεῖνον γὰρ ταμίην ἀνέμων ποίησε Κρονίων,
ἠμὲν παυέμεναι ἠδ᾽ ὀρνύμεν ὅν κ᾽ ἐθέλῃσι.
νηῒ δ᾽ ἐνὶ γλαφυρῇ κατέδει μέρμιθι φαεινῇ
ἀργυρέῃ, ἵνα μή τι παραπνεύσει᾽ ὀλίγον περ·

25 αὐτὰρ ἐμοὶ πνοιὴν Ζεφύρου προέηκεν ἀῆναι,
ὄφρα φέροι νῆάς τε καὶ αὐτούς· οὐδ᾽ ἄρ᾽ ἔμελλεν
ἐκτελέειν· αὐτῶν γὰρ ἀπωλόμεθ᾽ ἀφραδίῃσιν.
Ἐννῆμαρ μὲν ὁμῶς πλέομεν νύκτας τε καὶ ἦμαρ,
τῇ δεκάτῃ δ᾽ ἤδη ἀνεφαίνετο πατρὶς ἄρουρα,


30 καὶ δὴ πυρπολέοντας ἐλεύσσομεν ἐγγὺς ἐόντας.
ἔνθ᾽ ἐμὲ μὲν γλυκὺς ὕπνος ἐπήλυθε κεκμηῶτα·
αἰεὶ γὰρ πόδα νηὸς ἐνώμων, οὐδέ τῳ ἄλλῳ
δῶχ᾽ ἑτάρων, ἵνα θᾶσσον ἱκοίμεθα πατρίδα γαῖαν·
οἱ δ᾽ ἕταροι ἐπέεσσι πρὸς ἀλλήλους ἀγόρευον,


35 καί μ᾽ ἔφασαν χρυσόν τε καὶ ἄργυρον οἴκαδ᾽ ἄγεσθαι,
δῶρα παρ᾽ Αἰόλου μεγαλήτορος Ἱπποτάδαο·
ὧδε δέ τις εἴπεσκεν ἰδὼν ἐς πλησίον ἄλλον·
«Ὢ πόποι, ὡς ὅδε πᾶσι φίλος καὶ τίμιός ἐστιν
ἀνθρώποις, ὅτεών κε πόλιν καὶ γαῖαν ἵκηται.

40 πολλὰ μὲν ἐκ Τροίης ἄγεται κειμήλια καλὰ
ληΐδος· ἡμεῖς δ᾽ αὖτε ὁμὴν ὁδὸν ἐκτελέσαντες
οἴκαδε νισσόμεθα κενεὰς σὺν χεῖρας ἔχοντες.
καὶ νῦν οἱ τάδ᾽ ἔδωκε χαριζόμενος φιλότητι
Αἴολος. ἀλλ᾽ ἄγε θᾶσσον ἰδώμεθα ὅττι τάδ᾽ ἐστίν,

45 ὅσσος τις χρυσός τε καὶ ἄργυρος ἀσκῷ ἔνεστιν.»
Ὣς ἔφασαν, βουλὴ δὲ κακὴ νίκησεν ἑταίρων·
ἀσκὸν μὲν λῦσαν, ἄνεμοι δ᾽ ἐκ πάντες ὄρουσαν,
τοὺς δ᾽ αἶψ᾽ ἁρπάξασα φέρεν πόντονδε θύελλα
κλαίοντας, γαίης ἄπο πατρίδος· αὐτὰρ ἐγώ γε


50 ἐγρόμενος κατὰ θυμὸν ἀμύμονα μερμήριξα
ἠὲ πεσὼν ἐκ νηὸς ἀποφθίμην ἐνὶ πόντῳ,
ἦ ἀκέων τλαίην καὶ ἔτι ζωοῖσι μετείην.
ἀλλ᾽ ἔτλην καὶ ἔμεινα, καλυψάμενος δ᾽ ἐνὶ νηῒ
κείμην· αἱ δ᾽ ἐφέροντο κακῇ ἀνέμοιο θυέλλῃ


55 αὖτις ἐπ᾽ Αἰολίην νῆσον, στενάχοντο δ᾽ ἑταῖροι.
Ἔνθα δ᾽ ἐπ᾽ ἠπείρου βῆμεν καὶ ἀφυσσάμεθ᾽ ὕδωρ,
αἶψα δὲ δεῖπνον ἕλοντο θοῇς παρὰ νηυσὶν ἑταῖροι.
αὐτὰρ ἐπεὶ σίτοιό τ᾽ ἐπασσάμεθ᾽ ἠδὲ ποτῆτος,
δὴ τότ᾽ ἐγὼ κήρυκά τ᾽ ὀπασσάμενος καὶ ἑταῖρον,


60 βῆν εἰς Αἰόλου κλυτὰ δώματα· τὸν δ᾽ ἐκίχανον
δαινύμενον παρὰ ᾗ τ᾽ ἀλόχῳ καὶ οἷσι τέκεσσιν.
ἐλθόντες δ᾽ ἐς δῶμα παρὰ σταθμοῖσιν ἐπ᾽ οὐδοῦ
ἑζόμεθ᾽· οἱ δ᾽ ἀνὰ θυμὸν ἐθάμβεον ἔκ τ᾽ ἐρέοντο·
«Πῶς ἦλθες, Ὀδυσεῦ; τίς τοι κακὸς ἔχραε δαίμων;


65 ἦ μέν σ᾽ ἐνδυκέως ἀπεπέμπομεν, ὄφρ᾽ ἂν ἵκοιο
πατρίδα σὴν καὶ δῶμα, καὶ εἴ πού τοι φίλον ἐστίν.»
Ὣς φάσαν· αὐτὰρ ἐγὼ μετεφώνεον ἀχνύμενος κῆρ·
«ἄασάν μ᾽ ἕταροί τε κακοὶ πρὸς τοῖσί τε ὕπνος
σχέτλιος. ἀλλ᾽ ἀκέσασθε, φίλοι· δύναμις γὰρ ἐν ὑμῖν.»


70 Ὣς ἐφάμην μαλακοῖσι καθαπτόμενος ἐπέεσσιν·
οἱ δ᾽ ἄνεῳ ἐγένοντο· πατὴρ δ᾽ ἠμείβετο μύθῳ·
«Ἔρρ᾽ ἐκ νήσου θᾶσσον, ἐλέγχιστε ζωόντων·
οὐ γάρ μοι θέμις ἐστὶ κομιζέμεν οὐδ᾽ ἀποπέμπειν
ἄνδρα τὸν ὅς τε θεοῖσιν ἀπέχθηται μακάρεσσιν.

75 ἔρρ᾽, ἐπεὶ ἀθανάτοισιν ἀπεχθόμενος τόδ᾽ ἱκάνεις.»
Ὣς εἰπὼν ἀπέπεμπε δόμων βαρέα στενάχοντα.
ἔνθεν δὲ προτέρω πλέομεν ἀκαχήμενοι ἦτορ.
τείρετο δ᾽ ἀνδρῶν θυμὸς ὑπ᾽ εἰρεσίης ἀλεγεινῆς
ἡμετέρῃ ματίῃ, ἐπεὶ οὐκέτι φαίνετο πομπή.


80 Ἑξῆμαρ μὲν ὁμῶς πλέομεν νύκτας τε καὶ ἦμαρ·
ἑβδομάτῃ δ᾽ ἱκόμεσθα Λάμου αἰπὺ πτολίεθρον,
Τηλέπυλον Λαιστρυγονίην, ὅθι ποιμένα ποιμὴν
ἠπύει εἰσελάων, ὁ δέ τ᾽ ἐξελάων ὑπακούει.
ἔνθα κ᾽ ἄϋπνος ἀνὴρ δοιοὺς ἐξήρατο μισθούς,


85 τὸν μὲν βουκολέων, τὸν δ᾽ ἄργυφα μῆλα νομεύων·
ἐγγὺς γὰρ νυκτός τε καὶ ἤματός εἰσι κέλευθοι.
ἔνθ᾽ ἐπεὶ ἐς λιμένα κλυτὸν ἤλθομεν, ὃν πέρι πέτρη
ἠλίβατος τετύχηκε διαμπερὲς ἀμφοτέρωθεν,
ἀκταὶ δὲ προβλῆτες ἐναντίαι ἀλλήλῃσιν

90 ἐν στόματι προὔχουσιν, ἀραιὴ δ᾽ εἴσοδός ἐστιν,
ἔνθ᾽ οἵ γ᾽ εἴσω πάντες ἔχον νέας ἀμφιελίσσας.
αἱ μὲν ἄρ᾽ ἔντοσθεν λιμένος κοίλοιο δέδεντο
πλησίαι· οὐ μὲν γάρ ποτ᾽ ἀέξετο κῦμά γ᾽ ἐν αὐτῷ,
οὔτε μέγ᾽ οὔτ᾽ ὀλίγον, λευκὴ δ᾽ ἦν ἀμφὶ γαλήνη.

95 αὐτὰρ ἐγὼν οἶος σχέθον ἔξω νῆα μέλαιναν,
αὐτοῦ ἐπ᾽ ἐσχατιῇ, πέτρης ἐκ πείσματα δήσας·
ἔστην δὲ σκοπιὴν ἐς παιπαλόεσσαν ἀνελθών.
ἔνθα μὲν οὔτε βοῶν οὔτ᾽ ἀνδρῶν φαίνετο ἔργα,
καπνὸν δ᾽ οἶον ὁρῶμεν ἀπὸ χθονὸς ἀΐσσοντα.

100 δὴ τότ᾽ ἐγὼν ἑτάρους προΐειν πεύθεσθαι ἰόντας
οἵ τινες ἀνέρες εἶεν ἐπὶ χθονὶ σῖτον ἔδοντες,
ἄνδρε δύο κρίνας, τρίτατον κήρυχ᾽ ἅμ᾽ ὀπάσσας.
οἱ δ᾽ ἴσαν ἐκβάντες λείην ὁδόν, ᾗ περ ἄμαξαι
ἄστυδ᾽ ἀφ᾽ ὑψηλῶν ὀρέων καταγίνεον ὕλην.


105 κούρῃ δὲ ξύμβληντο πρὸ ἄστεος ὑδρευούσῃ,
θυγατέρ᾽ ἰφθίμῃ Λαιστρυγόνος Ἀντιφάταο.
ἡ μὲν ἄρ᾽ ἐς κρήνην κατεβήσετο καλλιρέεθρον
Ἀρτακίην· ἔνθεν γὰρ ὕδωρ προτὶ ἄστυ φέρεσκον·
οἱ δὲ παριστάμενοι προσεφώνεον, ἔκ τ᾽ ἐρέοντο

110 ὅς τις τῶνδ᾽ εἴη βασιλεὺς καὶ οἷσιν ἀνάσσοι.
ἡ δὲ μάλ᾽ αὐτίκα πατρὸς ἐπέφραδεν ὑψερεφὲς δῶ.
οἱ δ᾽ ἐπεὶ εἰσῆλθον κλυτὰ δώματα, τὴν δὲ γυναῖκα
εὗρον ὅσην τ᾽ ὄρεος κορυφήν, κατὰ δ᾽ ἔστυγον αὐτήν.
ἡ δ᾽ αἶψ᾽ ἐξ ἀγορῆς ἐκάλει κλυτὸν Ἀντιφατῆα,


115 ὃν πόσιν, ὃς δὴ τοῖσιν ἐμήσατο λυγρὸν ὄλεθρον.
αὐτίχ᾽ ἕνα μάρψας ἑτάρων ὁπλίσσατο δεῖπνον·
τὼ δὲ δύ᾽ ἀΐξαντε φυγῇ ἐπὶ νῆας ἱκέσθην.
αὐτὰρ ὁ τεῦχε βοὴν διὰ ἄστεος· οἱ δ᾽ ἀΐοντες
φοίτων ἴφθιμοι Λαιστρυγόνες ἄλλοθεν ἄλλος,


120 μυρίοι, οὐκ ἄνδρεσσιν ἐοικότες, ἀλλὰ Γίγασιν.
οἵ ῥ᾽ ἀπὸ πετράων ἀνδραχθέσι χερμαδίοισι
βάλλον· ἄφαρ δὲ κακὸς κόναβος κατὰ νῆας ὀρώρει
ἀνδρῶν ὀλλυμένων νηῶν θ᾽ ἅμα ἀγνυμενάων·
ἰχθῦς δ᾽ ὣς πείροντες ἀτερπέα δαῖτα φέροντο.


125 ὄφρ᾽ οἱ τοὺς ὄλεκον λιμένος πολυβενθέος ἐντός,
τόφρα δ᾽ ἐγὼ ξίφος ὀξὺ ἐρυσσάμενος παρὰ μηροῦ
τῷ ἀπὸ πείσματ᾽ ἔκοψα νεὸς κυανοπρῴροιο.
αἶψα δ᾽ ἐμοῖς ἑτάροισιν ἐποτρύνας ἐκέλευσα
ἐμβαλέειν κώπῃς, ἵν᾽ ὑπὲκ κακότητα φύγοιμεν·

130 οἱ δ᾽ ἅμα πάντες ἀνέρριψαν, δείσαντες ὄλεθρον.
ἀσπασίως δ᾽ ἐς πόντον ἐπηρεφέας φύγε πέτρας
νηῦς ἐμή· αὐτὰρ αἱ ἄλλαι ἀολλέες αὐτόθ᾽ ὄλοντο.
Ἔνθεν δὲ προτέρω πλέομεν ἀκαχήμενοι ἦτορ,
ἄσμενοι ἐκ θανάτοιο, φίλους ὀλέσαντες ἑταίρους.


135 Αἰαίην δ᾽ ἐς νῆσον ἀφικόμεθ᾽· ἔνθα δ᾽ ἔναιε
Κίρκη ἐϋπλόκαμος, δεινὴ θεὸς αὐδήεσσα,
αὐτοκασιγνήτη ὀλοόφρονος Αἰήταο·
ἄμφω δ᾽ ἐκγεγάτην φαεσιμβρότου Ἠελίοιο
μητρός τ᾽ ἐκ Πέρσης, τὴν Ὠκεανὸς τέκε παῖδα.


140 ἔνθα δ᾽ ἐπ᾽ ἀκτῆς νηῒ κατηγαγόμεσθα σιωπῇ
ναύλοχον ἐς λιμένα, καί τις θεὸς ἡγεμόνευεν.
ἔνθα τότ᾽ ἐκβάντες δύο τ᾽ ἤματα καὶ δύο νύκτας
κείμεθ᾽, ὁμοῦ καμάτῳ τε καὶ ἄλγεσι θυμὸν ἔδοντες.
ἀλλ᾽ ὅτε δὴ τρίτον ἦμαρ ἐϋπλόκαμος τέλεσ᾽ Ἠώς,


145 καὶ τότ᾽ ἐγὼν ἐμὸν ἔγχος ἑλὼν καὶ φάσγανον ὀξὺ
καρπαλίμως παρὰ νηὸς ἀνήϊον ἐς περιωπήν,
εἴ πως ἔργα ἴδοιμι βροτῶν ἐνοπήν τε πυθοίμην.
ἔστην δὲ σκοπιὴν ἐς παιπαλόεσσαν ἀνελθών,
καί μοι ἐείσατο καπνὸς ἀπὸ χθονὸς εὐρυοδείης


150 Κίρκης ἐν μεγάροισι διὰ δρυμὰ πυκνὰ καὶ ὕλην.
μερμήριξα δ᾽ ἔπειτα κατὰ φρένα καὶ κατὰ θυμὸν
ἐλθεῖν ἠδὲ πυθέσθαι, ἐπεὶ ἴδον αἴθοπα καπνόν.
ὧδε δέ μοι φρονέοντι δοάσσατο κέρδιον εἶναι,
πρῶτ᾽ ἐλθόντ᾽ ἐπὶ νῆα θοὴν καὶ θῖνα θαλάσσης


155 δεῖπνον ἑταίροισιν δόμεναι προέμεν τε πυθέσθαι.
ἀλλ᾽ ὅτε δὴ σχεδὸν ἦα κιὼν νεὸς ἀμφιελίσσης,
καὶ τότε τίς με θεῶν ὀλοφύρατο μοῦνον ἐόντα,
ὅς ῥά μοι ὑψίκερων ἔλαφον μέγαν εἰς ὁδὸν αὐτὴν
ἧκεν· ὁ μὲν ποταμόνδε κατήϊεν ἐκ νομοῦ ὕλης


160 πιόμενος· δὴ γάρ μιν ἔχεν μένος ἠελίοιο.
τὸν δ᾽ ἐγὼ ἐκβαίνοντα κατ᾽ ἄκνηστιν μέσα νῶτα
πλῆξα· τὸ δ᾽ ἀντικρὺ δόρυ χάλκεον ἐξεπέρησε,
κὰδ δ᾽ ἔπεσ᾽ ἐν κονίῃσι μακών, ἀπὸ δ᾽ ἔπτατο θυμός.
τῷ δ᾽ ἐγὼ ἐμβαίνων δόρυ χάλκεον ἐξ ὠτειλῆς


165 εἰρυσάμην· τὸ μὲν αὖθι κατακλίνας ἐπὶ γαίῃ
εἴασ᾽· αὐτὰρ ἐγὼ σπασάμην ῥῶπάς τε λύγους τε,
πεῖσμα δ᾽, ὅσον τ᾽ ὄργυιαν, ἐϋστρεφὲς ἀμφοτέρωθεν
πλεξάμενος συνέδησα πόδας δεινοῖο πελώρου,
βῆν δὲ καταλοφάδεια φέρων ἐπὶ νῆα μέλαιναν,


170 ἔγχει ἐρειδόμενος, ἐπεὶ οὔ πως ἦεν ἐπ᾽ ὤμου
χειρὶ φέρειν ἑτέρῃ· μάλα γὰρ μέγα θηρίον ἦεν.
κὰδ δ᾽ ἔβαλον προπάροιθε νεός, ἀνέγειρα δ᾽ ἑταίρους
μειλιχίοις ἐπέεσσι παρασταδὸν ἄνδρα ἕκαστον·
«Ὦ φίλοι, οὐ γάρ πω καταδυσόμεθ᾽, ἀχνύμενοί περ,


175 εἰς Ἀΐδαο δόμους, πρὶν μόρσιμον ἦμαρ ἐπέλθῃ·
ἀλλ᾽ ἄγετ᾽, ὄφρ᾽ ἐν νηῒ θοῇ βρῶσίς τε πόσις τε,
μνησόμεθα βρώμης μηδὲ τρυχώμεθα λιμῷ.»
Ὣς ἐφάμην, οἱ δ᾽ ὦκα ἐμοῖς ἐπέεσσι πίθοντο·
ἐκ δὲ καλυψάμενοι παρὰ θῖν᾽ ἁλὸς ἀτρυγέτοιο


180 θηήσαντ᾽ ἔλαφον· μάλα γὰρ μέγα θηρίον ἦεν.
αὐτὰρ ἐπεὶ τάρπησαν ὁρώμενοι ὀφθαλμοῖσι,
χεῖρας νιψάμενοι τεύχοντ᾽ ἐρικυδέα δαῖτα.
ὣς τότε μὲν πρόπαν ἦμαρ ἐς ἠέλιον καταδύντα
ἥμεθα δαινύμενοι κρέα τ᾽ ἄσπετα καὶ μέθυ ἡδύ·

185 ἦμος δ᾽ ἠέλιος κατέδυ καὶ ἐπὶ κνέφας ἦλθε,
δὴ τότε κοιμήθημεν ἐπὶ ῥηγμῖνι θαλάσσης.
ἦμος δ᾽ ἠριγένεια φάνη ῥοδοδάκτυλος Ἠώς,
καὶ τότ᾽ ἐγὼν ἀγορὴν θέμενος μετὰ πᾶσιν ἔειπον·
«Κέκλυτέ μευ μύθων, κακά περ πάσχοντες ἑταῖροι·


190 ὦ φίλοι, οὐ γὰρ ἴδμεν ὅπῃ ζόφος οὐδ᾽ ὅπῃ ἠώς,
οὐδ᾽ ὅπῃ ἠέλιος φαεσίμβροτος εἶσ᾽ ὑπὸ γαῖαν
οὐδ᾽ ὅπῃ ἀννεῖται· ἀλλὰ φραζώμεθα θᾶσσον
εἴ τις ἔτ᾽ ἔσται μῆτις· ἐγὼ δ᾽ οὐκ οἴομαι εἶναι.
εἶδον γὰρ σκοπιὴν ἐς παιπαλόεσσαν ἀνελθὼν


195 νῆσον, τὴν πέρι πόντος ἀπείριτος ἐστεφάνωται.
αὐτὴ δὲ χθαμαλὴ κεῖται· καπνὸν δ᾽ ἐνὶ μέσσῃ
ἔδρακον ὀφθαλμοῖσι διὰ δρυμὰ πυκνὰ καὶ ὕλην.»
Ὣς ἐφάμην, τοῖσιν δὲ κατεκλάσθη φίλον ἦτορ
μνησαμένοις ἔργων Λαιστρυγόνος Ἀντιφάταο

200 Κύκλωπός τε βίης μεγαλήτορος, ἀνδροφάγοιο.
κλαῖον δὲ λιγέως, θαλερὸν κατὰ δάκρυ χέοντες·
ἀλλ᾽ οὐ γάρ τις πρῆξις ἐγίγνετο μυρομένοισιν.
Αὐτὰρ ἐγὼ δίχα πάντας ἐϋκνήμιδας ἑταίρους
ἠρίθμεον, ἀρχὸν δὲ μετ᾽ ἀμφοτέροισιν ὄπασσα·


205 τῶν μὲν ἐγὼν ἄρχον, τῶν δ᾽ Εὐρύλοχος θεοειδής.
κλήρους δ᾽ ἐν κυνέῃ χαλκήρεϊ πάλλομεν ὦκα·
ἐκ δ᾽ ἔθορε κλῆρος μεγαλήτορος Εὐρυλόχοιο.
βῆ δ᾽ ἰέναι, ἅμα τῷ γε δύω καὶ εἴκοσ᾽ ἑταῖροι
κλαίοντες· κατὰ δ᾽ ἄμμε λίπον γοόωντας ὄπισθεν.


210 εὗρον δ᾽ ἐν βήσσῃσι τετυγμένα δώματα Κίρκης
ξεστοῖσιν λάεσσι, περισκέπτῳ ἐνὶ χώρῳ.
ἀμφὶ δέ μιν λύκοι ἦσαν ὀρέστεροι ἠδὲ λέοντες,
τοὺς αὐτὴ κατέθελξεν, ἐπεὶ κακὰ φάρμακ᾽ ἔδωκεν.
οὐδ᾽ οἵ γ᾽ ὁρμήθησαν ἐπ᾽ ἀνδράσιν, ἀλλ᾽ ἄρα τοί γε


215 οὐρῇσιν μακρῇσι περισσαίνοντες ἀνέσταν.
ὡς δ᾽ ὅτ᾽ ἂν ἀμφὶ ἄνακτα κύνες δαίτηθεν ἰόντα
σαίνωσ᾽· αἰεὶ γάρ τε φέρει μειλίγματα θυμοῦ·
ὣς τοὺς ἀμφὶ λύκοι κρατερώνυχες ἠδὲ λέοντες
σαῖνον· τοὶ δ᾽ ἔδεισαν, ἐπεὶ ἴδον αἰνὰ πέλωρα.


220 ἔσταν δ᾽ ἐν προθύροισι θεᾶς καλλιπλοκάμοιο,
Κίρκης δ᾽ ἔνδον ἄκουον ἀειδούσης ὀπὶ καλῇ,
ἱστὸν ἐποιχομένης μέγαν ἄμβροτον, οἷα θεάων
λεπτά τε καὶ χαρίεντα καὶ ἀγλαὰ ἔργα πέλονται.
τοῖσι δὲ μύθων ἄρχε Πολίτης, ὄρχαμος ἀνδρῶν,


225 ὅς μοι κήδιστος ἑτάρων ἦν κεδνότατός τε·
«Ὦ φίλοι, ἔνδον γάρ τις ἐποιχομένη μέγαν ἱστὸν
καλὸν ἀοιδιάει, δάπεδον δ᾽ ἅπαν ἀμφιμέμυκεν,
ἢ θεὸς ἠὲ γυνή· ἀλλὰ φθεγγώμεθα θᾶσσον.»
Ὣς ἄρ᾽ ἐφώνησεν, τοὶ δ᾽ ἐφθέγγοντο καλεῦντες.


230 ἡ δ᾽ αἶψ᾽ ἐξελθοῦσα θύρας ὤϊξε φαεινὰς
καὶ κάλει· οἱ δ᾽ ἅμα πάντες ἀϊδρείῃσιν ἕποντο·
Εὐρύλοχος δ᾽ ὑπέμεινεν, ὀΐσάμενος δόλον εἶναι.
εἷσεν δ᾽ εἰσαγαγοῦσα κατὰ κλισμούς τε θρόνους τε,
ἐν δέ σφιν τυρόν τε καὶ ἄλφιτα καὶ μέλι χλωρὸν


235 οἴνῳ Πραμνείῳ ἐκύκα· ἀνέμισγε δὲ σίτῳ
φάρμακα λύγρ᾽, ἵνα πάγχυ λαθοίατο πατρίδος αἴης.
αὐτὰρ ἐπεὶ δῶκέν τε καὶ ἔκπιον, αὐτίκ᾽ ἔπειτα
ῥάβδῳ πεπληγυῖα κατὰ συφεοῖσιν ἐέργνυ.
οἱ δὲ συῶν μὲν ἔχον κεφαλὰς φωνήν τε τρίχας τε

240 καὶ δέμας, αὐτὰρ νοῦς ἦν ἔμπεδος ὡς τὸ πάρος περ.
ὣς οἱ μὲν κλαίοντες ἐέρχατο· τοῖσι δὲ Κίρκη
πὰρ ῥ᾽ ἄκυλον βάλανόν τ᾽ ἔβαλεν καρπόν τε κρανείης
ἔδμεναι, οἷα σύες χαμαιευνάδες αἰὲν ἔδουσιν.
Εὐρύλοχος δ᾽ ἂψ ἦλθε θοὴν ἐπὶ νῆα μέλαιναν,

245 ἀγγελίην ἑτάρων ἐρέων καὶ ἀδευκέα πότμον.
οὐδέ τι ἐκφάσθαι δύνατο ἔπος, ἱέμενός περ,
κῆρ ἄχεϊ μεγάλῳ βεβολημένος· ἐν δέ οἱ ὄσσε
δακρυόφιν πίμπλαντο, γόον δ᾽ ὠΐετο θυμός.
ἀλλ᾽ ὅτε δή μιν πάντες ἀγασσάμεθ᾽ ἐξερέοντες,


250 καὶ τότε τῶν ἄλλων ἑτάρων κατέλεξεν ὄλεθρον·
«Ἤιομεν, ὡς ἐκέλευες ἀνὰ δρυμά, φαίδιμ᾽ Ὀδυσσεῦ·
εὕρομεν ἐν βήσσῃσι τετυγμένα δώματα καλὰ
ξεστοῖσιν λάεσσι, περισκέπτῳ ἐνὶ χώρῳ.
ἔνθα δέ τις μέγαν ἱστὸν ἐποιχομένη λίγ᾽ ἄειδεν


255 ἢ θεὸς ἠὲ γυνή· τοὶ δ᾽ ἐφθέγγοντο καλεῦντες.
ἡ δ᾽ αἶψ᾽ ἐξελθοῦσα θύρας ὤϊξε φαεινὰς
καὶ κάλει· οἱ δ᾽ ἅμα πάντες ἀϊδρείῃσιν ἕποντο·
αὐτὰρ ἐγὼν ὑπέμεινα, ὀϊσάμενος δόλον εἶναι.
οἱ δ᾽ ἅμ᾽ ἀϊστώθησαν ἀολλέες, οὐδέ τις αὐτῶν


260 ἐξεφάνη· δηρὸν δὲ καθήμενος ἐσκοπίαζον.»
Ὣς ἔφατ᾽, αὐτὰρ ἐγὼ περὶ μὲν ξίφος ἀργυρόηλον
ὤμοιϊν βαλόμην, μέγα χάλκεον, ἀμφὶ δὲ τόξα·
τὸν δ᾽ ἂψ ἠνώγεα αὐτὴν ὁδὸν ἡγήσασθαι.
αὐτὰρ ὅ γ᾽ ἀμφοτέρῃσι λαβὼν ἐλλίσσετο γούνων


265 καί μ᾽ ὀλοφυρόμενος ἔπεα πτερόεντα προσηύδα·
«Μή μ᾽ ἄγε κεῖσ᾽ ἀέκοντα, διοτρεφές, ἀλλὰ λίπ᾽ αὐτοῦ.
οἶδα γὰρ ὡς οὔτ᾽ αὐτὸς ἐλεύσεαι οὔτε τιν᾽ ἄλλον
ἄξεις σῶν ἑτάρων· ἀλλὰ ξὺν τοίσδεσι θᾶσσον
φεύγωμεν· ἔτι γάρ κεν ἀλύξαιμεν κακὸν ἦμαρ.»


270 Ὣς ἔφατ᾽, αὐτὰρ ἐγώ μιν ἀμειβόμενος προσέειπον·
«Εὐρύλοχ᾽, ἦ τοι μὲν σὺ μέν᾽ αὐτοῦ τῷδ᾽ ἐνὶ χώρῳ
ἔσθων καὶ πίνων, κοίλῃ παρὰ νηῒ μελαίνῃ·
αὐτὰρ ἐγὼν εἶμι· κρατερὴ δέ μοι ἔπλετ᾽ ἀνάγκη.»
Ὣς εἰπὼν παρὰ νηὸς ἀνήϊον ἠδὲ θαλάσσης.


275 ἀλλ᾽ ὅτε δὴ ἄρ᾽ ἔμελλον ἰὼν ἱερὰς ἀνὰ βήσσας
Κίρκης ἵξεσθαι πολυφαρμάκου ἐς μέγα δῶμα,
ἔνθα μοι Ἑρμείας χρυσόρραπις ἀντεβόλησεν
ἐρχομένῳ πρὸς δῶμα, νεηνίῃ ἀνδρὶ ἐοικώς,
πρῶτον ὑπηνήτῃ, τοῦ περ χαριεστάτη ἥβη·


280 ἔν τ᾽ ἄρα μοι φῦ χειρὶ ἔπος τ᾽ ἔφατ᾽ ἔκ τ᾽ ὀνόμαζε·
«Πῇ δὴ αὖτ᾽, ὦ δύστηνε, δι᾽ ἄκριας ἔρχεαι οἶος,
χώρου ἄϊδρις ἐών; ἕταροι δέ τοι οἵδ᾽ ἐνὶ Κίρκης
ἔρχαται, ὥς τε σύες, πυκινοὺς κευθμῶνας ἔχοντες.
ἦ τοὺς λυσόμενος δεῦρ᾽ ἔρχεαι; οὐδέ σέ φημι


285 αὐτὸν νοστήσειν, μενέεις δὲ σύ γ᾽ ἔνθα περ ἄλλοι.
ἀλλ᾽ ἄγε δή σε κακῶν ἐκλύσομαι ἠδὲ σαώσω·
τῆ, τόδε φάρμακον ἐσθλὸν ἔχων ἐς δώματα Κίρκης
ἔρχευ, ὅ κέν τοι κρατὸς ἀλάλκῃσιν κακὸν ἦμαρ.
πάντα δέ τοι ἐρέω ὀλοφώϊα δήνεα Κίρκης.


290 τεύξει τοι κυκεῶ, βαλέει δ᾽ ἐν φάρμακα σίτῳ·
ἀλλ᾽ οὐδ᾽ ὣς θέλξαι σε δυνήσεται· οὐ γὰρ ἐάσει
φάρμακον ἐσθλόν, ὅ τοι δώσω, ἐρέω δὲ ἕκαστα.
ὁππότε κεν Κίρκη σ᾽ ἐλάσῃ περιμήκεϊ ῥάβδῳ,
δὴ τότε σὺ ξίφος ὀξὺ ἐρυσσάμενος παρὰ μηροῦ


295 Κίρκῃ ἐπαΐξαι ὥς τε κτάμεναι μενεαίνων.
ἡ δέ σ᾽ ὑποδείσασα κελήσεται εὐνηθῆναι·
ἔνθα σὺ μηκέτ᾽ ἔπειτ᾽ ἀπανήνασθαι θεοῦ εὐνήν,
ὄφρα κέ τοι λύσῃ θ᾽ ἑτάρους αὐτόν τε κομίσσῃ·
ἀλλὰ κέλεσθαί μιν μακάρων μέγαν ὅρκον ὀμόσσαι


300 μή τί τοι αὐτῷ πῆμα κακὸν βουλευσέμεν ἄλλο,
μή σ᾽ ἀπογυμνωθέντα κακὸν καὶ ἀνήνορα θήῃ.»
Ὣς ἄρα φωνήσας πόρε φάρμακον ἀργειφόντης
ἐκ γαίης ἐρύσας, καί μοι φύσιν αὐτοῦ ἔδειξε.
ῥίζῃ μὲν μέλαν ἔσκε, γάλακτι δὲ εἴκελον ἄνθος·


305 μῶλυ δέ μιν καλέουσι θεοί· χαλεπὸν δέ τ᾽ ὀρύσσειν
ἀνδράσι γε θνητοῖσι· θεοὶ δέ τε πάντα δύνανται.
Ἑρμείας μὲν ἔπειτ᾽ ἀπέβη πρὸς μακρὸν Ὄλυμπον
νῆσον ἀν᾽ ὑλήεσσαν, ἐγὼ δ᾽ ἐς δώματα Κίρκης
ἤϊα· πολλὰ δέ μοι κραδίη πόρφυρε κιόντι.


310 ἔστην δ᾽ εἰνὶ θύρῃσι θεᾶς καλλιπλοκάμοιο·
ἔνθα στὰς ἐβόησα, θεὰ δέ μευ ἔκλυεν αὐδῆς.
ἡ δ᾽ αἶψ᾽ ἐξελθοῦσα θύρας ὤϊξε φαεινὰς
καὶ κάλει· αὐτὰρ ἐγὼν ἑπόμην ἀκαχήμενος ἦτορ.
εἷσε δέ μ᾽ εἰσαγαγοῦσα ἐπὶ θρόνου ἀργυροήλου,


315 καλοῦ δαιδαλέου· ὑπὸ δὲ θρῆνυς ποσὶν ἦεν·
τεῦχε δέ μοι κυκεῶ χρυσέῳ δέπᾳ, ὄφρα πίοιμι,
ἐν δέ τε φάρμακον ἧκε, κακὰ φρονέουσ᾽ ἐνὶ θυμῷ.
αὐτὰρ ἐπεὶ δῶκέν τε καὶ ἔκπιον οὐδέ μ᾽ ἔθελξε,
ῥάβδῳ πεπληγυῖα ἔπος τ᾽ ἔφατ᾽ ἔκ τ᾽ ὀνόμαζεν·


320 «Ἔρχεο νῦν συφεόνδε, μετ᾽ ἄλλων λέξο ἑταίρων.»
ὣς φάτ᾽, ἐγὼ δ᾽ ἄορ ὀξὺ ἐρυσσάμενος παρὰ μηροῦ
Κίρκῃ ἐπήϊξα ὥς τε κτάμεναι μενεαίνων.
ἡ δὲ μέγα ἰάχουσα ὑπέδραμε καὶ λάβε γούνων,
καί μ᾽ ὀλοφυρομένη ἔπεα πτερόεντα προσηύδα·


325 «Τίς πόθεν εἶς ἀνδρῶν; πόθι τοι πόλις ἠδὲ τοκῆες;
θαῦμά μ᾽ ἔχει ὡς οὔ τι πιὼν τάδε φάρμακ᾽ ἐθέλχθης.
οὐδὲ γὰρ οὐδέ τις ἄλλος ἀνὴρ τάδε φάρμακ᾽ ἀνέτλη,
ὅς κε πίῃ καὶ πρῶτον ἀμείψεται ἕρκος ὀδόντων·
σοὶ δέ τις ἐν στήθεσσιν ἀκήλητος νόος ἐστίν.


330 ἦ σύ γ᾽ Ὀδυσσεύς ἐσσι πολύτροπος, ὅν τέ μοι αἰεὶ
φάσκεν ἐλεύσεσθαι χρυσόρραπις ἀργειφόντης,
ἐκ Τροίης ἀνιόντα θοῇ σὺν νηῒ μελαίνῃ.
ἀλλ᾽ ἄγε δὴ κολεῷ μὲν ἄορ θέο, νῶϊ δ᾽ ἔπειτα
εὐνῆς ἡμετέρης ἐπιβήομεν, ὄφρα μιγέντε

335 εὐνῇ καὶ φιλότητι πεποίθομεν ἀλλήλοισιν.»
Ὣς ἔφατ᾽, αὐτὰρ ἐγώ μιν ἀμειβόμενος προσέειπον·
«ὦ Κίρκη, πῶς γάρ με κέλεαι σοὶ ἤπιον εἶναι,
ἥ μοι σῦς μὲν ἔθηκας ἐνὶ μεγάροισιν ἑταίρους,
αὐτὸν δ᾽ ἐνθάδ᾽ ἔχουσα δολοφρονέουσα κελεύεις


340 ἐς θάλαμόν τ᾽ ἰέναι καὶ σῆς ἐπιβήμεναι εὐνῆς,
ὄφρα με γυμνωθέντα κακὸν καὶ ἀνήνορα θήῃς.
οὐδ᾽ ἂν ἐγώ γ᾽ ἐθέλοιμι τεῆς ἐπιβήμεναι εὐνῆς,
εἰ μή μοι τλαίης γε, θεά, μέγαν ὅρκον ὀμόσσαι
μή τί μοι αὐτῷ πῆμα κακὸν βουλευσέμεν ἄλλο.»

345 Ὣς ἐφάμην, ἡ δ᾽ αὐτίκ᾽ ἀπόμνυεν ὡς ἐκέλευον.
αὐτὰρ ἐπεί ῥ᾽ ὄμοσέν τε τελεύτησέν τε τὸν ὅρκον,
καὶ τότ᾽ ἐγὼ Κίρκης ἐπέβην περικαλλέος εὐνῆς.
Ἀμφίπολοι δ᾽ ἄρα τῆος ἐνὶ μεγάροισι πένοντο
τέσσαρες, αἵ οἱ δῶμα κάτα δρήστειραι ἔασι.

350 γίγνονται δ᾽ ἄρα ταί γ᾽ ἔκ τε κρηνέων ἀπό τ᾽ ἀλσέων
ἔκ θ᾽ ἱερῶν ποταμῶν, οἵ τ᾽ εἰς ἅλαδε προρέουσι.
τάων ἡ μὲν ἔβαλλε θρόνοις ἔνι ῥήγεα καλά,
πορφύρεα καθύπερθ᾽, ὑπένερθε δὲ λῖθ᾽ ὑπέβαλλεν·
ἡ δ᾽ ἑτέρη προπάροιθε θρόνων ἐτίταινε τραπέζας

355 ἀργυρέας, ἐπὶ δέ σφι τίθει χρύσεια κάνεια·
ἡ δὲ τρίτη κρητῆρι μελίφρονα οἶνον ἐκίρνα
ἡδὺν ἐν ἀργυρέῳ, νέμε δὲ χρύσεια κύπελλα·
ἡ δὲ τετάρτη ὕδωρ ἐφόρει καὶ πῦρ ἀνέκαιε
πολλὸν ὑπὸ τρίποδι μεγάλῳ· ἰαίνετο δ᾽ ὕδωρ.

360 αὐτὰρ ἐπεὶ δὴ ζέσσεν ὕδωρ ἐνὶ ἤνοπι χαλκῷ,
ἔς ῥ᾽ ἀσάμινθον ἕσασα λό᾽ ἐκ τρίποδος μεγάλοιο,
θυμῆρες κεράσασα κατὰ κρατός τε καὶ ὤμων,
ὄφρα μοι ἐκ κάματον θυμοφθόρον εἵλετο γυίων.
αὐτὰρ ἐπεὶ λοῦσέν τε καὶ ἔχρισεν λίπ᾽ ἐλαίῳ,


365 ἀμφὶ δέ με χλαῖναν καλὴν βάλεν ἠδὲ χιτῶνα,
εἷσε δέ μ᾽ εἰσαγαγοῦσα ἐπὶ θρόνου ἀργυροήλου,
καλοῦ δαιδαλέου· ὑπὸ δὲ θρῆνυς ποσὶν ἦεν·
χέρνιβα δ᾽ ἀμφίπολος προχόῳ ἐπέχευε φέρουσα
καλῇ χρυσείῃ, ὑπὲρ ἀργυρέοιο λέβητος,

370 νίψασθαι· παρὰ δὲ ξεστὴν ἐτάνυσσε τράπεζαν.
σῖτον δ᾽ αἰδοίη ταμίη παρέθηκε φέρουσα,
εἴδατα πόλλ᾽ ἐπιθεῖσα, χαριζομένη παρεόντων·
ἐσθέμεναι δ᾽ ἐκέλευεν· ἐμῷ δ᾽ οὐ ἥνδανε θυμῷ,
ἀλλ᾽ ἥμην ἀλλοφρονέων, κακὰ δ᾽ ὄσσετο θυμός.


375 Κίρκη δ᾽ ὡς ἐνόησεν ἔμ᾽ ἥμενον οὐδ᾽ ἐπὶ σίτῳ
χεῖρας ἰάλλοντα, κρατερὸν δέ με πένθος ἔχοντα,
ἄγχι παρισταμένη ἔπεα πτερόεντα προσηύδα·
«Τίφθ᾽ οὕτως, Ὀδυσεῦ, κατ᾽ ἄρ᾽ ἕζεαι ἶσος ἀναύδῳ,
θυμὸν ἔδων, βρώμης δ᾽ οὐχ ἅπτεαι οὐδὲ ποτῆτος;


380 ἦ τινά που δόλον ἄλλον ὀΐεαι· οὐδέ τί σε χρὴ
δειδίμεν· ἤδη γάρ τοι ἀπώμοσα καρτερὸν ὅρκον.»
Ὣς ἔφατ᾽, αὐτὰρ ἐγώ μιν ἀμειβόμενος προσέειπον·
«ὦ Κίρκη, τίς γάρ κεν ἀνήρ, ὃς ἐναίσιμος εἴη,
πρὶν τλαίη πάσσασθαι ἐδητύος ἠδὲ ποτῆτος,


385 πρὶν λύσασθ᾽ ἑτάρους καὶ ἐν ὀφθαλμοῖσιν ἰδέσθαι;
ἀλλ᾽ εἰ δὴ πρόφρασσα πιεῖν φαγέμεν τε κελεύεις,
λῦσον, ἵν᾽ ὀφθαλμοῖσιν ἴδω ἐρίηρας ἑταίρους.»
Ὣς ἐφάμην, Κίρκη δὲ διὲκ μεγάροιο βεβήκει
ῥάβδον ἔχουσ᾽ ἐν χειρί, θύρας δ᾽ ἀνέῳξε συφειοῦ,


390 ἐκ δ᾽ ἔλασεν σιάλοισιν ἐοικότας ἐννεώροισιν.
οἱ μὲν ἔπειτ᾽ ἔστησαν ἐναντίοι, ἡ δὲ δι᾽ αὐτῶν
ἐρχομένη προσάλειφεν ἑκάστῳ φάρμακον ἄλλο.
τῶν δ᾽ ἐκ μὲν μελέων τρίχες ἔρρεον, ἃς πρὶν ἔφυσε
φάρμακον οὐλόμενον, τό σφιν πόρε πότνια Κίρκη·


395 ἄνδρες δ᾽ ἂψ ἐγένοντο νεώτεροι ἢ πάρος ἦσαν
καὶ πολὺ καλλίονες καὶ μείζονες εἰσοράασθαι.
ἔγνωσαν δέ με κεῖνοι, ἔφυν τ᾽ ἐν χερσὶν ἕκαστος.
πᾶσιν δ᾽ ἱμερόεις ὑπέδυ γόος, ἀμφὶ δὲ δῶμα
σμερδαλέον κονάβιζε· θεὰ δ᾽ ἐλέαιρε καὶ αὐτή.


400 ἡ δέ μευ ἄγχι στᾶσα προσηύδα δῖα θεάων·
«Διογενὲς Λαερτιάδη, πολυμήχαν᾽ Ὀδυσσεῦ,
ἔρχεο νῦν ἐπὶ νῆα θοὴν καὶ θῖνα θαλάσσης.
νῆα μὲν ἂρ πάμπρωτον ἐρύσσατε ἤπειρόνδε,
κτήματα δ᾽ ἐν σπήεσσι πελάσσατε ὅπλα τε πάντα·


405 αὐτὸς δ᾽ ἂψ ἰέναι καὶ ἄγειν ἐρίηρας ἑταίρους.»
Ὣς ἔφατ᾽, αὐτὰρ ἐμοί γ᾽ ἐπεπείθετο θυμὸς ἀγήνωρ,
βῆν δ᾽ ἰέναι ἐπὶ νῆα θοὴν καὶ θῖνα θαλάσσης.
εὗρον ἔπειτ᾽ ἐπὶ νηῒ θοῇ ἐρίηρας ἑταίρους
οἴκτρ᾽ ὀλοφυρομένους, θαλερὸν κατὰ δάκρυ χέοντας.


410 ὡς δ᾽ ὅτ᾽ ἂν ἄγραυλοι πόριες περὶ βοῦς ἀγελαίας,
ἐλθούσας ἐς κόπρον, ἐπὴν βοτάνης κορέσωνται,
πᾶσαι ἅμα σκαίρουσιν ἐναντίαι· οὐδ᾽ ἔτι σηκοὶ
ἴσχουσ᾽, ἀλλ᾽ ἁδινὸν μυκώμεναι ἀμφιθέουσι
μητέρας· ὣς ἐμὲ κεῖνοι, ἐπεὶ ἴδον ὀφθαλμοῖσι,


415 δακρυόεντες ἔχυντο· δόκησε δ᾽ ἄρα σφίσι θυμὸς
ὣς ἔμεν ὡς εἰ πατρίδ᾽ ἱκοίατο καὶ πόλιν αὐτὴν
τρηχείης Ἰθάκης, ἵνα τ᾽ ἔτραφεν ἠδ᾽ ἐγένοντο·
καί μ᾽ ὀλοφυρόμενοι ἔπεα πτερόεντα προσηύδων·
«Σοὶ μὲν νοστήσαντι, διοτρεφές, ὣς ἐχάρημεν,


420 ὡς εἴ τ᾽ εἰς Ἰθάκην ἀφικοίμεθα πατρίδα γαῖαν·
ἀλλ᾽ ἄγε, τῶν ἄλλων ἑτάρων κατάλεξον ὄλεθρον.»
Ὣς ἔφαν, αὐτὰρ ἐγὼ προσέφην μαλακοῖς ἐπέεσσι·
«νῆα μὲν ἂρ πάμπρωτον ἐρύσσομεν ἤπειρόνδε,
κτήματα δ᾽ ἐν σπήεσσι πελάσσομεν ὅπλα τε πάντα·


425 αὐτοὶ δ᾽ ὀτρύνεσθε ἐμοὶ ἅμα πάντες ἕπεσθαι,
ὄφρα ἴδηθ᾽ ἑτάρους ἱεροῖς ἐν δώμασι Κίρκης
πίνοντας καὶ ἔδοντας· ἐπηετανὸν γὰρ ἔχουσιν.»
Ὣς ἐφάμην, οἱ δ᾽ ὦκα ἐμοῖς ἐπέεσσι πίθοντο·
Εὐρύλοχος δέ μοι οἶος ἐρύκανε πάντας ἑταίρους·


430 καί σφεας φωνήσας ἔπεα πτερόεντα προσηύδα·
«Ἆ δειλοί, πόσ᾽ ἴμεν; τί κακῶν ἱμείρετε τούτων;
Κίρκης ἐς μέγαρον καταβήμεναι, ἥ κεν ἅπαντας
ἢ σῦς ἠὲ λύκους ποιήσεται ἠὲ λέοντας,
οἵ κέν οἱ μέγα δῶμα φυλάσσοιμεν καὶ ἀνάγκῃ,


435 ὥς περ Κύκλωψ ἔρξ᾽, ὅτε οἱ μέσσαυλον ἵκοντο
ἡμέτεροι ἕταροι, σὺν δ᾽ ὁ θρασὺς εἵπετ᾽ Ὀδυσσεύς·
τούτου γὰρ καὶ κεῖνοι ἀτασθαλίῃσιν ὄλοντο.»
Ὣς ἔφατ᾽, αὐτὰρ ἐγώ γε μετὰ φρεσὶ μερμήριξα,
σπασσάμενος τανύηκες ἄορ παχέος παρὰ μηροῦ,


440 τῷ οἱ ἀποτμήξας κεφαλὴν οὖδάσδε πελάσσαι,
καὶ πηῷ περ ἐόντι μάλα σχεδόν· ἀλλά μ᾽ ἑταῖροι
μειλιχίοις ἐπέεσσιν ἐρήτυον ἄλλοθεν ἄλλος·
«Διογενές, τοῦτον μὲν ἐάσομεν, εἰ σὺ κελεύεις,
αὐτοῦ πὰρ νηΐ τε μένειν καὶ νῆα ἔρυσθαι·


445 ἡμῖν δ᾽ ἡγεμόνευ᾽ ἱερὰ πρὸς δώματα Κίρκης.»
Ὣς φάμενοι παρὰ νηὸς ἀνήϊον ἠδὲ θαλάσσης.
οὐδὲ μὲν Εὐρύλοχος κοίλῃ παρὰ νηῒ λέλειπτο,
ἀλλ᾽ ἕπετ᾽· ἔδεισεν γὰρ ἐμὴν ἔκπαγλον ἐνιπήν.
Τόφρα δὲ τοὺς ἄλλους ἑτάρους ἐν δώμασι Κίρκη


450 ἐνδυκέως λοῦσέν τε καὶ ἔχρισεν λίπ᾽ ἐλαίῳ,
ἀμφὶ δ᾽ ἄρα χλαίνας οὔλας βάλεν ἠδὲ χιτῶνας·
δαινυμένους δ᾽ εὖ πάντας ἐφεύρομεν ἐν μεγάροισιν.
οἱ δ᾽ ἐπεὶ ἀλλήλους εἶδον φράσσαντό τ᾽ ἐσάντα,
κλαῖον ὀδυρόμενοι, περὶ δὲ στεναχίζετο δῶμα.


455 ἡ δέ μευ ἄγχι στᾶσα προσηύδα δῖα θεάων·
«Διογενὲς Λαερτιάδη, πολυμήχαν᾽ Ὀδυσσεῦ,
μηκέτι νῦν θαλερὸν γόον ὄρνυτε· οἶδα καὶ αὐτή,
ἠμὲν ὅσ᾽ ἐν πόντῳ πάθετ᾽ ἄλγεα ἰχθυόεντι,
ἠδ᾽ ὅσ᾽ ἀνάρσιοι ἄνδρες ἐδηλήσαντ᾽ ἐπὶ χέρσου.


460 ἀλλ᾽ ἄγετ᾽ ἐσθίετε βρώμην καὶ πίνετε οἶνον,
εἰς ὅ κεν αὖτις θυμὸν ἐνὶ στήθεσσι λάβητε,
οἷον ὅτε πρώτιστον ἐλείπετε πατρίδα γαῖαν
τρηχείης Ἰθάκης· νῦν δ᾽ ἀσκελέες καὶ ἄθυμοι,
αἰὲν ἄλης χαλεπῆς μεμνημένοι· οὐδέ ποθ᾽ ὑμῖν


465 θυμὸς ἐν εὐφροσύνῃ, ἐπεὶ ἦ μάλα πολλὰ πέπασθε.»
Ὣς ἔφαθ᾽, ἡμῖν δ᾽ αὖτ᾽ ἐπεπείθετο θυμὸς ἀγήνωρ.
ἔνθα μὲν ἤματα πάντα τελεσφόρον εἰς ἐνιαυτὸν
ἥμεθα, δαινύμενοι κρέα τ᾽ ἄσπετα καὶ μέθυ ἡδύ·
ἀλλ᾽ ὅτε δή ῥ᾽ ἐνιαυτὸς ἔην, περὶ δ᾽ ἔτραπον ὧραι,

470 μηνῶν φθινόντων, περὶ δ᾽ ἤματα μακρὰ τελέσθη,
καὶ τότε μ᾽ ἐκκαλέσαντες ἔφαν ἐρίηρες ἑταῖροι·
«Δαιμόνι᾽, ἤδη νῦν μιμνήσκεο πατρίδος αἴης,
εἴ τοι θέσφατόν ἐστι σαωθῆναι καὶ ἱκέσθαι
οἶκον ἐϋκτίμενον καὶ σὴν ἐς πατρίδα γαῖαν.»


475 Ὣς ἔφαν, αὐτὰρ ἐμοί γ᾽ ἐπεπείθετο θυμὸς ἀγήνωρ.
ὣς τότε μὲν πρόπαν ἦμαρ ἐς ἠέλιον καταδύντα
ἥμεθα, δαινύμενοι κρέα τ᾽ ἄσπετα καὶ μέθυ ἡδύ.
ἦμος δ᾽ ἠέλιος κατέδυ καὶ ἐπὶ κνέφας ἦλθεν,
οἱ μὲν κοιμήσαντο κατὰ μέγαρα σκιόεντα.


480 Αὐτὰρ ἐγὼ Κίρκης ἐπιβὰς περικαλλέος εὐνῆς
γούνων ἐλλιτάνευσα, θεὰ δέ μοι ἔκλυεν αὐδῆς·
καί μιν φωνήσας ἔπεα πτερόεντα προσηύδων·
«Ὦ Κίρκη, τέλεσόν μοι ὑπόσχεσιν ἥν περ ὑπέστης,
οἴκαδε πεμψέμεναι· θυμὸς δέ μοι ἔσσυται ἤδη,


485 ἠδ᾽ ἄλλων ἑτάρων, οἵ μευ φθινύθουσι φίλον κῆρ
ἀμφ᾽ ἔμ᾽ ὀδυρόμενοι, ὅτε που σύ γε νόσφι γένηαι.»
Ὣς ἐφάμην, ἡ δ᾽ αὐτίκ᾽ ἀμείβετο δῖα θεάων·
«διογενὲς Λαερτιάδη, πολυμήχαν᾽ Ὀδυσσεῦ,
μηκέτι νῦν ἀέκοντες ἐμῷ ἐνὶ μίμνετε οἴκῳ·


490 ἀλλ᾽ ἄλλην χρὴ πρῶτον ὁδὸν τελέσαι καὶ ἱκέσθαι
εἰς Ἀΐδαο δόμους καὶ ἐπαινῆς Περσεφονείης,
ψυχῇ χρησομένους Θηβαίου Τειρεσίαο,
μάντιος ἀλαοῦ, τοῦ τε φρένες ἔμπεδοί εἰσι·
τῷ καὶ τεθνηῶτι νόον πόρε Περσεφόνεια


495 οἴῳ πεπνῦσθαι· τοὶ δὲ σκιαὶ ἀΐσσουσιν.»
Ὣς ἔφατ᾽, αὐτὰρ ἐμοί γε κατεκλάσθη φίλον ἦτορ·
κλαῖον δ᾽ ἐν λεχέεσσι καθήμενος, οὐδέ νύ μοι κῆρ
ἤθελ᾽ ἔτι ζώειν καὶ ὁρᾶν φάος ἠελίοιο.
αὐτὰρ ἐπεὶ κλαίων τε κυλινδόμενός τ᾽ ἐκορέσθην,


500 καὶ τότε δή μιν ἔπεσσιν ἀμειβόμενος προσέειπον·
«Ὦ Κίρκη, τίς γὰρ ταύτην ὁδὸν ἡγεμονεύσει;
εἰς Ἄϊδος δ᾽ οὔ πώ τις ἀφίκετο νηῒ μελαίνῃ.»
Ὣς ἐφάμην, ἡ δ᾽ αὐτίκ᾽ ἀμείβετο δῖα θεάων·
«διογενὲς Λαερτιάδη, πολυμήχαν᾽ Ὀδυσσεῦ,


505 μή τί τοι ἡγεμόνος γε ποθὴ παρὰ νηῒ μελέσθω,
ἱστὸν δὲ στήσας ἀνά θ᾽ ἱστία λευκὰ πετάσσας
ἧσθαι· τὴν δέ κέ τοι πνοιὴ Βορέαο φέρῃσιν.
ἀλλ᾽ ὁπότ᾽ ἂν δὴ νηῒ δι᾽ Ὠκεανοῖο περήσῃς,
ἔνθ᾽ ἀκτή τε λάχεια καὶ ἄλσεα Περσεφονείης,

510 μακραί τ᾽ αἴγειροι καὶ ἰτέαι ὠλεσίκαρποι,
νῆα μὲν αὐτοῦ κέλσαι ἐπ᾽ Ὠκεανῷ βαθυδίνῃ,
αὐτὸς δ᾽ εἰς Ἀΐδεω ἰέναι δόμον εὐρώεντα.
ἔνθα μὲν εἰς Ἀχέροντα Πυριφλεγέθων τε ῥέουσι
Κώκυτός θ᾽, ὃς δὴ Στυγὸς ὕδατός ἐστιν ἀπορρώξ,


515 πέτρη τε ξύνεσίς τε δύω ποταμῶν ἐριδούπων·
ἔνθα δ᾽ ἔπειθ᾽, ἥρως, χριμφθεὶς πέλας, ὥς σε κελεύω,
βόθρον ὀρύξαι ὅσον τε πυγούσιον ἔνθα καὶ ἔνθα,
ἀμφ᾽ αὐτῷ δὲ χοὴν χεῖσθαι πᾶσιν νεκύεσσι,
πρῶτα μελικρήτῳ, μετέπειτα δὲ ἡδέϊ οἴνῳ,


520 τὸ τρίτον αὖθ᾽ ὕδατι· ἐπὶ δ᾽ ἄλφιτα λευκὰ παλύνειν.
πολλὰ δὲ γουνοῦσθαι νεκύων ἀμενηνὰ κάρηνα,
ἐλθὼν εἰς Ἰθάκην στεῖραν βοῦν, ἥ τις ἀρίστη,
ῥέξειν ἐν μεγάροισι πυρήν τ᾽ ἐμπλησέμεν ἐσθλῶν,
Τειρεσίῃ δ᾽ ἀπάνευθεν ὄϊν ἱερευσέμεν οἴῳ


525 παμμέλαν᾽, ὃς μήλοισι μεταπρέπει ὑμετέροισιν.
αὐτὰρ ἐπὴν εὐχῇσι λίσῃ κλυτὰ ἔθνεα νεκρῶν,
ἔνθ᾽ ὄϊν ἀρνειὸν ῥέζειν θῆλύν τε μέλαιναν
εἰς Ἔρεβος στρέψας, αὐτὸς δ᾽ ἀπονόσφι τραπέσθαι
ἱέμενος ποταμοῖο ῥοάων· ἔνθα δὲ πολλαὶ


530 ψυχαὶ ἐλεύσονται νεκύων κατατεθνηώτων.
δὴ τότ᾽ ἔπειθ᾽ ἑτάροισιν ἐποτρῦναι καὶ ἀνῶξαι
μῆλα, τὰ δὴ κατάκειτ᾽ ἐσφαγμένα νηλέϊ χαλκῷ,
δείραντας κατακῆαι, ἐπεύξασθαι δὲ θεοῖσιν,
ἰφθίμῳ τ᾽ Ἀΐδῃ καὶ ἐπαινῇ Περσεφονείῃ·


535 αὐτὸς δὲ ξίφος ὀξὺ ἐρυσσάμενος παρὰ μηροῦ
ἧσθαι, μηδὲ ἐᾶν νεκύων ἀμενηνὰ κάρηνα
αἵματος ἆσσον ἴμεν πρὶν Τειρεσίαο πυθέσθαι.
ἔνθα τοι αὐτίκα μάντις ἐλεύσεται, ὄρχαμε λαῶν,
ὅς κέν τοι εἴπῃσιν ὁδὸν καὶ μέτρα κελεύθου

540 νόστον θ᾽, ὡς ἐπὶ πόντον ἐλεύσεαι ἰχθυόεντα.»
Ὣς ἔφατ᾽, αὐτίκα δὲ χρυσόθρονος ἤλυθεν Ἠώς.
ἀμφὶ δέ με χλαῖνάν τε χιτῶνά τε εἵματα ἕσσεν·
αὐτὴ δ᾽ ἀργύφεον φᾶρος μέγα ἕννυτο νύμφη,
λεπτὸν καὶ χαρίεν, περὶ δὲ ζώνην βάλετ᾽ ἰξυῖ

545 καλὴν χρυσείην, κεφαλῇ δ᾽ ἐπέθηκε καλύπτρην.
αὐτὰρ ἐγὼ διὰ δώματ᾽ ἰὼν ὄτρυνον ἑταίρους
μειλιχίοις ἐπέεσσι παρασταδὸν ἄνδρα ἕκαστον·
«Μηκέτι νῦν εὕδοντες ἀωτεῖτε γλυκὺν ὕπνον,
ἀλλ᾽ ἴομεν· δὴ γάρ μοι ἐπέφραδε πότνια Κίρκη.»


550 Ὣς ἐφάμην, τοῖσιν δ᾽ ἐπεπείθετο θυμὸς ἀγήνωρ.
οὐδὲ μὲν οὐδ᾽ ἔνθεν περ ἀπήμονας ἦγον ἑταίρους.
Ἐλπήνωρ δέ τις ἔσκε νεώτατος, οὔτε τι λίην
ἄλκιμος ἐν πολέμῳ οὔτε φρεσὶν ᾗσιν ἀρηρώς,
ὅς μοι ἄνευθ᾽ ἑτάρων ἱεροῖς ἐν δώμασι Κίρκης


555 ψύχεος ἱμείρων, κατελέξατο οἰνοβαρείων·
κινυμένων δ᾽ ἑτάρων ὅμαδον καὶ δοῦπον ἀκούσας
ἐξαπίνης ἀνόρουσε καὶ ἐκλάθετο φρεσὶν ᾗσιν
ἄψορρον καταβῆναι ἰὼν ἐς κλίμακα μακρήν,
ἀλλὰ καταντικρὺ τέγεος πέσεν· ἐκ δέ οἱ αὐχὴν


560 ἀστραγάλων ἐάγη, ψυχὴ δ᾽ Ἄϊδόσδε κατῆλθεν.
ἐρχομένοισι δὲ τοῖσιν ἐγὼ μετὰ μῦθον ἔειπον·
«Φάσθε νύ που οἶκόνδε φίλην ἐς πατρίδα γαῖαν
ἔρχεσθ᾽· ἄλλην δ᾽ ἧμιν ὁδὸν τεκμήρατο Κίρκη
εἰς Ἀΐδαο δόμους καὶ ἐπαινῆς Περσεφονείης


565 ψυχῇ χρησομένους θηβαίου Τειρεσίαο.»
Ὣς ἐφάμην, τοῖσιν δὲ κατεκλάσθη φίλον ἦτορ,
ἑζόμενοι δὲ κατ᾽ αὖθι γόων τίλλοντό τε χαίτας·
ἀλλ᾽ οὐ γάρ τις πρῆξις ἐγίγνετο μυρομένοισιν.
Ἀλλ᾽ ὅτε δή ῥ᾽ ἐπὶ νῆα θοὴν καὶ θῖνα θαλάσσης


570 ᾔομεν ἀχνύμενοι, θαλερὸν κατὰ δάκρυ χέοντες,
τόφρα δ᾽ ἄρ᾽ οἰχομένη Κίρκη παρὰ νηῒ μελαίνῃ
ἀρνειὸν κατέδησεν ὄϊν θῆλύν τε μέλαιναν,
ῥεῖα παρεξελθοῦσα· τίς ἂν θεὸν οὐκ ἐθέλοντα
ὀφθαλμοῖσιν ἴδοιτ᾽ ἢ ἔνθ᾽ ἢ ἔνθα κιόντα;



Οδύσσεια – ι

Ἀλκίνου ἀπόλογοι: Τὰ περὶ Αἴολον, Λαιστρυγόνας καὶ Κίρκην

Στης Αιολίας το νησί βρεθήκαμε· το κατοικούσε
ο Αίολος, ο Ιπποτίδης, ευνοημένος των αθάνατων θεών.
Πλωτό νησί, όλο το τείχος γύρω χάλκινο, ακατάλυτο,
κι ανηφορίζει ο βράχος κατακόρυφος.

Από τον Αίολο γεννήθηκαν στο σπιτικό του δώδεκα παιδιά,
έξι οι θυγατέρες, έξι οι γιοι· φτάνοντας στην ακμή της νιότης,
τις έδωσε τις θυγατέρες του ο Αίολος στους γιους του.
Ζούνε μαζί, πλάι στον καλό πατέρα, στη σεμνή τους μάνα,
τρώγοντας πίνοντας, κι έχουν μπροστά τους τις τροφές
αμέτρητες.

10 Το αρχοντικό μυρίζει κνίσα, όλη τη μέρα αντιλαλεί η
μουσική του αυλού· τις νύχτες πάλι πέφτουν να κοιμηθούν
καθένας με τη νόμιμη γυναίκα του, σε στρώμα μαλακό,
σε κλίνες τρυπητές. Σ᾽ αυτή λοιπόν την τειχισμένη πόλη
φτάσαμε και στο ωραίο παλάτι· όπου με φιλοξένησε ένα
φεγγάρι ολόκληρο, και με ρωτούσε ο Αίολος,

15 να μάθει τι έγινε στο Ίλιο, με των Αργείων τα πλοία, τον
γυρισμό των Αχαιών· κι εγώ του διηγήθηκα τα πάντα, όλα με
τη σειρά. Όμως κι αυτός, όταν του ζήτησα τον δρόμο να μου
δείξει, να με ξεπροβοδίσει, δεν πρόβαλε καμιάν αντίρρηση·
ετοίμασε την αναχώρησή μου. Μου δίνει έναν ασκό,
γδέρνοντας δέρμα από βόδι εννιάχρονο,

20 κι έδεσε εκεί τους δρόμους των ανέμων που λυσσομανούν·
γιατί τον είχε ορίσει ταμία των ανέμων ο Κρονίδης,
να τους κοιμίζει ή και να τους ξυπνά, όποιον εκείνος ήθελε.
Μέσα στο βαθουλό καράβι τον ασκό κομπόδεσε με σπάγγο
λαμπερό, ασημένιο· να μην μπορεί, έστω και λίγο, από κάπου

25 να φυσήξει· άφησε μόνο του ζεφύρου την πνοή πίσω μου
να φυσά, για να μας ταξιδεύει, τα πλεούμενα κι εμάς. Όμως
δεν έμελλε το έργο του να συντελέσει· πήγαμε μόνοι στον
χαμό, από δική μας αφροσύνη. Μέρες εννιά αρμενίζαμε, δίχως
ανάπαυλα, νύχτα και μέρα, ώσπου τη δέκατη πήρε να φαίνεται
η πατρική μας γη,

30 βλέπαμε τις πυρές ν᾽ ανάβουν μπρος στα μάτια μας. Αλλά
με συνεπήρε ύπνος γλυκύς εμένα· από τον κάματο, γιατί
στιγμή δεν άφησα του καραβιού τη σκότα από το χέρι, δεν
την παρέδωσα σε κάποιον άλλο εταίρο· από λαχτάρα, μιαν
ώρα αρχύτερα να φτάσουμε στην πατρική μας γη. Τότε κι οι
σύντροφοι αρχίζουν ν᾽ αγορεύουν, να ανταλλάσσουν λόγια·

35 είπαν πως κουβαλούσα εγώ χρυσό κι ασήμι για το σπίτι,
δώρα που μου τα χάρισε ο Ιπποτίδης Αίολος, με τη μεγάλη του
καρδιά. Και κάπως έτσι, με λοξές ματιές, μιλούσαν μεταξύ
τους: «Πάει πολύ· κοίτα που γίνεται αυτός αμέσως φίλος, τον
τιμούν οι πάντες, σ᾽ όποιου την πόλη και τη χώρα φτάσει.

40 Φέρνει κιόλας πολλά κι ωραία κειμήλια από της Τροίας
τη λεία· κι όμως εμείς, έχοντας πίσω μας τον ίδιο δρόμο,
πάμε στο σπίτι μας μ᾽ άδεια τα χέρια. Τώρα ξανά,
να της φιλίας τα δώρα, τα χαρισμένα από τον Αίολο· όμως
δεν γίνεται άλλο, πρέπει να δούμε εδώ τι κρύβεται,

45 πόσο χρυσάφι, πόσο ασήμι μέσα του έχει ο ασκός αυτός.»
Με τέτοια λόγια μεταξύ τους, νίκησε των συντρόφων η κακή
βουλή, κι έλυσαν τον ασκό· αμέσως έξω σκορπιστήκαν όλοι
οι αγέρηδες, κι αυτούς, θρηνώντας, τους αρπάζει η θύελλα,
τους έφερε βαθιά στο πέλαγο, τόσο μακριά από την πατρική
μας γη. Απότομα ξυπνώντας

50 τότε εγώ, παρ᾽ όλο μου το θάρρος, για λίγο ταλαντεύθηκα:
ν᾽ αφήσω το καράβι πέφτοντας στο πέλαγος για να πνιγώ;
να κάνω αμίλητος υπομονή για να απομείνω ζωντανός;
Διάλεξα την υπομονή, κι έμεινα εκεί· ως το κεφάλι
καλυμμένος, κούρνιασα στο πλοίο· και τα πλεούμενα στο
μεταξύ, στο έλεος μιας θύελλας φριχτής,

55 βρέθηκαν κάποτε ξανά στης Αιολίας το νησί, με τους
συντρόφους να στενάζουνε βαριά. Ευθύς βγήκαμε στη στεριά,
τραβήξαμε νερό, κι οι σύντροφοί μου ετοίμασαν το δείπνο,
πλάι στα γρήγορα καράβια. Κι όταν χορτάσαμε από φαΐ κι
από πιοτό, τότε κι εγώ, μ᾽ ένα μου σύντροφο και συνοδό
τον κήρυκα,

60 κίνησα για το φημισμένο σπιτικό του Αιόλου· τον πέτυχα
πάνω στο δείπνο, μαζί με τη γυναίκα του και τα παιδιά του.
Στο σπίτι φτάνοντας, μείναμε καθισμένοι στο κατώφλι,
στις παραστάδες πλάι· κι αυτοί κατάπληκτοι πήραν να μας
ρωτούν: «Πώς και γιατί ξανά, Οδυσσέα, στα μέρη μας; ποιος
δαίμονας κακός σε κυνηγά;

65 μόλο που εμείς φροντίσαμε καλά την αναχώρησή σου, για
να μπορείς να φτάσεις στην πατρίδα σου, στο σπίτι που ήθελε
η ψυχή σου.» Έτσι μου μίλησαν· κι εγώ αποκρίθηκα με την
καρδιά βαριά: «Μ᾽ έβλαψαν οι κακοί μου εταίροι, ακόμη ο
ύπνος ο φριχτός· αλλά, καλοί μου, το κακό γιατρέψτε, είναι
στο χέρι σας.»

70 Τους μίλησα με λόγια μαλακά, για να τους συγκινήσω,
εκείνοι όμως δεν έβγαζαν μιλιά, ώσπου ο πατέρας τους πήρε
τον λόγο κι είπε: «Έξω από το νησί μου γρήγορα, όνειδος της
ζωής εσύ! Το δίκιο δεν μ᾽ αφήνει εμένα μήτε να δέχομαι μήτε
να προβοδώ άνθρωπο που τον μίσησαν οι αθάνατοι θεοί.

75 Τσακίσου τώρα από δω, που πάτησες το σπίτι μου, εσύ το
μίσος των θεών.» Έτσι μιλώντας, μ᾽ έδιωξε απ᾽ το σπίτι του, κι
εγώ στενάζοντας βαριά. Φεύγοντας από κει, στο πέλαγο
ανοιχτήκαμε, με την ψυχή μας βουρκωμένη· οι άντρες
αποθαρρυμένοι κωπηλατούσαν και πονούσαν — δικό μας
κρίμα, που κανένας δεν φαινόταν στον ορίζοντα δρόμος

80 επιστροφής. Έξι μερόνυχτα αρμενίσαμε, δίχως ανάπαυλα,
νύχτα και μέρα· την έβδομη βρεθήκαμε στο απόκρημνο κάστρο
του Λάμου, μπρος στο Τηλέπυλο της Λαιστρυγόνας· όπου
βοσκός φωνάζει τον βοσκό επιστρέφοντας, και του
αποκρίνεται άλλος βοσκός που τώρα μόλις βγαίνει. Γιατί σ᾽
αυτό το μέρος κάποιος θα μπορούσε, μένοντας ξάγρυπνος,

85 να παίρνει δυο μισθούς· τον ένα σαν βουκόλος, τον άλλο
βόσκοντας τα γιδοπρόβατα λευκά — εδώ δρόμοι της νύχτας
και της μέρας συνορεύουν. Μπήκαμε τότε σε λιμάνι εξαίσιο,
που το κυκλώνουν κι απ᾽ τις δυο μεριές οι βράχοι, από τη μια
ως την άλλην άκρη· προβάλλουν κι αντικρίζονται δυο κάβοι

90 στου λιμανιού το στόμα, αφήνοντας στενή μπασιά.
Οι άλλοι όλοι τότε αγκυροβόλησαν εκεί, δένοντας
τα κυρτά καράβια τους στο κοίλο και βαθύ λιμάνι, το ένα
με τ᾽ άλλο κολλητά· όπου δεν έβλεπες να κυματίζει κύμα
μεγάλο ή και μικρό — ολόγυρα βασίλευε λευκή γαλήνη.

95 Μόνος εγώ το κράτησα το μαύρο μου καράβι απέξω,
στην άκρην άκρη το ᾽δεσα με παλαμάρια σ᾽ ένα βράχο.
Ύστερα ανέβηκα σ᾽ απόκρημνη σκοπιά να δω:
τίποτε γύρω μου δεν φαίνονταν, έργα από βόδια κι από
ανθρώπους· είδαμε όμως ν᾽ ανεβαίνει ψηλά από τη γη καπνός.

100 Τότε κι εγώ αποφάσισα να στείλω κάποιους από τους
συντρόφους, ανίσως μάθουν τι σόι άνθρωποι κατοικούν αυτή
τη γη και τρων ψωμί. Ξεχώρισα λοιπόν από τους άντρες δυο
και τρίτον έναν κήρυκα για συνοδό τους. Οι τρεις τους
βρέθηκαν να περπατούν στον ίσιο δρόμο, όπου τα αμάξια στην
πόλη κατεβάζουν ξύλα χλωρά από τα ψηλά βουνά.

105 Μπροστά στην πόλη συναπάντησαν μια κόρη που έβγαζε
νερό· ήταν η άξια θυγατέρα του Λαιστρυγόνιου Αντιφάτη.
Είχε κατέβει στην πηγή που τρέχει γάργαρη,
την Αρτακία, απ᾽ όπου αντλούσαν κι έφερναν νερό στην πόλη.
Στάθηκαν δίπλα της και την προσφώνησαν, ρωτώντας

110 ποιος είναι εδώ ο βασιλιάς, ποιους κυβερνά.
Πρόθυμα εκείνη τους εξήγησε, δείχνοντας ψηλόστεγο το σπίτι
του πατέρα της. Αυτοί, όταν στο φημισμένο εκείνο μπήκαν
σπιτικό, βρήκαν μπροστά τους μια γυναίκα τέρας, ψηλή σαν
την κορφή βουνού, κι ένιωσαν φρίκη. Μόλις τους είδε,
φώναζε, καλώντας τον από την αγορά, τον άντρα της,

115 τον Αντιφάτη, αυτόν που ευθύς μελέτησε τον μαύρο
χαλασμό τους· άρπαξε κι έφαγε μεμιάς τον ένα απ᾽ τους
συντρόφους, ενώ οι άλλοι δυο τού ξέφυγαν κι έτρεξαν στα
καράβια. Τότε κι εκείνος σέρνει φωνή μεγάλη, να τον ακούσει
η πόλη όλη· αυτοί τον άκουσαν και καταφθάνουν, καθένας κι
απ᾽ αλλού, οι Λαιστρυγόνες ακατάλυτοι,

120 μυριάδες, δεν έμοιαζαν μ᾽ ανθρώπους, φάνταζαν μάλλον
Γίγαντες. Τότε, ξηλώνοντας από τους βράχους πέτρες
ασήκωτες για τους θνητούς, τις ρίχνουν καταπάνω τους, κι
έγινε σάλος, πάταγος στα πλοία· οι άντρες να αφανίζονται,
καράβια να τσακίζονται, κι εκείνοι σαν ψάρια τούς καμάκωναν,
για το απαίσιο γεύμα.

125 Όσο μες στο βαθύ λιμάνι τούς αφάνιζαν, εγώ τραβώ
το κοφτερό σπαθί απ᾽ τον μηρό μου κι έκοψα τα σχοινιά
του καραβιού μου με τη μαύρη πλώρη.
Συγχρόνως παρακινώ και παραγγέλλω στους συντρόφους μου
αμέσως να πέσουν στα κουπιά, για να γλιτώσουμε τον όλεθρο.

130 Υπάκουσαν, και σήκωσαν με τα κουπιά τους τον αφρό της
θάλασσας ψηλά, από τον φόβο του χαμού. Έτσι, ευτύχησε κι
ανοίχτηκε στο πέλαγο, ανάμεσα από βράχια κρεμασμένα, μόνο
του το δικό μου το καράβι· όλα τα υπόλοιπα εκεί αφανίστηκαν
και πάνε. Πήραμε τότε να ανοιχτούμε με ψυχή περίλυπη,
χαρούμενοι που δεν μας βρήκε ο χάρος, χάνοντας όμως

135 τους καλούς συντρόφους. Κάποτε φτάσαμε σ᾽ ένα νησί,
την Αία, το κατοικούσε η Κίρκη, δαιμονική θεά, ωραίες
πλεξούδες, ανθρώπινη μιλιά, αυταδελφή του Αιήτη, που
ο νους του πάντα στο κακό. Ήταν κι οι δυο τους γεννημένοι
από τον Ήλιο, οπού χαρίζει στους θνητούς το φως· μάνα τους
είχανε την Πέρση, του Ωκεανού τη θυγατέρα.

140 Εκεί με το καράβι στο ακρογιάλι αράξαμε, ψάχνοντας
σιωπηλοί λιμάνι σίγουρο· ένας θεός μάς ηγεμόνευε.
Βγαίνοντας στη στεριά, δυο μέρες και δυο νύχτες πέσαμε
εξοντωμένοι, από τον κάματο κι από τον πόνο που έτρωγε τα
σπλάχνα μας. Ώσπου η Αυγή καλλίκομη ξημέρωσε την τρίτη
μέρα·

145 τότε κι εγώ πιάνω με το ᾽να χέρι μου το δόρυ, με τ᾽ άλλο
κοφτερό σπαθί, κι αφήνοντας το πλοίο πίσω μου, γύρεψα
ξάγναντο, μήπως και δω χωράφι δουλεμένο, ακούσω
ανθρώπινη φωνή. Εκεί ανεβασμένος, στήθηκα σε βίγλα
απόκρημνη, όπου μου φάνηκε πως είδα να ψηλώνει από την
απλωμένη γη καπνός·

150 ήταν της Κίρκης το παλάτι, σε δάση ανάμεσα και σε
πυκνούς δρυμούς. Για λίγο τότε ταλαντεύθηκα στον νου και
στην ψυχή μου, αν έπρεπε να προχωρήσω, να εντοπίσω τον
καπνό της φλόγας που έβλεπα. Κι όπως το σκέφτηκα, αυτό
μου φάνηκε καλύτερο: γυρίζοντας και πάλι πίσω στον γιαλό,
στο γρήγορο καράβι,

155 πρώτα να δώσω στους συντρόφους μου να φάνε, μετά να
στείλω κάποιους, να μάθουν περισσότερα. Και προχωρώντας,
κόντευα πια να φτάσω το αμφίκυρτό μας πλοίο, όταν ένας θεός
λυπήθηκε την τόση μοναξιά μου, κι έφερε στον δρόμο μου ένα
μεγάλο ελάφι· με τα ψηλά του κέρατα κατέβαινε στον ποταμό,
αφήνοντας τον τόπο της βοσκής του μες στα δάση,

160 να πιει νερό, γιατί το τυραννούσε ο πυρωμένος ήλιος.
Κι όπως το είδα εκεί μπροστά μου, το χτύπησα πισώπλατα,
καταμεσής στο ραχοκόκαλο· το χάλκινό μου δόρυ πέρασε το
σώμα και βγήκε αντίκρυ· το ελάφι βόγγηξε, σωριάστηκε στη
σκόνη κι αυτοστιγμεί ξεψύχησε. Τότε κι εγώ, πατώντας πάνω
του, το χάλκινο κοντάρι τράβηξα απ᾽ την πληγή και

165 το άφησα γερτό στο χώμα· ύστερα σπάζω κλωνάρια
λυγαριάς, τα ᾽πλεξα μεταξύ τους, σχοινί καλοστριμμένο κι απ᾽
τις δυο μεριές, κοντά μια οργιά, και δένοντας σφιχτά τα δυο
του πόδια φορτώθηκα στον σβέρκο μου το αγρίμι φοβερό.
Και φορτωμένος έτσι, τον δρόμο πήρα κατεβαίνοντας
στο μαύρο μας καράβι,

170 έχοντας στήριγμα το δόρυ μου, γιατί δεν ήταν τρόπος,
μόνο με το ᾽να χέρι, στον ώμο μου να συγκρατώ τόσο μεγάλο
θήραμα. Τέλος, το απόθεσα εκεί μπροστά στο πλοίο κι αμέσως
τους συντρόφους σίμωσα, μιλώντας στον καθένα χωριστά
με λόγια μαλακά, να αναθαρρήσουν: «Όχι, καλοί μου φίλοι, κι
αν μας βαραίνει τόση λύπη, δεν πρέπει ακόμη

175 να βουλιάξουμε στα βάθη του Άδη, προτού μας βρει
της μοίρας μας η μαύρη μέρα. Εμπρός λοιπόν, όσο υπάρχει
σ᾽ αυτό το γρήγορο καράβι βρώση και πόση, ας θυμηθούμε
το φαΐ, να μη μας βασανίζει κι άλλο η πείνα.» Έτσι τους
μίλησα, κι εκείνοι πρόθυμα υπάκουσαν στα λόγια μου·
ξέσκεποι τώρα, στο περιγιάλι της ατρύγητης θαλάσσης,

180 το ελάφι θαύμαζαν, τόσο μεγάλο αγρίμι που ήταν.
Κι όταν με τη θωριά του ευφράνθηκαν τα μάτια τους,
απόνιψαν τα χέρια τους κι ετοίμασαν το έξοχο γεύμα.
Όλη τη μέρα, ωσότου δύσει ο ήλιος για καλά, μείναμε εκεί
τρώγοντας πίνοντας άφθονο κρέας και γλυκό κρασί.

185 Και μόνο όταν, βασιλεύοντας ο ήλιος, έπεσε γύρω μας
σκοτάδι, να κοιμηθούμε πήγαμε στης θάλασσας το περιγιάλι.
Την άλλη μέρα ξημερώνοντας ρόδισε η Αυγή τον ουρανό,
τότε κι εγώ συγκάλεσα τη σύναξη, κι ανάμεσό τους σ᾽ όλους
μίλησα: «Ακούστε, σύντροφοι, τα λόγια μου, κι ας σας
βαραίνουν τόσα πάθη·

190 καλοί μου φίλοι, εδώ δεν ξέρουμε πού σκοτεινιάζει και
πού φέγγει, το πού ο φωτοδότης ήλιος δύει κάτω από τη γη,
το πού ανατέλλει· πρέπει λοιπόν, και γρήγορα, να το
σκεφτούμε. Μπορεί και να μας έλθει τώρα η έμπνευση·
εμένα ο νους μου πάντως σταματά. Γιατί, ανεβαίνοντας
σε βίγλα απόκρημνη, είδα τριγύρω

195 ένα νησί, στεφανωμένο από πελάγη ατέρμονα·
έτσι απλωμένο, μοιάζει χαμηλό· κάπου στη μέση πήραν
τα μάτια μου καπνό, σε δάση ανάμεσα και σε πυκνούς
δρυμούς.» Ακούγοντας τα λόγια μου, ραγίστηκε η καρδιά τους·
θυμήθηκαν τα πάθη τους στη Λαιστρυγόνα από τον Αντιφάτη,

200 του Κύκλωπα τη βία, βάναυση δύναμη ενός
ανθρωποφάγου, και ξέσπασαν σε θρήνο οξύ, έτρεχε ποταμός
το δάκρυ· αλλά δεν έβγαινε κανένα κέρδος με το τόσο κλάμα.
Τότε κι εγώ, μοιράζοντας στα δυο τους οπλισμένους μου
συντρόφους, τους μέτρησα, κι έβαλα και στις δύο ομάδες
αρχηγό·

205 στην πρώτη ήμουν αρχηγός εγώ, στην άλλη ο Ευρύλοχος,
ωραίος σαν θεός. Αμέσως κλήρους ρίξαμε σε κράνος χάλκινο,
κι όπως το ανακινήσαμε, έξω πετάχτηκε ο λαχνός του
μεγαλόκαρδου Ευρυλόχου. Ο Ευρύλοχος βγήκε μπροστά, κι
ακολουθούσαν είκοσι δύο εταίροι κλαίγοντας· κι εμάς όμως
μας άφησαν πίσω τους να θρηνούμε.

210 Βρέθηκαν τότε, μέσα από τις κοιλάδες, στης Κίρκης το
παλάτι, χτισμένο με πελεκητά λιθάρια, σε μέρος φυλαγμένο
που να βλέπει ολόγυρα. Τους συναπάντησαν εκεί λύκοι
ορεσίβιοι, λιοντάρια, που ήσαν γητεμένα από την ίδια, με τα
φαρμακερά βοτάνια που τους έδινε. Γι᾽ αυτό δεν όρμησαν
πάνω στους άντρες· μόνο σηκώθηκαν και πήραν

215 να κουνούν τις μακριές ουρές τους. Πώς γύρω από τον
κύρη τους που φτάνει από τραπέζι μαζεύονται οι σκύλοι του
κουνώντας την ουρά τους, γιατί  κάθε φορά κάτι καλό τούς
φέρνει να το μασουλήσουν· έτσι κι αυτούς λύκοι με νύχια
κοφτερά και τα λιοντάρια τους τριγύρισαν με την ουρά
σεινάμενη· εκείνοι ωστόσο τρόμαξαν από τα τρομερά θεριά

220 που είδαν μπροστά τους. Έντρομοι στάθηκαν στα πρόθυρα
της καλλιπλόκαμης θεάς, της Κίρκης, που την ακούν μέσα να
τραγουδά με την ωραία φωνή της· πήγαινε κι έρχονταν
υφαίνοντας φαντό μεγάλο, αθάνατο, όπως εκείνα τα έργα που
οι θεές υφαίνουν αραχνοΰφαντα και λαμπερά, χαριτωμένα.
Τότε πήρε τον λόγο πρώτος ο Πολίτης, τους μίλησε σαν

225 αρχηγός — ήταν ο αγαπημένος σύντροφός μου, έμπιστος
κι έντιμος πολύ: «Καλοί μου φίλοι, κάποια εκεί μέσα πάει κι
έρχεται, υφαίνοντας φαντό μεγάλο, κι όπως ωραία τραγουδά,
ο αντίλαλος σηκώνεται παντού στο σπίτι· ίσως θεά, ίσως
θνητή, είναι καιρός κι εμείς να τη φωνάξουμε.» Μιλώντας έτσι,
τους έπεισε φωνάζοντας να την καλέσουν,

230 και τότε η Κίρκη, ανοίγοντας θυρόφυλλα λαμπρά, πρόβαλε
και τους προσκαλούσε· ανυποψίαστοι όλοι την ακολούθησαν,
μόνο ο Ευρύλοχος έμεινε πίσω, γιατί φαντάστηκε τι δόλος
κρύβεται. Εκείνη τους πήρε μέσα και τους κάθισε σε θρόνους
και σκαμνιά· αμέσως τους ετοίμασε, ανακινώντας σε κρασί της
Πράμνου, τυρί τριμμένο και κριθάλευρο,

235 μέλι χρυσό, και μέσα εκεί ανακάτεψε φαρμακερά βοτάνια,
να λησμονήσουν την πατρίδα τους για πάντα.
Κι όπως τους έδωσε να πιουν, το ήπιαν όλο· τότε τους χτύπησε
με το ραβδί της και τους έκλεισε στο χοιροστάσι. Αλλάζοντας,
είχαν κεφάλι τώρα γουρουνίσιο, ανάλογη φωνή, σώμα

240 και τρίχες· ο νους τους μόνο έμεινε όπως και πρώτα
στέρεος. Αποκλεισμένοι εκεί θρηνούσαν· πάνω στην ώρα η
Κίρκη τους ρίχνει πρίνους, βαλανίδια και καρπούς κρανιάς,
να φαν όπως τα χαμοκύλιστα γουρούνια.
Στο μεταξύ ο Ευρύλοχος γύρισε πίσω με σπουδή στο μαύρο

245 γρήγορο καράβι, να πει την είδηση για τους συντρόφους,
τι τρομερό κακό τούς βρήκε. Όμως δεν μπόρεσε να ξεστομίσει
λέξη, μόλο που προσπαθούσε· ένιωθε την ψυχή του λαβωμένη
απ᾽ τον μεγάλο πόνο, τα μάτια του πλημμυρισμένα από τα
δάκρυα, ήθελε να ξεσπάσει σε θρήνο γοερό. Κι όταν εμείς όλοι
μαζί, κατάπληκτοι, επίμονα ρωτούσαμε το τι συμβαίνει,

250 τότε επιτέλους ανιστόρησε τον όλεθρο των άλλων μας
συντρόφων: «Κινήσαμε, όπως πρόσταξες, μέσα στα δάση,
Οδυσσέα λαμπρέ, και στις κοιλάδες βρήκαμε το αρχοντικό
ωραίο, χτισμένο με πελεκημένες πέτρες, σε μέρος φυλαγμένο,
να βλέπει ολόγυρα. Εκεί πηγαινοέρχονταν κάποια γυναίκα
υφαίνοντας φαντό μεγάλο, που τραγουδούσε με τη δυνατή

255 φωνή της — ίσως θεά, ίσως θνητή. Αυτοί πήραν να τη
φωνάζουν, κι όπως την κάλεσαν, εκείνη αμέσως έξω πρόβαλε,
ανοίγοντας θυρόφυλλα που λάμπουν, και τους προσκάλεσε.
Τότε λοιπόν, όλοι μαζί κι ανυποψίαστοι, την ακολούθησαν·
μόνος μου έμεινα πιο πίσω εγώ, γιατί φαντάστηκα τι δόλος
κρύβεται. Και ξαφνικά εξαφανίστηκαν οι πάντες,

260 κανείς δεν έλεγε να εμφανιστεί, παρότι εγώ ώρα πολλή
κάθησα εκεί, προσμένοντας μήπως φανούν.» Μόλις τον λόγο
του αποτέλειωσε, ευθύς κι εγώ πέρασα το σπαθί μου, με
τ᾽ασημένια του καρφιά, γύρω στους ώμους, μέγα, χάλκινο,
φόρεσα και το τόξο μου, κι έδωσα αμέσως εντολή να μπει ο
Ευρύλοχος μπροστά, στον δρόμο μου οδηγός. Εκείνος όμως,

265 πιασμένος με τα δύο του χέρια από τα γόνατά μου,
ολοφυρόμενος παρακαλούσε, κι έτσι μου μίλησε με λόγια που
πετούσαν σαν πουλιά: «Μην επιμένεις, άθελά μου, να με πας
εκεί, θεών βλαστάρι· μόνο άφησέ με εδώ να μείνω. Γιατί το
ξέρω, μήτε του λόγου σου θα ξαναρθείς, μήτε κανέναν άλλο
σύντροφο θα φέρεις πίσω· γι᾽ αυτό καλύτερα,

270 όσοι απομείναμε, το γρηγορότερο να φύγουμε· καιρός
ακόμη, κι ίσως έτσι ξεφύγουμε τη μαύρη μέρα.» Είπε όσα είπε,
αλλά κι εγώ του ανταποκρίθηκα μιλώντας: «Ευρύλοχε, αφού
το θέλεις, μείνε εδώ σ᾽ αυτόν τον χώρο, με το φαΐ και το πιοτό
σου, πλάι στο καράβι, μελανό και κοίλο· όμως εγώ θα πάω
εκεί — η ανάγκη με προστάζει αδήριτη.» Μ᾽ αυτά τα λόγια,

275 πήρα να ξεμακραίνω από το πλοίο κι από το περιγιάλι.
Αλλά όταν πια, περνώντας μέσα από ιερές κοιλάδες, πλησίαζα
το μέγα αρχοντικό της Κίρκης, με τα πολλά φαρμάκια της,
τότε, την ώρα που είχα φτάσει πια στο σπίτι, με συναπάντησε
ο Ερμής με το χρυσό ραβδί του· πήρε την όψη εφήβου που
μόλις χνούδισε το γένι του, κι η πρώτη νιότη λάμπει πάνω του

280 με πάσα χάρη. Σφίγγει λοιπόν το χέρι μου, σχημάτισε τα
λόγια του, και μίλησε: «Πού πας και πάλι, δύστυχε, μόνος σ᾽
απόμερες κορφές χώρας που δεν την ξέρεις; ενώ οι μισοί σου
σύντροφοι στης Κίρκης παγιδεύτηκαν, μαζί με τα γουρούνια,
κλεισμένοι σε περίφρακτους κρυψώνες. Ή μήπως ήλθες να
τους λευτερώσεις; Λοιπόν σ᾽ το λέω,

285 μήτε ο ίδιος θα γυρίσεις πίσω· εδώ θα μείνεις, όπου
βρίσκονται κι οι άλλοι. Δώσε ωστόσο προσοχή, υπόσχομαι
να σε γλιτώσω, να σε σώσω· να, πάρε αυτό, καλό βοτάνι,
να το κρατάς, όταν θα μπεις στο αρχοντικό της Κίρκης·
μπορεί και να γλιτώσεις το κεφάλι σου από την ώρα την
κακιά. Και θα σου πω όλα της Κίρκης τα πανούργα σχέδια:

290 θα φτιάξει να σου δώσει πηχτό σιρόπι· μέσα στην ψίχα του
θα ρίξει τα φαρμάκια της κι όμως μ᾽ αυτό δεν θα μπορέσει
να σε γητέψει εσένα· γιατί δεν θα το αφήσει να δράσει το
άλλο, το καλό βοτάνι, όποιο σου δίνω εγώ — το πώς σου το
εξηγώ καταλεπτώς. Μόλις η Κίρκη πάει να σε χτυπήσει μ᾽
εκείνο το πολύ μακρύ ραβδί της, τότε κι εσύ σύρε το κοφτερό

295 σπαθί απ᾽ τον μηρό σου, χύμηξε καταπάνω της, της
Κίρκης, σάμπως και να ᾽θελες να τη σκοτώσεις. Εκείνη τότε,
από τον τρόμο της, θα σε καλέσει να την κοιμηθείς· εσύ μην
αρνηθείς να πέσεις στο κρεβάτι μιας θεάς, αν πράγματι το θες
να λευτερώσει τους συντρόφους, αλλά να δείξει και σ᾽ εσένα
τη φροντίδα της. Πιο πριν ωστόσο να τη βάλεις να ορκιστεί

300 τον μέγαν όρκο των μακάρων, πως άλλο πια δεν θα
σκεφτεί βαρύ κακό εναντίον σου, μήπως, την ώρα που θα
γυμνωθείς, σε κάνει ανήμπορο κι ανίκανο.» Τελειώνοντας,
μου δίνει το καλό βοτάνι του ο Αργοφονιάς, που το ανέσπασε
απ᾽ τη γη και μου εξήγησε τη φύση του· στη ρίζα του ήταν
μελανό, αλλά το άνθος του άσπρο σαν το γάλα·

305 μώλυ το ονομάζουν οι θεοί, δύσκολο όμως να το
ξεριζώσουν με τα χέρια άνθρωποι θνητοί — για τους αθάνατους
είναι τα πάντα δυνατά. Στο μεταξύ ο Ερμής ανέβαινε ψηλά
στον Όλυμπο, περνώντας μέσα απ᾽ τα δάση του νησιού· τότε
κι εγώ τράβηξα για της Κίρκης το παλάτι, κι όπως εβάδιζα,
ανήσυχη πολύ τρικύμιζε η ψυχή μου.

310 Σταμάτησα μπροστά στο πρόθυρο της καλλιπλόκαμης θεάς,
κι εκεί στημένος φώναξα δυνατά· ακούγοντας τη δυνατή φωνή
μου, πρόβαλε έξω η θεά, με προσκαλούσε, ανοίγοντας
θυρόφυλλα που λάμπουν. Την ακολούθησα, κι ας ήμουν με
βαριά καρδιά· μ᾽ επήρε εκείνη μέσα και με κάθισε σε θρόνο
(καρφιά ασημένια,

315 όμορφα στολισμένος) μ᾽ ένα σκαμνί κάτω απ᾽ τα πόδια
μου. Κι αμέσως φτιάχνει το δικό της μείγμα σε κούπα
ολόχρυση, για να το πιω, ρίχνοντας μέσα το φαρμάκι της —
έκλωθε ακόμη ο νους της το κακό. Μου το ᾽δωκε, το ρούφηξα,
όμως δεν μπόρεσε να με γητέψει· οπότε με χτυπά με το ραβδί
της, κι είπε την προσταγή της:

320 «Σύρε κι εσύ τώρα στο χοιροστάσι, να κυλιστείς με τους
συντρόφους σου.» Το ξόρκι της τελειώνοντας, τραβώ κι εγώ
απ᾽ τον μηρό μου κοφτερό σπαθί και χύμηξα πάνω στην Κίρκη,
σάμπως και να ᾽θελα να τη σκοτώσω. Εκείνη τότε ανέκραξε
φωνή μεγάλη και, στα γόνατά μου πέφτοντας, πήρε να λέει
ολοφυρόμενη τα λόγια της, που πέταξαν σαν τα πουλιά:

325 «Ποιος είσαι τέλος πάντων; έρχεσαι από πού; ποια η
πατρίδα σου; ποιοι οι γονείς σου; Γιατί θαυμάζω κι απορώ
που δεν μαγεύτηκες, μόλο που ήπιες το φαρμάκι μου —
τούτο το βότανο, που άλλος κανείς δεν θα μπορούσε να το
αντέξει, μόλις το πιει ή κι αν περάσει μόνο τον φράκτη των
δοντιών του. Όμως τον νου σου εσένα δεν τον πιάνουν μάγια.

330 Λέω λοιπόν πως είσαι ο Οδυσσέας, εκείνος ο πολύτροπος·
πάντα μου το ᾽λεγε πως θα ᾽ρθεις ο χρυσόραβδος θεός που
σκότωσε τον Άργο, γυρίζοντας από την Τροία, σ᾽ ένα καράβι
μαύρο. Αλλά κρατήσου τώρα, βάλε στη θήκη το σπαθί σου, ν᾽
ανέβουμε κι οι δύο στην κλίνη μου, τα σώματά μας να σμίξουν

335 στο κρεβάτι, με την αγάπη να δεθούμε μεταξύ μας.»
Έτσι μου μίλησε, αλλά κι εγώ της αποκρίθηκα μ᾽ αυτά τα
λόγια: «Κίρκη, πώς με καλείς μαζί σου να φανώ καλός;
όταν, μέσα στο σπίτι σου, έκανες τους εταίρους μου
γουρούνια. Τώρα κι εμένα με κρατείς γυρεύοντας, με δόλιο
σχέδιο,

340 στην κάμαρή σου να με παρασύρεις, να με ανεβάσεις στο
κρεβάτι σου, ώστε, γυμνόν, να μ᾽ έχεις ανήμπορο κι ανίκανο.
Όχι, δεν θα δεχόμουν ν᾽ ανεβώ στην κλίνη σου, αν πρώτα
δεν συγκατανεύσεις, μια θεά, τον μέγαν όρκο να ορκιστείς,
πως πια δεν θα σκεφτείς άλλο κακό εις βάρος μου.»

345 Αυτά της είπα, κι έδωσε τον όρκο που της ζήτησα.
Και μόνο όταν πρόφερε και τέλειωσε τον όρκο της,
ανέβηκα κι εγώ σ᾽ εκείνην την περίκαλλη κλίνη της Κίρκης.
Στο μεταξύ κυκλοφορούσαν, συγυρίζοντας το σπίτι,
θεραπαινίδες τέσσερις, τις είχε η Κίρκη στο αρχοντικό να

350 την υπηρετούν· όλες τους γεννημένες σε πηγές, άλση
κι αγνά ποτάμια, που χύνονται στη θάλασσα.
Έβαλε τότε η μία στους θρόνους πάνω όμορφα στρωσίδια,
πορφυρά, απλώνοντας λινό πανί από κάτω.
Η άλλη στήνει, μπροστά στους θρόνους, αργυρά τραπέζια,

355 και πάνω τοποθέτησε μαλαματένια κάνιστρα.
Η τρίτη το κρασί κερνούσε, γλυκόπιοτο σαν μέλι, σ᾽ έναν
κρατήρα ασημωμένο, και μοίραζε κούπες χρυσές.
Η τέταρτη κουβάλησε νερό κι άναψε δυνατή φωτιά κάτω
από τον μεγάλο τρίποδα, για να ζεστάνει το νερό.

360 Κι όταν, στο χάλκωμα που γυάλιζε, κόχλασε το νερό,
με κατεβάζει στον λουτρό για να με λούσει· γλύκανε το καυτό
νερό απ᾽ τον μεγάλο τρίποδα με δροσερό, κι ύστερα το ᾽χυνε
στους ώμους και στην κεφαλή μου, τα μέλη μου ν᾽ ανακουφίσει
από τον κάματο, που βάραινε και την ψυχή μου. Τελειώνοντας
με το λουτρό, ύστερα μ᾽ άλειψε καλότατα με λάδι,

365 μου πέρασε ωραία χλαμύδα και χιτώνα, και με οδηγούσε
μέσα, σε θρόνο να καθήσω μ᾽ αργυρά καρφιά, όμορφα
στολισμένον, σέρνοντας και σκαμνί, για ν᾽ ακουμπώ τα πόδια
μου. Τότε κι η παρακόρη φέρνει σ᾽ ολόχρυσο ωραίο κανάτι
νερό που το ᾽ριχνε πάνω στην αργυρή λεκάνη, τα χέρια μου

370 να νίψω, κι έσυρε αμέσως πλάι μου τραπέζι αστραφτερό.
Οπότε σίμωσε κι η σεβαστή οικονόμος, προσφέροντας ψωμί
κι άλλα πολλά εδέσματα, ό,τι καλό τής βρέθηκε, να μας
φιλέψει. Και με καλεί να φάω, όμως εγώ μ᾽ ανόρεχτη ψυχή
καθόμουν· έτρεχε ο νους μου αλλού, φοβόμουν πως θα
γυρίσουν όλα στο κακό.

375 Η Κίρκη ωστόσο, που με πρόσεξε να κάθομαι άπραγος,
να μην απλώνω καν τα χέρια μου στο φαγητό και να με πνίγει
θλίψη πένθιμη, ήλθε κοντά μου και μου μίλησε, με λόγια που
πετούσαν σαν πουλιά: «Πώς κάθεσαι, Οδυσσέα, άναυδος,
σάμπως και να ᾽σουνα μουγγός; Τρώγεσαι μέσα σου, και δεν
αγγίζεις φαγητό μήτε πιοτό.

380 Ίσως φαντάζεσαι πως πλέκεται κανένας άλλος δόλος·
όμως δεν πρέπει να φοβάσαι πια, αφού σου ορκίστηκα, και
μάλιστα μεγάλον όρκο κι απαράβατο.» Στον λόγο της αμέσως
αποκρίθηκα με τα δικά μου λόγια: «Ω Κίρκη, πες ποιος
άνθρωπος, αν είναι τίμιος, θα το άντεχε στο στόμα του
να βάλει φαΐ ή πιοτό, πριν δει λευτερωμένους

385 τους συντρόφους του, προτού τους αντικρίσει πάλι με τα
μάτια του. Αν όμως μίλησες ειλικρινά και θέλεις πράγματι να
φάω, να πιω, τότε λευτέρωσέ τους, να τους δουν τα μάτια
μου τους τιμημένους μου συντρόφους.» Έτσι της μίλησα, κι
εκείνη αμέσως βγαίνει από την αίθουσα, στο χέρι της
κρατώντας το ραβδί της· άνοιξε τα πορτόφυλλα

390 στο χοιροστάσι και τους έφερε έξω — αυτοί να μοιάζουν
σιτευτά γουρούνια εννιάχρονα. Απέναντί της, ένας ένας
στάθηκαν, κι εκείνη περνούσε ανάμεσά τους κι άλειφε στον
καθένα το αντιφάρμακο. Και να, τους πέφτουν απ᾽ τα μέλη
τους οι τρίχες — αυτές που φύτρωσαν με το καταραμένο
βότανο, που τους το έδωσε η δεσποσύνη Κίρκη.

395 Έγιναν άνθρωποι ξανά, τώρα πιο νέοι παρ᾽ ό,τι πριν,
πολύ πιο ωραίοι, πιο μεγαλόσωμοι, που να τους βλέπεις και
να χαίρεσαι. Αμέσως με αναγνώρισαν, κι έπλεξε ο καθένας
τους το χέρι του στο χέρι μου. Όλους μάς συνεπήρε τότε
θρήνος νοσταλγικός, ολόγυρα το σπίτι αντιλαλούσε δυνατό το
κλάμα μας, τόσο που μας συμπόνεσε συγκινημένη κι η θεά.

400 Στάθηκε πλάι μου, πολύ κοντά, και με προσφώνησε η
μεγαλόπρεπη θεά: «Βλαστάρι του Διός εσύ, γιε του Λαέρτη,
πολυμήχανε Οδυσσέα, πήγαινε τώρα αμέσως στο γρήγορο
καράβι, εκεί στο περιγιάλι της θαλάσσης, και πρώτα πρώτα
τραβήξετε το πλοίο στη στεριά· μετά, όσα αγαθά κατέχετε κι
όλα τα σύνεργά σας, τα φέρνετε μες στις σπηλιές· έπειτα,

405 ξαναγυρίζοντας εδώ, πάρε μαζί σου και τους άλλους
καλούς συντρόφους.» Έτσι μου μίλησε, κι εμένα ησύχασε
η γενναία καρδιά μου· κίνησα αμέσως να προφτάσω το ταχύ
καράβι, στο περιγιάλι της θαλάσσης, όπου τους βρήκα εκεί
στο γρήγορο πλεούμενο, τους τιμημένους μου συντρόφους,
οικτρά να ολοφύρονται, χύνοντας μαύρο δάκρυ.

410 Πώς τα μικρά δαμάλια στους αγρούς περικυκλώνουν
τις γελάδες, όταν αυτές κοπάδι φτάνουν, απ᾽ τη βοσκή τους
χορτασμένες, πίσω στον στάβλο, κι εκείνα γύρω τους όλα
χοροπηδούν· δεν τα χωρούν οι μάντρες πια, με δυνατά
μουκανητά πώς τριγυρίζουν τις μανάδες τους· έτσι κι εκείνοι
εμένα, όταν μ᾽ αντίκρισαν, έπεσαν πάνω μου

415 χύνοντας δάκρυα χαράς. Φαντάστηκαν, με της ψυχής τα
μάτια, πως ήταν σαν να γύρισαν στην ίδια την πατρίδα τους,
στην πόλη τη δική τους της τραχιάς Ιθάκης, όπου γεννήθηκαν
κι όπου ανατράφηκαν. Ολοφυρόμενοι τότε μου μίλησαν με
λόγια που πετούσαν σαν πουλιά: «Με τον δικό σου νόστο, του
Διός βλαστάρι, τόση η χαρά που νιώσαμε,

420 σάμπως οι ίδιοι στην Ιθάκη να γυρίσαμε, πίσω στην
πατρική μας γη. Ωστόσο μην αργείς, ιστόρησέ μας τον χαμό
των άλλων μας συντρόφων.» Στον λόγο τους εγώ αποκρίθηκα,
με λόγια τώρα μαλακά: «Πρώτο και κύριο, να τραβήξουμε το
πλοίο στη στεριά· ύστερα, όσα αγαθά μάς έμειναν, όλα τα
σύνεργά μας, να τα ασφαλίσουμε σε κοντινές σπηλιές.

425 Εσάς τους ίδιους συμβουλεύω να βιαστείτε, ελάτε πίσω
μου, κανείς μη λείψει, για να αντικρίσετε τους άλλους μας
συντρόφους, πώς τρων και πίνουν στο μέγα αρχοντικό της
Κίρκης, αφού τους περισσεύουν τα αγαθά κι ως ένα χρόνο.»
Έτσι τους μίλησα, κι εκείνοι αμέσως με τα λόγια μου
συμφώνησαν· μόνο ο Ευρύλοχος ήθελε να τους συγκρατήσει

430 τους συντρόφους όλους, γι᾽ αυτό τους μίλησε με λόγια που
πετούσαν σαν πουλιά: «Ταλαίπωροι, πού πάμε; ποιο το κακό
που σας τραβά, και θέλετε να μπείτε μέσα στις κάμαρες της
Κίρκης; όπου, σας λέω, θα μας κάνει όλους γουρούνια ή
λύκους ή λιοντάρια, θα γίνουμε με το στανιό οι φύλακες του
αρχοντικού της.

435 Όπως το έπραξε κι ο Κύκλωπας, τότε που οι σύντροφοί
μας μπήκανε στο μαντρί του, και πίσω τους απόκοτος
ο Οδυσσεύς· γιατί δικό του λάθος ήταν, που αφανίστηκαν
εκείνοι.» Ακούγοντας τα λόγια του, μέσα μου τότε
ταλαντεύθηκα αν έπρεπε να σύρω το μακρύ σπαθί μου από
το στιβαρό μερί μου,

440 και κόβοντας το κεφάλι του, να το άφηνα να κυλιστεί στο
χώμα, κι ας ήταν άνθρωπος πολύ δικός· οι σύντροφοί μου
όμως με συγκρατούσαν με μειλίχια λόγια, καθένας από μόνος
του κι όλοι μαζί: «Διογέννητε, ας τον αφήσουμε λοιπόν, αν
συμφωνεί κι η θέλησή σου, εδώ να μείνει στο καράβι, να ᾽χει
του καραβιού τη φύλαξη· όσο για μας,

445 εσύ μπροστά, κι εμείς πηγαίνουμε στο μέγα αρχοντικό
της Κίρκης.» Μιλώντας, πήραν κιόλας να ανεβαίνουν, πίσω
αφήνοντας πλοίο και θάλασσα· αλλά κι ο Ευρύλοχος δεν
ξέμεινε μόνος του στην κοιλιά του καραβιού· μας ακολούθησε,
γιατί τον φόβισε η τρομερή απειλή μου. Την ίδια ώρα στο
παλάτι της η Κίρκη καλά τους έλουζε

450 τους άλλους μου συντρόφους, τους άλειψε με πλούσιο
λάδι, τους φόρεσε χλαίνες σγουρές, τους έβαλε χιτώνες,
κι έτσι καλά τους βρήκαμε όλους στο τραπέζι, μέσα στην
αίθουσα. Μόλις μας είδαν, ανταμώθηκαν και μεταξύ τους
αντικρίστηκαν, ξεσπούν σε θρήνο κι οδυρμό, κι όλο το σπίτι
στέναζε.

455 Εκείνη τότε πλάι μου στάθηκε, πολύ κοντά, κι έτσι μου
μίλησε η μεγαλόπρεπη θεά: «Διογέννητε, γιε του Λαέρτη,
Οδυσσέα πολύτροπε, το θαλερό σας κλάμα άλλο πια μην
παροξύνετε· ω ναι, ξέρω καλά και μόνη μου τα πάθη και
τα άλγη σας στο απέραντο ψαρίσιο πέλαγο, και στη στεριά
το πόσο σας τυράννησαν οι εχθροί σας.

460 Και μολοντούτο, λέω τώρα να χαρείτε· φάτε ψωμί, πιείτε
κρασί, ώσπου να στυλωθείτε πάλι και το θάρρος σας να
βρείτε. Όπως και τότε που θα αφήνατε πρώτη φορά το πατρικό
σας χώμα της τραχιάς Ιθάκης· όχι όπως τώρα, που βαρύθυμοι,
στον πόνο σας δοσμένοι, θυμάστε μόνο τους παραδαρμούς της
θάλασσας· καν δεν αφήνετε

465 να ευφρανθεί η ψυχή σας, με τόσα αλήθεια βάσανα που
σας βαραίνουν.» Έτσι μας μίλησε, κι ησύχασε η περήφανη
ψυχή μας. Εκεί λοιπόν μέρες ατέλειωτες, ώσπου να κλείσει
χρόνος, μείναμε κι ευφραινόμαστε μ᾽ άφθονο κρέας και γλυκό
κρασί. Αλλ᾽ όταν κύλησε η χρονιά, αλλάζοντας κι οι εποχές,

470 λιγόστεψαν και τα φεγγάρια· όταν, γυρίζοντας ο κύκλος,
τέλειωσαν οι μακρές ημέρες, τότε με φώναξαν παράμερα κι
έτσι μου μίλησαν οι τίμιοι σύντροφοί μου: «Αλόγιστε, καιρός
πια να σκεφτείς και την πατρίδα· αν είναι από θεού γραμμένο
να σωθείς και πίσω να γυρίσεις στο σπιτικό σου το καλόχτιστο,
στην πατρική σου γη.»

475 Μ᾽ αυτά τα λόγια τους κλονίστηκε περήφανη η ψυχή μου.
Έτσι, τη μέρα εκείνη ολόκληρη, ώσπου να δύσει ο ήλιος,
μείναμε κι ευφραινόμαστε μ᾽ άφθονο κρέας και γλυκό κρασί.
Κι όταν ο ήλιος έδυσε κι έπεσε το βαθύ σκοτάδι, οι σύντροφοί
μου πήγαν να πλαγιάσουν στις ισκιωμένες κάμαρες του
παλατιού.

480 Όμως εγώ στην κλίνη την περίκαλλη της Κίρκης βρέθηκα,
κι εκεί γονατιστός παρακαλούσα, με τη θεά ν᾽ ακούει τη φωνή
μου, τη φώναξα με τ᾽ όνομά της και μιλώντας τα λόγια μου
πετούσαν σαν πουλιά: «Ω Κίρκη, την υπόσχεσή σου κάνε
πράξη, όπως και το υποσχέθης, πως θα με στείλεις πίσω στην
πατρίδα· μέσα μου πια η ψυχή μου

485 πεταρίζει, όσο και των συντρόφων μου, που μου
σπαράζουν την καρδιά θρηνώντας, όταν εσύ κάπου για λίγο
απομακρύνεσαι.» Ακούγοντας τα λόγια μου, αμέσως μου
αποκρίθηκε η μεγαλόπρεπη θεά: «Βλαστάρι των θεών, γιε του
Λαέρτη, πολυμήχανε Οδυσσέα, αν δεν το θέλετε, κι εγώ δεν
θέλω κι άλλο να μείνετε σ᾽ αυτό το σπίτι.

490 Όμως σας μέλλεται μια άλλη οδός, που να τη φέρετε
σε πέρας· γιατί σας πρέπει πρώτα να φτάσετε στου Άδη
το παλάτι, εκεί που ανήμερη η Περσεφόνη κατοικεί· να πάρετε
χρησμό απ᾽ του θηβαίου Τειρεσία την ψυχή, του μάντη εκείνου
του τυφλού, που η γνώση του ακέραιη πάντα μένει· γιατί,
ακόμη κι όταν πέθανε, η Περσεφόνη τού άφησε τον νου του

495 ανέπαφο, μόνος αυτός να ᾽ναι στα σύγκαλά του και να
σκέφτεται· οι άλλοι όμως περιφέρονται άδειες σκιές.» Έτσι μου
μίλησε, εμένα ωστόσο ράγισε η καρδιά μου· θρηνούσα
καθισμένος στο κρεβάτι της, δεν ήθελε η ψυχή μου άλλο να
ζω, και πώς να δω το φως του ήλιου! Και μόνο όταν, σαν
κουβάρι κυλισμένος, χόρτασα πια

500 το κλάμα μου, πήρα τον λόγο και τη ρώτησα:
«Ω Κίρκη, ποιος του δρόμου μας θα γίνει κυβερνήτης;
Γιατί θαρρώ στον Άδη, ως τώρα, άλλος κανείς δεν έφτασε
με μελανό καράβι.» Ακούγοντας τα λόγια μου, αμέσως
μου αποκρίθηκε η μεγαλόπρεπη θεά: «Βλαστάρι των θεών,
γιε του Λαέρτη, πολυμήχανε Οδυσσέα,

505 να μη σε βασανίζει ποιος θα κυβερνήσει το καράβι σου·
να στήσεις μόνο το κατάρτι, να ανοίξεις τα λευκά πανιά,
και φτάνει· το πλοίο θα αρμενίσει με του βοριά το φύσημα.
Κι όταν με το καράβι σου περάσεις πέρα ως πέρα τον Ωκεανό,
όπου θα δεις μια χαμηλήν ακτή κι άλση της Περσεφόνης,

510 με σκούρες και μεγάλες λεύκες, ιτιές που δεν προφταίνουν
να καρπίσουν, εκεί εμπιστεύσου το πλεούμενο στον ίδιο τον
Ωκεανό, με τις βαθιές του δίνες· εσύ τον δρόμο τράβηξε
για το άραχλο παλάτι του Άδη. Κάπου συμβάλλουν στον
Αχέροντα δυο ποταμοί, Πυριφλεγέθων και Κωκυτός — τρέχει
κι αυτός απ᾽ το νερό της Στύγας·

515 είναι ένας βράχος μεσιανός εκεί, που πάνω του χτυπούν
τα δυο ποτάμια, σμίγοντας μεταξύ τους με δούπο τρομερό.
Όταν, γενναίε μου, χωθείς εκεί, όσο μπορείς πιο μέσα, καθώς
σου παραγγέλλω, σκάψε ένα λάκκο ως έναν πήχη, απ᾽ όλες τις
μεριές, και γύρω γύρω τις χοές σου πρόσφερε σ᾽ όλους τους
πεθαμένους· μέλι και γάλα πρώτα, μετά γλυκό κρασί,

520 τέλος νερό· και πάνω εκεί πασπάλισε λευκό κριθάλευρο.
Δεήσου τότε στα αδύναμα κεφάλια των νεκρών πως, όταν
φτάσεις στην Ιθάκη, μιαν αγελάδα στείρα, την καλύτερη,
θα θυσιάσεις στο παλάτι, ρίχνοντας στην πυρά πάμπολλα
δώρα και λαμπρά· στον Τειρεσία, χωριστά, κατάμαυρο τραγί
πως θα προσφέρεις,

525 μόνο σ᾽ αυτόν, να ξεχωρίζει ανάμεσα στα πρόβατά σου.
Κι όταν με τις ευχές σου λιτανεύσεις το σμάρι των διάσημων
νεκρών, σφάξε κριάρι αρσενικό και προβατίνα μαύρη,
προσέχοντας να βλέπει το κεφάλι τους στο Έρεβος· ο ίδιος
όμως, το μάτι σου από κει αποστρέφοντας, κοίταζε τις ροές
του ποταμού.

530 Θα φτάσουν τότε οι πολλές ψυχές των πεθαμένων που
αφανίστηκαν. Την ώρα εκείνη κίνησε τους συντρόφους σου,
παράγγειλέ τους, τα σφάγια που θα κείτονται στο χώμα,
θανατωμένα από τον άσπλαχνο χαλκό, να γδάρουν και να
κάψουν, ενώ προς τους θεούς θα δέονται, τον ακατάλυτο Άδη,
την τρομερή την Περσεφόνη.

535 Ο ίδιος, το σπαθί τραβώντας από τον μηρό σου, μείνε εκεί
αμετακίνητος, και μην αφήσεις των νεκρών τα αδύναμα
κεφάλια να σκύψουν στο αίμα, προτού τον Τειρεσία ρωτήσεις
να σου πει. Γιατί θα φτάσει ο μάντης πάραυτα, για χάρη σου,
αρχηγέ, να σου εξηγήσει την οδό, του δρόμου σου τα μέτρα,

540 τον νόστο σου, πώς θα περάσεις το ψαρίσιο πέλαγο.»
Μιλώντας, πρόβαλε σε λίγο, πάνω σε θρόνο ολόχρυσο, η Αυγή.
Γύρω μου τότε η Κίρκη πέρασε χλαμύδα, μου φόρεσε και τον
χιτώνα. Η ίδια η νύμφη ντύθηκε φόρεμα μακρύ, αστραφτερό,
λεπτό, χαριτωμένο· ζώνει τη μέση της μ᾽ όμορφη ζώνη

545 ολόχρυση, έριξε στο κεφάλι της μαντίλα.
Κι εγώ, περνώντας από κάμαρη σε κάμαρη, παρακινούσα τους
συντρόφους, μιλώντας με μειλίχια λόγια, από κοντά και στον
καθένα χωριστά: «Πια μην κοιμάστε, δοσμένοι στον γλυκύ σας
ύπνο· ώρα να φύγουμε· το πού και πώς, μου τα εξήγησε η
σεβάσμια Κίρκη.»

550 Έτσι τους μίλησα, και συγκατένευσε στα λόγια μου
περήφανη η ψυχή τους. Όμως δεν ήταν το γραφτό μου ούτε
από κει να πάρω τους συντρόφους άβλαβους. Κάποιος
Ελπήνωρ, ο πιο νέος απ᾽ όλους, μήτε στη μάχη και πολύ
γενναίος, μήτε και στο μυαλό του τόσο γνωστικός, αυτός
λοιπόν, γυρεύοντας δροσιά, πήγε και πλάγιασε, παράμερα

555 από τους άλλους μου συντρόφους, στο δώμα επάνω του
ιερού σπιτιού της Κίρκης, με το κεφάλι του βαρύ απ᾽ το πολύ
κρασί. Τότε, ακούγοντας θόρυβο και φωνές των άλλων που
κινούσαν, πετάχτηκε απ᾽ τον ύπνο ξαφνιασμένος και,
παραζαλισμένος, χάνει τον δρόμο του, που θα κατέβαινε πάλι
τη σκάλα την ψηλή· από τη στέγη πέφτοντας, γκρεμίστηκε

560 με το κεφάλι, σύντριψε του λαιμού τους αστραγάλους, κι
ευθύς κατέβηκε στον Άδη η ψυχή του. Στο μεταξύ, μόλις οι
σύντροφοί μου συναθροίστηκαν, εγώ τους μίλησα: «Ίσως και
να φαντάζεστε πως ξεκινούμε για το σπίτι, για τη γλυκιά
πατρίδα· η Κίρκη ωστόσο μας συμβούλευσε τον άλλο δρόμο,
προς το παλάτι του Άδη, της φοβερής της Περσεφόνης,

565 να πάρουμε χρησμό απ᾽ του θηβαίου Τειρεσία την ψυχή.»
Ακούγοντας τον λόγο μου, σπάραξε η φτωχή καρδιά τους·
κάθονται κάτω, στήνουν θρήνο γοερό, τραβούσαν τα μακριά
μαλλιά τους, όμως το τόσο κλάμα τους δεν έφερνε όφελος
κανένα. Κι όσο εμείς κινούσαμε να φτάσουμε στο γρήγορο
καράβι, στο περιγιάλι της θαλάσσης,

570 με την καρδιά βαριά, χύνοντας μαύρο δάκρυ, πρόλαβε
η Κίρκη, έφτασε πρώτη, κι έδεσε στο μαύρο πλοίο πρόβατο
μαύρο θηλυκό — εύκολα, πολύ εύκολα μας είχε προσπεράσει.
Ποιος θα μπορούσε αλήθεια ένα θεό, αν δεν το θέλει ο ίδιος, με
τα θνητά του μάτια κάποιος να τον δει, όταν αυτός εδώ κι εκεί
κυκλοφορεί αθέατος;


Οδύσσεια – λ